Ægir - 01.12.1985, Síða 19

Hugleiðingar um efnahagsmál
og afkomu sjávarútvegsins
Björgvin Jónsson:
Herra forseti, góðir þingfulltrúar.
Fertugasta og fjórða Fiskiþing,
sem við nú sitjum, er í ár loka-
hrinan í langri röð funda, sem
haldnir hafa verið um ástand og
horfur í sjávarútvegi á þessu
hausti.
Á öllum þessum fundum og
þingum er búið að dreifa í
kílóavís skýrslum um afkomuna í
hinum ýmsu greinum sjávarút-
vegsins. Skýrslur þessar eru
unnar af nokkrum hluta þeirra
mörgu hagdeilda, sem vinna að
úttekt sömu málaflokka. Þrátt
fyrir það, að engin þessara hag-
deilda komist að sömu niður-
stöðu um afkomu í hinum ein-
stöku greinum, þá er þeim þó
öllum það sameiginlegt, að þær
viðurkenna hallarekstur bæði í
veiðum og vinnslu.
Á þessum sömu ráðstefnum er
jafnframt þúið að flytja margar
merkar og vel undirbúnar ræður,
°g niðurstöður hverrar einstakrar
ræðu eru í aðalatriðum byggðar
á niðurstöðum þeirrar hagdeild-
ar, sem viðkomandi ræðumaður
á aðgang að.
Ég var búinn að viða að mér
nokkrum kg af skýrslum og
ræðum, sem haldnar hafa verið á
þessum ráðstefnum til þess m.a.
aðgera mérgrein fyrir því, semég
segði hér í dag. Ég settist niður kl.
22.30 sl. föstudagskvöld og réðst
til uppgöngu á þetta ræðu- og
skýrslufjall. Las ég þetta með
athygli í þrjár klukkustundir og
var þá kominn í miðjar hlíðar. I
fyllstu hreinskilni. Að þessum
þriggja stunda lestri loknum, var
ég orðinn í vafa um hvað ég héti.
Síðasta skýrslan, sem ég las,
endar t.d. svona orðrétt með leyfi
fundarstjóra:
„Enn skal minnt á, að flokkun
í undirgreinareróviss. Sjávar-
útvegurinn í heild hefur misst
um 15% eigin fjár síns á
kvarða þjóðarauðmats flot-
ans, en aðeins um 2% á
kvarða tryggingarmats, og í
því tilviki náð um 9% endur-
bata síðasta árið. Sé tekið tillit
til þess, að lánskjaravísitalan
hefur reynst harður mæli-
kvarði að tiltölu við eignamat
síðustu tvö árin, virðist raun-
hæft að álykta, að eigið fé
sjávarútvegsins hafi ekki
rýrnað að raunvirði á
umræddu fjögurra ára tíma-
bili. Sé ennfremur haft í huga,
að sérstök gengishækkun
helstu lántökugjaldmiðla
hefur valdið talsverðri skerð-
ingu útaffyrirsig, máætla, að
afturhvarf til eðlilegri gengis-
hlutfalla muni og sé raunar
þegar tekið að valda bættri
stöðu útgerðarinnar og sjávar-
útvegsins í heild." Tilvitnun
lýkur.
Hér lét ég staðar numið og
ákvað, að þau orð sem ég segði,
yrðu fyrst og fremst byggð á
reynslu minni, sem starfandi
aðila íþessum rekstri ogjafnframt
á þeirri tilfinningu, sem ég hefi
fyrir ástandinu í samfélaginu um
þessar mundir.
Oft er gott að einfalda hlutina
dálítið fyrir sér, þegar um þá er
rætt. Sem dæmi um almennt
ástand í sjávarútvegi tel ég
Fiskeldi Grindavíkur hf. ef til vill
gleggst. Fiskeldi Grindavíkur hf.
er miðlungs stór fiskeldisstöð,
sem rekin er þar í bæ, og flest ef
ekki öll fiskiðnaðarfyrirtæki í
Grindavíkeru þar hluthafar. Nor-
ræni fjárfestingarbankinn veitti
fyrirtækinu framkvæmdalán.
Hluthafar voru beðnir um að
ganga í ábyrgð fyrir lánum, sem
námu sömu upphæð og það
hlutafé, er hvert fyrirtæki hafði
lagt fram. Öll fiskiðnaðarfyrir-
tækin voru látin senda ársreikn-
inga sína til fjárfestingarbankans
til að hann gæti metið gildi
hverrar ábyrgðar fyrir sig. Niður-
staða bankans varð sú, að engin
ábyrgðanna var tekin gild. Nú er
égeinnaf þeim, sem lítáatvinnu-
rekstur í Grindavík sem blómann
úr rekstri vélbátaútgerðar í land-
inu, og á hin grónu fiskiðnaðar-
fyrirtæki þar sem stórauðug fyrir-
tæki. Þessi saga segir mér meiri
sannindi, en niðurstöður tuttugu
hagdeilda.
Kem ég þá að blessuðu kvóta-
málinu. Ég játa, af fullri hrein-
skilni, að ég er vægt sagt afskap-
lega tortrygginn á kvótakerfið.
Tortryggni mín byggist fyrst og
fremst á því, að ég tel, að með
ÆGIR-689