Ægir - 01.01.1925, Blaðsíða 19

ÆGIR
11
Af seglskipum ................. 17°/o
Aðrar druknanir í sjó ......... 18°/o
Þetta sýnir, að vélbátarnir eru mann-
hættufleytur miklar, eins og segl-þilskip-
in áður fyrri.
Eg] liefi ekki haft tæki á að athuga,
hversu margir menn af hundraði færust
af þeim, er sjó stunda á vélbátunum,
Sjálfsagt er sú tala eitthvað lægri en á
þilskipunum á árunum 1904—10 (þ. e.
um 15 af þúsundi). En það er líka at-
hugavert, að á þilskipunum sunnlenzku
voru að jafnaði um helmingi fleiri menn
en á vélbátunum, svo einn þilskipstapi
hjó því langtum stærra skarð í sjó-
mannastéttina en þótt vélbátur farist.
Nú segja hagskýrslurnar, að árið 1917
hafi 4876 manns stundað fiskiveiðar á
opnum bátum, 2127 manns á vélbátum
(og þilskipum?), og um 400 manns á
togurum. Pær tölur hafa að sjálfsögðu
breyzt nokkuð á umræddu árabili, en þó
varla svo, að miklu muni. Nú stunda
vitanlega miklu fleiri menn veiðar á tog-
urum en þessi ár.
Hvers vegna farast svona miklu fleiri
menn af þilskipum með vél en af opn-
um bátum?
Ástæðurnar eru margar. Vélbátarnir
sækja lengra sjó en opnu bátarnir, og
eru víða að veiðum árið um kring. Oft
eru þeir og á ferð á hinum óveðrasöm-
ustu árstíðum. Árabátar og opnir vél-
bátar stunda viða einungis sjó yfir sum-
armánuðina og fram á haustið. Undan-
tekningar frá þvi eru veiðistöðvarnar
kringum Jökul, svo og verstöðvarnar við
Isafjarðardjúp, Súgandafjörður, Aðalvík
o. fl. Þess ber og að gæta, að um helm-
ingi fleiri menn eru að jafnaði á stærri
vélbátunum en á smábátunum.
Togararnir eru þau skipin, sem lang-
minst manntjónið er á. Slysin á þeim
orsakast nær eingönu við að menn
hrökkva útbyrðis, oftast við veiðar. Eng-
inn íslenzkur togari hefir enn þá farist
með áhöfn af völdum óveðurs. Nokkrir
þeirra fórust á tundurduflum í ófriðnum.
Það út af fyrir sig eru stórvægileg með-
mæli með togaraútgerðinni.
ómögulegt er að segja með vissu, af
hverju allir skiptaparnir stafa, en mjög
sennilegar getgátur má gera sér um þá
alla. Auk þess sem kunnugum mönnum
er vitanlegt, hvernig margir þeirra hafa
að borið.
En til þess að unt verði að ráða bót
á þessu ægilega manntjóni, verður að
gera sér grein fyrir orsökum þess.
Að því er árabátana snertir, þá mun
langtíðast að þeir farist undir seglum,
oft fyrir ofhleðslu, og í þriðja lagi í
lendingu 1 brimi. Oft er og orsökin sú,
að bátana hrekur frá landi (t. d. við
Suðurland og kringum Jökul). Eftirtekt-
arvert er það, á sumum stöðum, þar
sem einna mest er á sjó farið, eins og á
Breiðafirði, eru sjóslys mjög fátíð. Bó
eru þar tæpar leiðir og afar skerjóttar.
Bygðarlögin kringum Jökul hafa hins-
vegar orðið fyrir miklum sjóslysum,
einkum ólafsvík.
Slysfarir i lendingum voru lengi mjög
tiðar víða um land, einkum austanfjalls,
en hafa verið miklu fátiðari síðari árin.
Yafalaust má að miklu þakka það lend-
ingabótum og sjómerkjum, er víða hafa
verið sett á þessum slóðum. Ef til vill
glöggskygnari og gætnari tormönnum. En
um það get eg ekki dæmt.
Vitanlega er ekki auðið að segja af
hverju hinir ýmsu vélbátatapar stafa.
Fyrri árin mátti oftlega rekja slysin til
vélbilana, einkum á smærri bátunum.
En nú síðari árin má fullyrða, að fáir
vélbátatapar stafi af stöðvun vélarinnar.
Ekki þarf að taka það fram, að í
mörgum tilfellum er undankomu eigi