Tímarit lögfræðinga - 01.11.1987, Blaðsíða 25

Fyrst ber að nefna hagkvæm atriði eins og að láta bréfbera birta
stefnur. Fróðlegt væri að gera athugun á því hvernig stefnubirtingar
eru hér í raun framkvæmdar. Að fenginni niðurstöðu mætti taka á-
kvörðun um að breyta núverandi fyrirkomulagi ef æskilegt þætti.
Spyrja má hvort ekki væri til bóta í ákveðnum tilvikum að heimila
endurupptöku mála eftir dómsuppsögu. Sýnist það heldur þunglama-
legt fyrirkomulag að þurfa að áfrýja máli til Hæstaréttar til að fá leið-
réttingu dóms þégar vörnum hefur af eðlilegum orsökum ekki orðið
komið við í héraði.
Athugandi er hvort ekki ætti að vera heimild í einkamálalögunum til
að dómkveðja einn matsmann til matsstarfa. Slík breyting yrði bæði
til að flýta matsgerðum og til sparnaðar. Er það miður að aðilar skuli
iðulega veigra sér við að láta framkvæma mat á málum sínum vegna
kostnaðar. Engin ástæða er til að ætla að matsgerð eins manns sé
lakara sönnunargágn en tveggja. Á það má benda að í þeim málum
þar sem matsgerðar er þörf, sitja oft sérfróðir meðdómsmenn í dóm-
inum og að dómurinn leggur sjálfstætt mat á matsgerð sé henni
mótmælt.
Lög nr. 97/1978 um áskorunarmál voi’u merkur áfangi í þá átt að
auðvelda málsmeðferð og flýta henni í einfaldari málum. Að fenginni
góðri reynslu af þeim lögum má hugleiða hvort ekki er tímabært að
undirbúa næsta skref í þeirri málsmeðferð, en það mundi vera að árita
áskorunarstefnur án þess að gögn væru lögð fram.
Tímabært gæti verið að athuga breytingar á meðferð ýmissa mála-
flokka innan fógetaréttarins og má þar sérstaklega nefna fjárnám,
lögtök og vörslusviptingar. Ekki er hér lagt til að farið yrði að hætti
Þjóðverja og þessi störf falin ólöglærðum mönnum. Hins vegar er
hverjum þeim ljóst er til þekkir, að í framkvæmd eiga þessi störf lítið
skylt við dómarastörf.
Það er athyglisvert hversu afkastamiklir þeir dómstólar eru sem at-
hugunin náði til. Er það skoðun höfundar að afköstin séu mun meiri
í sambærilegum málaflokkum en við íslenska dómstóla. Er það ekki
síst merkilegt vegna þess að skriffinnska er mikil innan þýskra dóm-
stóla. Þá eru störf dómara við einstök mál að mörgu leyti viðameiri
en við sambærileg mál hér á landi. Má í því sambandi benda á lariga og
flókna vitnaúrskurði og samningu matsbeiðna undir rekstri mála.
Við lestur greinarinnar má hins vegar verða ljóst að yfirstjórn dóms-
mála í Bayern er með öðrum og markvissari hætti en við eigum að
venjast. Frá dómsmálaráðuneytinu koma kröfur um ákveðin afköst
og markviss vinnubrögð í dómstólunum, og það fylgist með því að
179