Eimreiðin - 01.04.1952, Síða 78

150
LEIKLISTIN
EIMREIÐIN
„Lukkulegt skipbrot“ og Árni
Thorlacius þýddi það „Skip-
brotið heppilega“ og sýndi í
Stykkishólmi á þeim árunum, er
sá staður við Breiðafjörð var
menningarleg miðstöð landsins.
Allur leikflokkurinn var sam-
hentur sem bezt varð á kosið til
að gera leikstundina skemmti-
lega og eftirminnilega. Þar yfir-
gekk hver annan í kunnáttu-
samri leikni, sem náði hámarki
í stórýktum skopstælingum,
framreiddum af fullu blygðun-
arleysi eins og af leikbrúðum á
þræði. Dómsorð dómarans í
leiknum, hóglátlega og trúlega
leikinn af Martin Hansen í gervi
Holbergs sjálfs, komu réttilega
niður á þessum skrípum, ævin-
lega ofurseldum háðunginni, —
en var ástandið nú svona slæmt
í kóngsins Kaupinhöfn 1724? Og
við, sem höfum litið upp til þess
staðar!
Það var einkum tvennt, sem
græddist á þessari sýningu.
Annað var það, að sjá Poul
Reumert enn einu sinni móta
leikpersónu með allri sinni dæ-
mónísku leikni. í þeim leikara
er dæmon, sem brennur og skín
í hvítglóandi sjálfseyðingareldi
— aðdáanlegur, hættulegur. —
Hafi mér ekki stórlega mis-
sýnzt, var leikarinn samt ekki í
essinu sínu í þessu hlutverki
smjaðrarans Rósiflengiusar.
Hvernig hann skáskaut sér und-
an, hvernig hann gaut augun-
um, hvemig hann hlúnkaðist í
sæti sitt — allt var þetta af-
bragð, en miðflóttarafl hlut-
verksins var ekki nægilegt til
að bera þessa risa-orku yfir
margar og hættulegar eyður,
tilfinnanlegastar í síðasta þætti
leiksins. Hitt, sem græddist, var
samanburður, sem vér komumst
ekki hjá að gera í huganum á
þessari leiklist og vorri eigin
leiklist.
Hvar er þá íslenzk leiklist á
vegi stödd? Hafi fyrri gesta-
koma vorsins fært oss heim
sanninn um neðri mörk listar-
innar, viðvaningsháttinn, til-
gangslaust fum og fálm, ónóga
leikstjórn og hver veit hvað,
sýndi þá þessi gestakoma efri
mörkin, sem eftirsóknarvert
væri að keppa eftir?
í Þjóðleikhúsinu er það, sem
matið skal fara fram. Fyrst
rekur maður augun í það, að
þar sem danski leikflokkurinn
hefur samhengi og jafnvægi í
samleiknum, eru vorir menn
eins og týndir sitt úr hverri átt-
inni. Líkamsburðir og útlit virð-
ist ekki skipta minnsta máli,
þegar leikendur veljast til leiks
hér — og tilfinnanlegast er, að
hver syngur með sínu nefi, hvað
alla textameðferð snertir. Þar
er greinilega einn skóli, ein ríkj-
andi stefna um móðurmálið, eitt
kerfi til líkamsþjálfunar — hér
ægir öllu saman: Enskur skóli.
danskur skóli, enginn skóli og
Þjóðleikhússkóli. Að sýningar
hafa ekki tekizt verr en raun
ber vitni um, er því að þakka,
að kunnáttusamir leikstjórar
hafa eytt hálfri orku sinni til
að samræma þessi ósköp, en fa1
þeir sjálfir flísina í augað, er
voðinn vís. Það má um leiklist
vora segja líkt og Englendingar
sögðu um flugmenn sína í stríð-