Eimreiðin - 01.01.1950, Síða 78

eimreiðin
A USTFIRZKT LEIKRITASKÁLD:
Jakob Jónsson frá Hrauni, Sex leik-
rit. Haukadalsútgáfan, Reykjavik,
1948. XIV, 307 bls. Forspjall eftir
SigurS Grímsson.
Eftir að Guðmund Kaniban leið,
hefur ekki verið um auðugan garð
að gresja leikritaskálda á íslandi.
Beztu leikrit af hinum nýrri munu
vafalaust vera Gullna hliSiS eftir
Davíð Stefánsson og Uppstigning eftir
Nordal. Verður líklega að telja Davíð
hezta leikritaskáldið með þjóðinni
nú, ef Jakoh skákar honum ekki
úr þeim sessi með þessari bók.
Þar með vil ég ekki segja, að neitt
af leikritum Jakobs nái Gullna hliS-
inu eða Uppstigning. Sigurður Egg-
erz er kominn undir græna torfu, og
Lárus Sigurhjörnsson skrifar meira
um leiksögu og leiklist heldur en
leikrit. Og er Guttormur nú ekki
liættur að unga út sínum einkenni-
legu andans fóstrum í leikmynd
norður og niður á hökkum Winni-
peg-vatns?
Jakob Jónsson er fæddur að Hofi
í Álftafirði eystra 1904 og ólst upp
með foreldrum sínum, séra Jóni
Finnssyni, lengstum presti á Hrauni
á Djúpavogi, og konu hans, Sigríði
Hansdóttur Beck frá Sómastöðum í
Reyðarfirði (náfrændfólk Richards
Beck). Annars má vísa um ævi hans
í Forspjall Sigurðar Grimssonar,
skálds og Shakespeare-þýðanda.
Þótt Jakob liefði gaman af því sem
varð á vegi hans af leiklist frá því
liann, strákurinn, var að alast upp
á Djúpavogi, þar til liann fluttist úr
Reykjavík sem nýbakaður guðfræð-
ingur og aðstoðarprestur föður síns,
þá datt lionum aldrei í hug að fást
við leikritagerð, fyrr en liann setti
saman fyrsta leik sinn, Stapann, fyrir
áeggjan sóknarbarna sinna í Vatna-
byggðunum í Saskatchewan. Þetta
gerðist á árununi 1938—39, og var
leikritið sýnt í Winnipeg síðara árið
við góðar viðtökur. Fyrir söfnuð sinn
í Wynyard reit Jakob líka tvo trúar-
lega leikþætti á ensku, The Christ-
mas Voice og The Light of the World,
er sýndir voru þar í kirkjunni sitt
árið hvor. En árið 1940 samdi Jakob
annað leikrit sitt, Öldur, og var það
sýnt nálega samtímis í Vatnabyggð-
um, Winnipeg og í Reykjavík, en
sumarið 1940 fluttist Jakob heim og
gcrðist Hallgrímssóknarprestur í
Reykjavik. Og tók liann þá að hugsa
fast til Tyrkja-Guddu, húsfreyju séra
Hallgríms, viðaði að sér efni í leik
um hana á þessum árum, og var
Tyrkja-Gudda fullbúin 1945. Siðasta
leikrit Jakobs, Hamarinn, var a. n. 1-
byggður á drögum, sem Jakob liafði
gert á stríðsárunum, en hann vann
úr þeim og fullgerði leikinn 1947.
Auk þessara þriggja leikrita eru í
bókinni tveir útvarpsleikþættir og
einn fyrir drengi (skáta, 1946).