Eimreiðin - 01.01.1936, Síða 48

32
HÁSKÓLAHÁTÍÐIN í BÚDAPEST
eijibeiðIN
A Ungverjalandi voru eitt sinn 13 háskólar, en nú eru að'
eins 4 í landinu, og má á því sjá, að stundum hefur verið
róstusamt í rikinu. Háskólinn í Dehreczen er aðeins 21 ;,lS
gamall, en 7 háskólar hafa á liðnum öldum verið lagðir nið,,r’
2 hafa veslast upp, en 3 hafa orðið að flytja búferlum í aðrai
borgir. Háskólinn í Búdapest var stofnaður fyrir 300 ái'UiD’
af Pétri Pazmany kardinála, og er kendur við hann. Hef,u
háskóli þessi verið nefndur „Mater omnium in regno (ícodc
miarum“, vegna þess, að margir háskólar og sérstofnanU
mynduðust síðar í skjóli Búdapestarháskólans. Við Búdapestai'
háskólann eru 4 deildir (guðfræði, lögfræði, læknisfræði °3
heimspeki), en háskólaráðið er myndað af rektor og fyi'vel
andi rektor, deildarstjórum og fyrverandi deildarstjórun1-
Fastir kennarar háskólans eru nú 93, en auk þeirra er alhniki'J
hópur af dósentum, lektorum og aulcakennurum, svo að 1
raun og veru kenna þar nú nálega 400 manns. Hver deilú
háskólans á sér þingfulltrúa í efri deild þingsins. Nemenda'
fjöldi við háskólann í Budapest mun nú vera nálægt 5000’
en stúdentafjöldi í Ungverjalandi við alla háskóla og sérskól*1
er nálægt 16000, og eru lögfræðingar langsamlega flestir
því að þriðji hver stúdent les lögfræði. Áföst við hásk°la
bygginguna er háskólakirkjan, er hún í barok-stíl, ,n!t,n
skrautleg. Hún var reist á 18. öld.
Eitt af því, senr útlendingar veita sérstaka athygli í Búóa
pest, eru hin mörgu og fögru minnismerki víðsvegar uin hoip
ina. Meðal þeirra er stytta af St. Gellert (G,erhard) biskupi’ eI
stendur á hæð þeirri í Búda, er við hann er kend. Var hann
drepinn af bændum árið 1036 og varpað niður af hæðin111’
Myndin er mjög stór, úr bronzi, og heldur hann á krossi
liægri hendi og bendir til himins.
Niðri við Dóná í Pest er fögur mynd af Elisabetu drotu
ingu, og situr hún í hásæti, en mildi og kærleikur lýsa
ásjónu hennar. Hún var myrt 2. september 1898 í Genl a
ítölskum stjórnleysingja. Var hún ákafur föðurlandsvinui °y
heitti áhrifum sínum i hvívetna til góðs, enda leit þjóðu1
hana sem verndarengil sinn.
Norðanmegin við þingbygginguna hefur nýlega verið 16 ^
minnismerki til minningar um Stefán Tisza greifa. Hann