Tímarit lögfræðinga - 01.04.1988, Síða 21

réttarskipulagi landsins“. Samskonar regla er lögfest í 223. gr. dönsku
réttarfarslaganna, og í norsku lagavalslögunum frá 1964, sem hafa að
geyma lagaskilareglur um lausafjárkaup, er lögfest ordre public regla,
sem talin er hafa almennt gildi.20) Þá hafa Þjóðverjar, sem gengið
hafa langt í því að lögbinda reglur lagaskilaréttar, lögfest almenna
fyrirvarareglu í þessu efni, þar sem segir að útilokað sé að beita er-
lendum lögum, þegar það stríðir gegn góðum siðum eða gégn mark-
miði þýskra laga.21) Reglan um ordre public er undantekningarregla,
sem ekki verður beitt nema veigamikil rök mæli með því. Að öðru leyti
vísast um reglu þessa í tilvitnuð fræðirit.
Sú staða getur komið upp, að erlendur réttur, sem lágaskilaregla
vísar til að beita skuli við úrlausn réttarágreinings, mæli fyrir um
það, að reglur dómstólslandsins skuli gilda. Um þetta fjallar renvoi
reglan í lagaskilarétti, og er talað um heimvísun þegar vísað er til lex
fori, en framvísun þegar vísað er til réttarreglna í þriðja landi. Dæmi
um þessa reglu er að finna í lagaskilareglum víxil- og tékkalaga. 1 1.
mgr. 79. gr. víxillaga nr. 93/1933 og 1. mgr. 58. gr. tékkalaga nr.
94/1933 er svo fyrir mælt að um hæfi erlendra manna til þess að
gangast undir víxilskuldbindingar og tékka fari eftir lögum í því landi,
þar sem þeir eiga ríkisfang. 1 lagaákvæðum þessum segir ennfremur
svo: „Mæli þau lög svo fyrir, að lögum annars lands skuli beitt, skal
eftir hinum síðastnefndu lögum farið.“ Eru þetta einustu dæmi þess
að renvoi regluna sé að finna í skráðum réttarheimildum hér á landi.
Engin tök eru á að gera þessari reglu nokkur skil í stuttu máli og verð-
ur því að vísa til hins almenna hluta lagaskilaréttar í því efni.
VI. RÉTTARHEIMILDIR LAGASKILARÉTTAR.
Alþjóðlegur einkamálaréttur er hluti landsréttar, svo sem fyrr er
getið. Lagaskilareglur þær, sem beitt er við úrlausn ágreiningsefna,
eru því hluti af réttarreglum viðkomandi lands. Skal nú stuttlega vikið
að helstu réttarheimildum, sem þessi fræðigrein byggir á.
Réttarheimildir lagaskilaréttar er fæstar að finna í settum lögum,
en einstaka lönd, eins og t.d. Þýskaland, hafa talsvert af skráðum laga-
20) Karsten Gaarder, sama rit bls. 36 og 106, Allan Philip, sama rit bls. 64—72, O. A.
Bornm bls. 74—77.
21) „Die Anwendung eines auslandischen Gesetzes ist ausgeschlossen, wenn die Anwendung
gegen die guten Sitten oder gegen den Zweck eines deutschen Gesetzes verstossen
wiirde.“ (Einfiihrungsgesetz zum Biirgerlichen Gesetzbuch, Art. 30).
15