Eimreiðin - 01.01.1950, Síða 79

EIMREIÐIN
RITSJÁ
67
Oldur gerast í þorpi á Austurlandi
^Djúpavogi?) snemma á 20. öld. í
því eru reynd þolrif í ungum, nokkuð
feikulum, lagastúdent, er verður á
■nilli tveggja kvenna, óspilltrar fiski-
wannsdóttur og heimtufrekrar sýslu-
mannsdóttur. Stúdentinn elskar að
visu sjómannsdótturina, en hefur
leiðzt út í og leyft sér leik við sýslu-
niannsdóttur, sem hann heldur, að
1;til alvara fylgi. Henni er aftur á
m°ti blá alvara, og hún sér um að
f'ann sé skipaður sýslumaður í þorp-
tnu £ fjarveru föður hennar. Þegar
betta gerist, liefur hann rétt nýverið
Þnntað sér rauðavínstunnu af Flöndr-
nruni, en sem sýslumaður þykir Iion-
um illt ag þurfa ag sekta sjálfan sig
fyrstan manna fyrir áfengissmygl.
Hann fær því sjómannssoninn, vin
8lnn, tii að róa út fyrir land og segja
Dlöndrurunum að liafa sína tunnu.
Sonurinn lendir í roki og myndi hafa
farizt, ef faðir hans, systir og stú-
dentinn hefðu ekki draslað honuni
1 land dauðum, að því er virðist.
egar stúdentinn á að fara á sjóinn
bessa hættuför, verða átökin um hann
milli stúlknanna, sýslumannsdóttir
bannar honum að yfirgefa sig, hann
reikar nokkuð, en tekur þó rétta
stefnu. Síðar verður sýslumanns-
dóttir, sem er hjúkrunarkona, til
bess að bjarga lífi liins „drukknaða“
111 t>jörgunaraðferð sinni. Opnast
benni einnig þar vegur til að láta
eUthvað gott af sér leiða fyrir aðra
°g Hfa ekki eingöngu sjálfri sér.
Annars er sjálfselska hennar afsökuð
með uppeldinu: liún hafði misst móð-
llr 6ma í æsku og síðan allt látið eftir
henni.
Sjómaðurinn, kona hans og börn
eru betjur, sem aldrei hregðast. Sjó-
manninum er vel lýst með ákafa hans
°8 vinnusemi. Bæði hann og kona
Iians eru trúað fólk. Mannlýsingar
eru góðar, og Jakobi er augsýnilega
sýnt um að skapa dramatísk samtöl.
Og leikritið liefur mikið „idylliskt“
við sig, af því það er lagt í æsku-
uinhverfi höfundar.
Hamarinn gerist líka í sjávarþorpi,
en á allra síðustu (og verstu) tím-
um, enda er „idyllinn“ þar fokinn
út í vcður og vind. í fyrra leikritinu
var aðeins tæpt á áfengissmygli. Hér
er drykkjuskap íslendinga og hvers
konar spillingu stríðsáranna lýst í
dökkum litum.
í þessum leik er það hrúðgumi,
pólitískur leiðtogi jafnaðarmanna í
þorpinu, sein gefið liefur hrúði sinni,
kaupmannsdóttur þorpsins, heit um
það að smakka ekki áfengi framar.
Allt er í lukkunnar velstandi: brúð-
guminn er kominn á þing, og faðir
brúðurinnar gefur lionum hálft ríkið
á við sig, þ. e. hálfan kaupstaðinn,
í brúðkaupsgjöf. Inn gengur Mefistó
leiksins, gamall kærasti hrúðarinnar,
fjárglæframaður og fantur. Hann
freistar brúðgumans til að drekka
og hverfur svo með hann, lætur liann
skrifa undir víxil, þar sem liann bætir
sjálfur núllunum við, og skilur að
lokum við liann í rúmi aumrar gisti-
hússstúlku, og þar finnst lietjan morg-
uninn eftir. Eftir þá útreið fer hann
enn fremur á þriggja mánaða túr.
Þessa þrjá mánuði notar Mefistó
til að búa allt undir sölu þorpstorf-
unnar til útlends flugvallarfélags, er
starfar með íslenzkum leppum. Var
í ráði að rífa mikið af húsum þorps-
búa og byggja þau upp aftur, eins og
gert var með Reykjavíkurflugvöll á
8tríðsárunum. Þorpsbúar fá ekki rönd
við reist, og allt veltur á Oddi hrúð-
guma, sem ekkert man. Þá kemur í
höfn sjómaður, kærasti Júllu á gisti-
húsinu. Hann segist eigi aðeins eiga