Ægir - 01.04.1922, Page 16

50
ÆGIR
þar bönnuð — og er þegar farið að
brydda á óánægju fiskimanna út af hin-
um eina bát, sem Snurrevaadsveiði hefir
stundað undanfarið héðan úr bænum.
í línum þessum er að eins bent á hið
sama, sem umboðsmenn Dana á Gnglandi
hafa fundið skyldu sína til að vara þá
við, því það getur einnig átt heima hér.
Það fylgir svo margt með veiði þessari,
að hún að lokum getur orðið dýrari en
beitan á einn bát yfir vertíðina kostar.
17. apríl 1922. Svbj. E.
Jan Mayen.
Enn sem komið er, getur engin ein-
stök þjóð gert tilkall til Jan Mayen. Ey-
jan er komin i nánara samband við um-
heiminn og þess vegna munu bráðlega
hefjast umræður um, hver eigi eignar-
réttinn til eyjarinnar. Rau lönd, sem hafa
nú einhverra hagsmuna að gæta á eynni
eða i sambandi við hana, munu gera
tilkall til hennar. Danir hafa þegar sýnt
lit á þessu.
Forfeður vorir hafa sennilega ekki
þekt eyna. Að minsta kosti fara ekki
sögur af því. Hins vegar er það rjett hjá
próf. Gustaf Storm, að nafnið »Sval-
barði«, í íslenskum annálum, geti átt
við Jan Mayen, bæði nafnið og fjarlægðin
sem tiltekin er þar — »fjögra daga sigl-
ing norður í hafsbotn« — bendir ein-
dregið á að íslendingar hafi þekt eyna
um árið 1000 og komið þangað. Eins
og kunnugt er hefir nafnið Svalbarði
fengið nokkra hefð á sig sem heiti á
Spitzbergen. En við þetta er það að at-
huga, að fjarlægðin frá Langanesi til
Spitzbergen er 800 kvartmilur. Með skip-
um þeim, sem þá voru notuð var ó-
mögulegt að fara þessa vegalengd á 4
sólarhringum — skip þau sem nú eru
notuð til íshafsferða komast jafnvel ekki
af með minna en 6 sólarhringa þegar
best lætur. Hitt er mjög sennilegt að
farmönnum hafi tekist að komast frá
íslandi til Jan Mayen (300 kvartmilur á
fjórum sólarhringum. Sá sem kost hefir
átt á því að athuga og bera saman
strendur eyjanna tveggja, Spitzbergen
og Jan Mayen, er heldur ekki í vafa
um, á hvorum staðnum nafnið Sval-
barði á betur við. Frá miðöldunum eru
einnig til skilríki, er leggja má út á þann
veg, að íslendingar hafi þekt Jan Mayen
löngu áður en Hudson sá eyna í fyrsta
sinn, árið 1607.
Aðrar fjarlægðarathuganir frá sama
tima segja, að frá Stað í Noregi til aust-
urstrandar Islands sé sjö daga sigling —
það eru 500 kvartmilnr — og frá Snæ-
fellsnesi stystu leið til Grænlands fjögra
daga sigling — 250 kvartmilur.
Árið 1558 kom út í Feneyjum bók
um landafundi og ferðalag bræðranna
Nicolo og Antonio Zeno ásamt upp-
drætti af nýfundnum löndum í Norður-
höfum. í þessum lýsingum kennir
margra einkennilegra skröksagna og ber-
sýnilegra hugaróra, sem vakið hafa and-
úð sagnfræðinga og landfræðinga á bók-
inni. En samt verður þvi ekki neitað,
að Zeno-bræður hafa haft býsna mikla
þekkingu á norðurhöfum. Þrátt fyrir
það hvað kort þeirra og lýsingar eru ó-
fullkomin, þá verður samt að leggja
trúnað á það i mörgu. Meðal annars
nefna þeir »St. Thomasklaustrið upp við
»Engronaland« undir stóru eldgjósandi
fjalli, eins og Etnu og Vesúvíus«, þetta
klaustur átti Nicolo Zeno að hafa fundið
árið 1383 i för sinni norður frá íslandi.
Hann segir, að við rætur fjallsins séu
heitar uppsprettur er hiti upp jarðveginn