Ægir - 01.11.1944, Side 30

244
Æ G 1 R
ræða, þorrrii vel öðru hverju, ei'tir að þaú
hafa verið þvegin.
Þegar fiskurinn er lcominn á land, þá
steðjar að honum ný hætta, en það er rvkið.
Loftið yfir sjónuni og þá um leið í skipun-
um er oftast mjög hreint og rylclaust. Þegar
á land er komið, er þetta allt annað, einkum
þó í bæjum og borgum, en þar er fiskinum
oftast landað. f göturyki bæjanna og í öllu
moldryki er ákaflega mikið af gerliun. Ryk
þetta með öllu, er því fylgir, sezt einkum
þar fyrir, sem rakt er. Ef bíll með blautum
fiski er keyrður gegnum ryk, safnast ryk-
ið því sérstaklega fyrir á fiskinum. Rakinn
gerir það að verkum, að rykið situr fast,
og fiskurinn getur stöðugt tekið á móti
meiru. Sama kemur líka til greina, þar sem
liskur er geymdur í húsum. Er þá nauð-
synlegt að halda húsunum ryklausum og
gæta þess, að ekki berist ryk inn um dyr
eða glugga.
Með ís, sem notaður er til kælingar, og
með vatni eða sjó, sem notaður er til þvott-
ar, geta borizt gerlar á fiskinn, ef nægilegr-
ar varkárni er ekki gætt. ís, sem tekinn er
af tjörnum, getur oft verið mjög óhreinn.
ís, sem gerður er í frystihúsum, fer eftir
vatninu, sem í hann er notað. Vér íslending-
ar eigum því láni að fagna, að hér er víðast
hvar mjög gott vatn, og þarf litlu að kosta
til hreinsunar á því. Sjálfsagt er þó að láta
athuga vatn það öðru hverju, sem notað er
til fiskþvottar eða í ís, alveg eins og um
drykkjarvatn væri að ræða. Sama gildir um
sjó, sem notaður er til fiskþvotta, sé hann
tekinn fast við land, eins og oft er gert. Þar,
sem skolpleiðslur eru nálægt, eða inni á
höfnum, getur sjórinn verið mjög óhreinn,
svo að þvotturinn verður verri en enginn.
Það er sýnilegt, að á tímabilinu frá því að
fiskurinn er veiddur og þangað til hann hef-
ur verið frystur, þurrkaður, saltaður eða þá
soðinn, er honum sérstaklega mikil hætta
búin af völdum gerlanna. Fyrsta ráðið til
])ess að verja fiskinn skemmdum er því að
verja hann gerlum, en það verður bezt gert
með hreinlæti. Hrein skip, hrein hús, hrein
Fiskaflinn 31. október 1944.
(Miðað við slægðan iisk með haus).
1. Fiskur, ísaður: Okt. 1944 smál. Jan.-okt. 1944 smál. Jan.-okt. 1943 smál.
a) I útflutningsskip .. 1 929 87 394 84 909
b) Afli fiskiskipa útfl. af peim 6 205 70 271 59 395
Samtals 8 134 157 665 144 304
2. Fiskur til frystingar.. 433 52 365 29112
3. Fiskur í lierzlu 1 328 1 183
4. Fiskur til niðursuðu . » 146 103
5. Fiskur i salt: a) Vrenjul. saltfiskur . 10 3 223 3 663
b) Tunnusaltaður .... » » 312
6. Fiskur til neyzlu .... » 898 »
7. Sild » 221 843 181 958
Samtals 8 577 437 468 360 635
áhöld, hreint vatn og hreint loft er það, sem
að ber að keppa. Slor, blóð og allan úrgang
er nauðsynlegt að fjarlægja sem bezt frá
fiskinum, enn fremur að verja hann ryki og
öðrum utanaðkomandi óhreinindum.
Þeim gerlum, sem í fiskinn eru komnir,
verður á þessu tímabili bezt haldið í skefj-
um með kælingu. Kæling með ís er algeng-
asta aðferðin. Slík kæling dregur mjög úr
starfsemi gerlarina, en stöðvar hana ekki
alveg, og er því aðeins bráðabirgðarráð-
stofun.
Siðast en ekki sizt ber að gæta þess, að
því styttri tími, sean Hður frá því að fiskur-
inn er veiddur og þangað lil hann hefur ver-
ið frystur, þurrkaður, saltaður eða soðinn,
því minna berst í fiskinn af gerlum og því
minni tima hafa gerlarnir til þess að
skemma hann. Hraði hefur því mikla þýð-
ingu. Því fvrr sem fiskurinn er kominn yfir
hættutímabilið, því betra.
Hreinlæti, kæling, hraði, það eru höfuð-
atriðin, sem gæta ber, ef fiskurinn á að verða
góð vara.
Aðalheimildarrit: F. P. Griffiths: A review of the
hacteriology of fresh marine-fishery products. Food
Research, 1937, Vol. 2, No. 2.