Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 52

124
STRAUMAR ISLANDS
EIMREIÐIN
norskum lögum, svo og í boðum, bönnum og bréfum konunga
fslands á fyrri öldum, og hafa aldrei verið úr gildi felld.
Er höfundar síðustu tíma hafa rekið sig á bann eða bönn gegn
veiði svo eða svo margar mílur eða vikur sjávar frá ströndum
íslands, hafa þeir rokið upp og þótzt þarna sjá breidd landhelg-
innar, og er það rétt i hinni upprunalegu merkingu þess orðs:
fiskihelgi. En þetta segir ekkert, alls ekkert, um víðáttu yfirráða-
réttarins. Menn mega með engu móti vera svo grænir, að lita á
yfirráðarétt og bann við fiski útlendinga sem eitt og hið sama.
Yfirráðarétturinn og straumarnir náðu og ná enn miklu lengra
iit en fiskihelgin. Þótt menn rekist á bann gegn fiskveiðum á
hafi, er óleyfilegt að álykta af því, að yfirráðarétturinn takmark-
ist þar og nái ekki lengra út, eða andstætt, þótt menn finni að
fiski og veiði sé frjáls á einhverju hafsvæði eða sæ, þá sé sá
sjár ekki undir yfirráðarétti þjóðféldgs. Straumar íslands eða
Noregs krónu náðu t. d. vissulega alveg upp að landi við Sval-
barð, þótt veiði í sjónum þar væri frjáls upp að fjörum. Þótt
Rússar mættu fiska utan mílu beltis fram með Finnmörk, var
þetta ekki bending um, að straumar Noregs næðu ekki lengra út
frá landi þarna fyrir 1812. Menn mega heldur ekki halda, að
straumar Islands eða Noregs krónu hafi ekki náð vestur fyrir
Grænland, þótt veiði við Vestur-Grænland eða Straat Davis
væri á 18. öld (og síðar) aðeins bönnuð 4 mílur frá landi rit
frá „nýlendunum“ og á 12—15 mílna svæði út frá þeim til
beggja handa, og veiði og fiski væri þannig víða öllum frjáls
alveg upp að landi. Veiðiréttur og yfirráðaréttur er sitt hvað.
Meira en þetta segir fiskihelgin (eða landhelgin í sinni gömlu
og réttu merkingu) heldur ekki um víðáttu strauma íslands eða
yfirráðasvæði þess á hafinu, heldur segir Grágás og fornir laga-
stafir til um það. Straumar fslands eða krónunnar eru ekki og
hafa aldrei verið bundnir við fiskihelgina eða 4 mílur eða 6 vikur
út frá nesjastefnu. Og straumar fslands og fiskihelgin er alger-
lega sitt hvað, og „almenningur hiS ytra“ enn annað.
Það, hversu langt út fiskihelgi íslands hefur verið varin, er og
allt annað en það, hversu langt hún hefur náð út á hverjum
tíma. Og það, að ísland hefur leyft fiski og frjálsa umferð uffl
hafið, er allt annað en að ísland hafi gefið upp yfirráð sín yfír