Eimreiðin - 01.01.1962, Page 50

38
EIMREIÐIN
anir síðar. Af þessu er auðsætt, að
hann hefur talið prentverkið rétt-
niæta eign sína, enda sýnir orðalag
leyfisbréís konungs, að Þórður
biskup hefur tekið það fram í um-
sókn sinni, að faðir sinn og bróð-
ir hefðu endurnýjað prentverkið
og rekið það á eigin kostnað. Um
þenna kafla erfðaskrárinnar segir
séra Jón Halldórsson. „Líklegast
er, að sá góði herra muni ei betur
vitað hafa en þessi prentsmiðja
hafi verið eign síns s(áluga) föður,
en ei Hóladómkirkju. Þó voru ekki
allir hinir eldri menn skertir svo
minni og vitsmunum, að ei rank-
aði þá ^’ið testamenti herra Guð-
brands. En hversu gagnlegt, sem
það góða prentverk sýndist í þann
tíma mörgum, samt brá við komu
þess í Skálholt, bæði heilsa biskups-
ins, heimilisblessan og öðru
fleira."1)
Orðalag þetta ber með sér, að
Jón Halldórsson liefur talið prent-
smiðjuna eign Hóladómkirkju, og
má ætla, að Norðlendingar hafi
eigi síður verið á því máli. Virðist
hér skína í, hvert álit almenning-
ur hefur haft á framkomu biskups
í sambandi við prentsmiðjukaup-
in og menn hafi talið honum
hefnast fyrir hana.
Þórði Þorlákssyni hefur oft síð-
ar verið legið á hálsi fyrir þetta
mál. Um það atriði fjallar Hall-
dór Hermannsson allýtarlega í
grein sinni Seventeenth Century
Books. Bendir hann á, að í erfða-
skrá sinni hafi Guðbrandur biskup
r 1
tekið fram, að væru eftirmeii'1
ir ekki færir eða fúsir til 1 .
prentsmiðjuna, skyldu erfi11?!^
hans hljóta hana til eignar og w
ráða. Telur hann, að með
af þessu orðalagi erfðaskrái11111 .
hafi Þórður biskup haft enn 4
rétt til að kalla til umráða )
prentsmiðjunni, þegar Jón '/1§
son tók við biskupsvöldum ;l ^
um. En einnig telur hann, að 111
hliðsjón af starfi föður liaI1:’ ...J
bróður og umsjá með prents ^
unni hlyti hver óhlutdrægur 0 ■
stóll að lrafa dæmt Þórði his u
hana sem ættareign. t.
Þess má að lokum geta, að p1 .
smiðjan var eftir daga ^°X $
biskups i umsjá Brynjólfs s
hans, en prentverk lá niðrn _
Brynjólfur seldi hana Birm .
leifssyni Hólabiskupi. Brynj1' s
var einkaerfingi Björns I’01
sonar og Þrúðar konu hans.
/ínt'L.v. _: 11: Lovic ^
siðar deilur milli hans og
>renl'
biskup um eignarréttindi P1 g
smiðjunnar. Lauk þeim sV ’ jj.
Brynjólfur afsalaði sér ölh‘
kalli til hennar, og var h1111 ^
skurðuð ævarandi eign Hóla 1
khkju. ;1ð
Eftir 1690 tók Þórður lnsU'þ.g
kenna alvarlegs heilsubrests. '
eftir var hann ekki þingf*1’ a.
\eitti séra Björn Þorleifsson P1 jr
stefnunni forstöðu það ar
hans hönd. Af frásögn Jólis j^jj
dórssonar er að sjá, að biskup ^
þjáðst af skyrbjúgi, er einnig *
þjáð föður hans, Þorlák biskup’
kennt um langvinnum ky1**6 j
og hreyfingarleysi. Kom meir,s
1) J. H. Bps. I, bls. 326.