Eimreiðin - 01.04.1924, Blaðsíða 6

EIMREIÐIN
Einar Benediktsson.
— Drög að kafla úr íslenskri menningarsögu.
Eftir Þorkel Jóhannesson frá Fjalli.
íslenska þjóðin hefur jafnan verið skáldþjóð öðrum fremur
svo sögur fari af. Oðlistin er henni runnin í merg og bein,
blátt áfram þjóðeinkunn. Það er háskaleg grunnfærni og nuS'
skilningur að niðra henni, kalla hana hégóma, móðursjúkt
skammdegisfitl, kvilla í blóðinu, andlegan faraldur, hnignunar-
vott kynsins o. s. frv. Samt er það að vísu ekki ótítt,
heyra óðlist vorri illa hallmælt. Og þótt enn sé margt orkt og
nógu margt gefið út af ljóðum, þá mun það þó víst, að veg-
ur þeirra meðal almennings hefur þorrið mjög hin síðari ar.
Og sú hnignun stafar ekki að eins af því, að óðlist vor hafi
gengið úr sér í höndum hinnar yngri kynslóðar, heldur leiðir
hana beinlínis af töluvert áleitnum flutningi manna, sem ekki
skilja eða vilja ekki skilja né kannast við hið sérstaka gild1
óðlistarinnar fyrir íslenskt þjóðerni og menningu að fornu og
nýju. Því er haldið á lofti, að þjóð vor verði að sníða menn-
ing sinni stakk að hætti annara þjóða í öllum efnum og ekki
síst í skáldmentum. Það er víst ekki of djarft að álykta fra
því, að þeir, sem slíkt segja, hafi ekki komið auga á það,
með þjóð vorri hefur lifað og lifir enn sérstök menning, sér-
stakt hugsunarhorf með sín sérstöku form í lífsháttum og list-
Sá andi, sem næstum samtímis skapaði hinar fornu bókment-
ir Islands og hin gotnesku musteri norðvestur Evrópu, liúr
enn hér í landi —: I tungu vorri, sem skyldust er móðurtungn
kynþáttanna. í geðhorfi landsfólksins — kynbornasta frænd-
bálksins. I óðlist vorri — frumlegasta og eiginlegasta listfornu
norrænnar (germanskrar) menningar.
I engu þjóðfélagi hefur verk skáldsins verið jafn-þjóðnýtt og
í voru þjóðfélagi. Hvergi annarsstaðar alþjóðareign í jafnbók-
staflegum skilningi. íslensk skáld hafa fyr og síðar verið and-
legir konungar þjóðarinnar, þótt löngum hafi þeir verið Þa^
meir til frægðar en langlífis. Skáldgáfan hefur jafnan veri?