Eimreiðin - 01.01.1962, Side 62

50
EIMREIÐIN
tekið til guðsorðabóka. Kveðst
hann sjálfur hafa fylgt fordæmi
þeirra. En þar eð nú ntegi ætla, að
í landinu sé nægur forði guðsorða-
bóka, hafi hann ákveðið að verða
við óskunt landa sinna og gei'a út
gamlar sögur, einkurn þær er varði
föðurlandið svo og Noreg og Dan-
mörku. Þá gerir hann grein fyrir
því hvers vegna Landnáma hafi
lyrst verið valin til útgáfu og seg-
ir: „er þetta at mine hyggio ein su
besta frodleiks Bok ok svo sem
Fundament ok Grundvöllur til at
skilia aþrar Islendskar ok Nordsk-
ar S0gu Bækur ok Antiqvitet."
Síðar í formála getur biskup þess,
að hann hafi falið Einari Eyjólfs-
syni útgáfu bókarinnar, en þann
mann telji hann fróðastan hér-
lendra manna í fornum sögum. Þá
segir svo í formálanum: „Hefr
haíí kostgiæfni a lagt at fara sem
næst þeim gamla Styl ok Bokst0f-
un sent Forfedr vorer brukad
hafa. Hvar fyrer þu goþi Lesari
matt ei okunugur vidbregþast þott
þessi Bok se nokkud avdrovísi
orþud og stófud en nu er venio-
legt eþur alment vordit her héa
ossu i þessu Landi. Oskandi væri
þess ad vær heldom vid vort
gamla Moþurmaal sem Forfeþr
Vorir brukat hafa ok briaaluþum
þvi ekki þir skealdaú fer betur
þegar breytt er seiger gamall
Maalshaatur mætti þad oss heldur
til hrodurs horfa at vær heldorn
oumbreittu þvi gamla oc vidfræga
Noræno maali sem brukad hefur
verit at fornu i miklum parti
Norþurhaalfunar.. . Hefi ek lmg-
at (lofi Gud) at lata filgea þessai1
Bok Mappam Geograpicam Is
landiœ.“
Viðhorf Þórðar biskups til *s'
lenzkrar tungu, sem liér ken11"
fram er rnjög athyglisvert. Því 111 ið
ur varð eigi af því áformi hans a
prenta íslandsuppdrátt með Land'
námu. í Uppsalaútgáfu íslenzkra
fornrita voru engir uppdrættn
]rrentaðir og mun slíkt ekki hak'
tíðkazt í fornritaútgáfum fyn' eI'
löngu síðar. Hugmynd Þórðar, e
framkvæmd hefði verið, hefði þ' j
verið nýmæli í bókagerð. í hréh
frá Þormóði Torfasyni til biskups
sést, að Þórður hefur einnig haft
í hyggju að prenta GrænlandsupP
drátt með riti Arngríms lærða 11 n1
Grænland. Harmar Þormóður,
að
sú fyrirætlun hafi farizt fyrir °S
kveður Þórð öllum mönnu111
fremri í kortagerð.
Fornritaútgáfur þessar ínun1*
hafa orðið ntjög vinsælar, en þ°
varð ekki framhald á sagnapiellt.
un í Skálholti eftir að síðari hh't1
Ólafs sögu Tryggvasonar kom 111
árið 1690. Heilsa Þórðar biskup5
var urn þær mundir tekin að hil*1’
en það virðist þó ekki liafa ha111
að áhuga hana á bókaútgáfu, þ'1
að urn þetta leyti hefur hann '-el
ið farinn að undirbúa nýja bibl)l1
útgáfu og fær konungsleyfi til •t<,
láta prenta hana, en af því áforn11
varð þó ekki. (Þess rná geta> a
Þórður mun einnig hafa ætlað sel
að gefa Nýja Testamentið ut
nýrri þýðingu úr grísku og
séra Páli í Selárdal að þýða
en sú útgáfa fórst fyrir).
falið
bað,