Tímarit lögfræðinga - 01.11.1987, Blaðsíða 28

ÆVI LOCKES OG UMHVERFI
John Locke fæddist í Wrington í Somerset-héraði í Suður-Englandi
hinn 29. ágúst 1632, en þar var faðir hans málflutningsmaður og land-
eigandi. Þá var Karl 1. af Stúart-ætt konungur, en konungar reyndu
þá alls staðar í Norðurálfunni að færa út vald sitt, sem takmarkaðist
af ýmsum arfhelgum réttindum þings og aðals. Konungsvald var þó
af mörgum ástæðum veikara í Englandi en annars staðar. Locke var
ekki orðinn tíu ára gamall, þégar borgarastríð þings og konungs skall
á, og barðist faðir hans um skeið með her þingsins, enda var hann
púrítani eða hreintrúarmaður, en konungur var þeim trúflokki and-
vígur og hliðhollur kaþólskum mönnum. Locke var seytján ára skóla-
sveinn í Westminster í Lundúnum, þegar borgarastríðinu lauk með
aftöku konungs hinn 30. janúar 1649, enda lét hann síðar svo um mælt,
að hann hefði ekki fyrr verið kominn til vits og ára en hann hefði
óþyrmilega fengið að finna fyrir stormum sinnar tíðar.2 Frá West-
minster-skóla lá leiðin til Oxford, þar sem hann var nemandi á Krists-
kirkjugarði (Christ Church Collége). Þar kynntist hann nokkrum
læknum og vísindamönnum, svo sem Robert Boyle, en raunvísindi nú-
tímans voru þá í örri þróun. Locke var þá þegar hófsamur maður og
efagjarn í skoðunum, þótt hann væri að vísu ekki orðinn frjálslyndur
í stjórnmálum, en nákvæmur og ögn smámunasamur í háttum og öllu
einkalífi. Hann var þó enginn meinlætamaður á Oxford-árum sínum
eða síðar á ævinni. Að vísu var hann aldrei heilsuhraustur, en hann
kunni vel að meta góð vín, og þótt hann kvæntist ekki fremur en aðrir
Hannes Hólmsteinn Gissurarson lauk B.A.-
prófum í sagnfræði og heimspeki og cand. mag.
prófi í sagnfræði frá Háskóla íslands og dokt-
orsprófi í stjórnmálafræði trá Oxford-háskóla.
Síðan hefur hann verið kennari í Háskóla ís-
lands og framkvæmdastjóri Stofnunar Jóns Þor-
lákssonar.
182