Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 25

Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 25
EIMREIÐIN FYRIR 200 ÁRUM .. . 97 ins og áttu marga fræðimenn, sem spreyttu sig á því að semja alfræðibækur. Nægir að nefna af þeim ritum Lexicon universale, eina latnesku alfræðina enn, eftir Jóhann Jakob Hoffmann, pró- íessor í fornaldarsögu og grísku við Baselháskóla, og tekur hann t*ar til meðferðar fleiri fræðigreinar en áður tíðkaðist, eða mann- kynssögu, ævisögur, landafræði, bókmenntir og málfræði. Betri þótti alfræði sú, sem gefin var út í Leipzig 1704 með formála eftir Húbner, rektor við Johanneum í Hamborg, og síðan kennd við hann. Var hún í tveim deildum; af hinni fyrri, Reales Staats- ^eitungs- und Conversations-Lexicon, kom 35. útgáfan á prent 1828; hin deildin, Curieuses und reales Natur-Kunst-Berg-Gewerb- Ur|d Handlungs-Lexicon, var einnig margoft endurprentuð. En l&ngmesta stórvirkið, sem nokkru sinni hafði unnið verið í þessari grein, var það er Jóhann Heinrich Zedler, bókaútgefandi í Leipzig, prenta þar 1732 og síðar alfræði sína, Lexicon aller Wissen- schaften u. Kiinste — handbók allra vísinda og lista. Hún er í 64 þéttprentuðum bindum í arkarbroti, samtals yfir 64 þús. blaðsíður. allt þetta gífurlega mikla lesmál var verk útgefanda sjálfs og niu samverkamanna. Hvert bindi var hátíðlega tileinkað einhverj- Um þjóðhöfðingja í Norðurálfu, en þótt þeir hafi þá verið langtum Heiri en nú, hrukku þeir hvergi nærri til, og hin síðari bindin neyddist útgefandi til að tileinka smærri höfðingjum, sem honum hefur ef til vill ekki þótt eiga heiðurinn skilið. Þegar hann hafði homið öllum þessum kynstrum á prent, hefði mátt vænta þess að hann hefði látið það duga. En þeir, sem svo hugsuðu, þekktu 2edler gamla illa. Hann var ekki ánægður. Hann gaf út 4 við- hótarbindi, öll í sama arkarbrotinu, með sama þétta letrinu, og ksllaði þau bara „Nöthige Supplemente" — nauðsynlega viðauka, eða það minnsta, sem komizt yrði af með. En lengra komst hann ekki með þá en eitthvað aftur í c-in. Alfræði þessi er hin fyrsta, Þar sem tekin eru með æviatriði merkustu samtíðarmanna, sem enn voru á lífi, og bókfræðilegar upplýsingar ritsins þykja sérlega nakvæmar og áreiðanlegar. Þar er að finna upplýsingar um gamalt Prent og glataðar bækur, sem hvergi er annarsstaðar að hafa, emnig margskonar ævisögulegan og ættfræðilegan fróðleik, sem ekkert annað rit hefur að geyma. víkur sögunni aftur til Bretlands. Eins og áður er að vikið, Var það rit Frans Bacons, Novum organum, sem fyrst ruddi hindr- Unum skólaspekinnar úr vegi og grundvallaði hina vísindalegu raunsæisstefnu nýja tímans. Næstu hundrað ár kom ekkert það rit út í Bretlandi, sem heitið gat alfræði. En þá var það árið 1728, 7
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92

x

Eimreiðin

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.