Ægir - 01.01.1925, Blaðsíða 20

12
ÆGIR
auðið, bæði hjá árabátum, opnum og
stórum vélbátum. Hverskonar útsjón,
snarræði og lag má sín þá einkis i bar-
áttunni við Ægisdætur. En þegar sams-
konar bátar eru á sjó, sumpart samtim-
is þeim bát er ferst, undir sömu skil-
yrðum, og oft afbera samskonar fleytur
verra veður og óhægari aðstöðu en sá
bátur, er tapast, þá vaknar spurningin:
Hví þurfi þessi bátur að farast?
Aðrar druknanir, sem mér telst til að
numið hafi nær Vs (um 18%) af öllum
sjóslysum árin 1916—20, eru að miklu
leyti gáleysisslys, hrein og bein sjálfs-
skaparvíti oft og tíðum. Það er miklu
sjaldnar að menn taki út af brotsjó, en
menn falli fyrir borð, sumpart í skap-
legu veðri, og oft i logni eða á höfn-
um inni.
Hvað á að gera til að fækka sjóslygnnum!
Það er margt, sem gera verður í senn
til þess að fækka manntjóninu á sjó. Og
það verður að neyta allra ráða, sem von
er um að gagni gæti komið. Þegar um
nýjar umbótatilraunir er að ræða hér á
landi, er oft vitnað í aðgerðir annara
þjóða. Það er og gott og sjálfsagt að not-
færa sér reynslu annara þjóða bæði í
þessum efnum og öðrum, en gæta verð-
ur þess, að úr því verði eigi eintómur
apaskapur. Staðhættir hér eru sérstæðir
og verður fyrst að byggja að þeim og
sníða sér stakk eftir vexti.
í björgunarmálinu haía aðrar þjóðir
einkum hafist handa með stofnun víð-
tæks félagsskapar, landsfélaga í þessu
skyni.
Bretar stofnuðu slíkt félag fyrir rúmri
öld. Það er nú talið eiga um 300 björg-
unarbáta og önnur tæki eftír því.
Þá eru björgunarfélögin dönsku eigi
siður kunn, fyrir hina ágætu hjálp og
itðdáunarverða dugnað, sem starfsmenn
þeirra hafa sýnt, einkum við vesturströnd
Jótlands. Talið er, að um 40 ára skeið
(frá 1873—1913) hafi björgunarmenn
þessir bjargað með bátum um 5700
manns, og með björgunarpilu rúmum
3700 mönnum. Björgunarstöðvarnar þar
i landi munu nú að öllu á vegum rik-
isins. Eru þær taldar um 60 alls, og
hafa í þjónustu sinni yfir 600 starfs-
menn.1)
Norðmenn eru sem vænta má eigi
eftirbátar annara þjóða í þessu efni, og
hófust þeir þó miklu síður handa i björg-
unarmálinu. Það er eigi fyr en eftir
1880, að verulegur skriður fer að kom-
ast á málið. Allsherjar björgunarfélag
(Norsk selskab til skibbrudnes Redning)
er fyrst stofnað 1891. í ágúst- og sept-
emberbl. Ægis 1921 er fróðleg grein um
starfsemi þessa félags, tekin úr 25 ára
minningarriti félagsins. Þar sést meðal
annars, að félag þetta aflar sér stórmik-
illa tekna, sumpart með árstillögum fé-
lagsmanna, svo og með samskotum.
Aurabaukarnir í strandferðaskipunum
hafa dropið félaginu drjúgt. Ymsar slík-
ar gjafir og tillög deilda hafa árið 1920
numið 450 þús. kr. Ríkið leggur félag-
inu einar 35 þús. kr. það ár. Tekjur
þess urðu þá alls um 550 þús. kr. Fé-
lagið á þá 33 björgunarskip, Talið er að
bátar félagsins hafi á 27 árum bjargað
630 bátum og um 2000 mannslífum. Auk
þess hafa þeir bjargað um 50 hafskipum
og dregið tíl lands ótölulegan fjölda báta.
— Norsku bátarnir eru vélarlausir; svo
mun einnig vera um ýmsa dönsku björg-
unarbátana.
Getum við stofnað björgunarfélag j
likingu við þessi? Yið getum vafalaust
stofnað þau, en vafasamt, hvort við höf-
um fjármagn og nógu seigan vilja til
1) Sbr. Ægir 11. árg. 5. tb.