Tímarit lögfræðinga - 01.11.1987, Blaðsíða 59

34 Tveir félagshyggjumenn í hópi hagfræðinga, þeir Ragnar Árnason lektor og Gylfi 1>.
Gíslason prófessor, hafa lagt til, að þessi auðlind sé þjóðnýtt með því að taka upp sölu
á veiðileyfum. Það er athyglisvert, að þeir gefa sér það án nokkurs rökstuðnings, að rlk-
inu beri að hirða andvirði slíkra veiðileyfa, en það merkir vitanlega, að það teldist rétt-
ur eigandi auðlindarinnar. Sbr. Gylfi Þ. Gíslason: „Þættir úr fiskihagfræði" í Fjármála-
tiðindum (24. árg. 1977), bls. 19, og Ragnar Árnason: „Grundvallaratriði í fiskihagfræði"
í s. r. (1977), bls. 206.
35 Ég ræði um þetta í ritgerðinni „Fyrirkomulag fiskveiða við ísland" (óbirt, janúar 1984).
Það er athyglisvert, að dr. Rögnvaldur Hannesson, prófessor í Björgyn og eini sérfræð-
ingur okkur fslendinga í hagfræði fiskveiða, kom orðum að sömu tillögum í erindi, sem
hann flutti í Háskóla íslands í nóvember 1985, en erindi hans er væntanlegt bráðlega
í Fjármálatíðindum.
36 Ágúst H. Bjamason heimspekiprófessor greinir frá sjálfstæðisyfirlýsingu Bandarikjamanna
í ritgerðinni „Menning og siðgæði" í Samtið og sögu, I. bindi (ísafoldarprentsmiðja,
Reykjavík 1941). Ólafur Jóhannesson lagaprófessor tekur upp mannréttindayfirlýsinguna
frönsku í ritgerðinni „Mannréttindi" í Samtið og sögu, V. bindi (Leiftur, Reykjavík 1951).
Mannréttindayfirlýsing Sameinuðu þjóðanna birtist sem fylgirit 2. heftis 18. árgangs
Timarits lögfrœðinga 1968. Friedrich A. von Hayek gagnrýnir þá mannréttindayfirlýs-
ingu í Law, Legislation and Liberty, II. bindi, bls. 104-106. Telur von Hayek, að þar
stangist á ólíkar hugmyndir, annars vegar frjálshyggjuhugmyndir og hins vegar kenningar
félagshyggjumanna tuttugustu aldar. Hann beinir einkum brandi sínum að 22.-29. grein
yfirlýsingarinnar, en þær eru allar í anda félagshyggju fremur en frjálshyggju. í 24. grein
segir, að allir eigi rétt til reglubundins orlofs að óskertum launum. Á snjómaðurinn óg-
urlegi í Himalajafjöllum þá ekki þennan rétt?
37 Sbr. til dæmis um þetta hugtak Gaukur Jörundsson: „Um vernd mannréttinda og nátt-
úrurétt" í Úlfljóti (19. árg. 1966), bls. 15. Hér leiði ég þann ritskýringarvanda hjá mér,
hvort Locke geri sjálfur ráð fyrir lagalegri skyldu til að leggja öðrum til lífsgæði. í
James Tully: „Locke on Liberty" í Conceptions of Liberty in Political Philosophy, ed.
Z. Pelczynski og J. Gray (Athlone, London 1984), bls. 73, er vísað til §50, §120 og §138 í
Ritgerð um ríkisvald til staðfestingar. En ég sé ekki af þessum greinum, að Locke hafi
talið réttmætt eða lögmætt að taka af fólki eignir þess til þess að tryggja öðrum eignir (en
um það snýst málið), þótt þær sýni hins vegar, að hann taldi, að menn ættu að fara með
eignir sínar samkvæmt lögum og af manngæsku.
38 Michael Oakeshott: „On the Character of a Modern European State" í On Human
Conduct (Clarendon Press, Oxford 1975), bls. 245. Sbr. einnig Guido de Ruggiero: The
History of European Liberalism (Beacon Press, Boston 1959, fyrst útg. á ensku 1927 í
þýðingu R. G. Collingwoods), bls. 27, þar sem hann endursegir svo rökleiðslu félags-
hyggjumanna: „Ef eignir eru nauðsynlegar, til þess að menn geti notið náttúrlegs frelsis
síns, þá ættu allir að eiga eignir, en ekki aðeins sumir, Jjví ella eru eignir manna að-
eins ógeðfelld sérréttindi fáeinna útvalinna."
39 Þór Vilhjálmsson: „Lögin og mannréttindin" í Timariti lögfrœðinga (18. árg. 1968), bls.
118. Sbr. einnig Ólafur Jóhannesson: „Mannréttindi" í Samtið og sögu, 5. bindi.
40 L.T. Hobhouse: Liberalism (Oxford University Press, Oxford 1964), bls. 83-4.
41 Bruce Ackerman: Social Justice in the Liberal State (Yale University Press, New Haven
og London 1980), sbr. bls. 171; Ronald Dworkin: „Liberalism" í Public and Privale
Morality, ritstj. Stuart Hampshire (Cambridge University Press, Cambridge 1978), sbr.
bls. 137; John Rawls: A Theory of Juslice (Clarendon Press, Oxford 1971). Mér sýnist
ekki betur en Matthías Johannessen skáld reifi svipaða kenningu í ritgerðinni „Frjáls-
hyggju og velferðarþjóðfélagi" í Frelsinu (6. árg. 1985), bls. 94-134. Ég svaraði honum í
greininni „Sáttmálakenningu um mannlegt samlíf" í Lesbók Morgunblaðsins 8. nóv-
ember 1986.
42 Anthony Quinton: „Egalitarianism and a Just Society" í Tlioughts and Thinkers (Duck-
worth, London 1982), bls. 143.
213