Tímarit lögfræðinga - 01.04.1988, Page 38

málum að því er varðar bætur fyrir afleiðingar verknaðar, sem tjóni
hefur valdið.
Samningurinn kveður bæði á um réttaráhrif28) norræna dóma, sbr.
orðalagið „ . .. bindandi . . . “ í 1. gr. samningsins og um beint aðfarai-
hæfi28) þeirra, sbr. 4. gr. samningsins. 1 4. gr. kemur fram, að að-
fararhæfir dómar uppkveðnir á Norðurlöndum eru aðfararhæfir hér á
landi án milligöngu hinna almennu dómstóla, þ.e.a.s. þeir hafa það, sem
stundum hefur verið kallað beint aðfararhæfi.29)
í 2. gr. samningsins er það talið upp, hvað teljist jafnsett aðfarar-
hæfum dómum. Eru þar nefndir yfirvaldsúrskurðir í Finnlandi og
Svíþjóð um greiðsluskyldu í málum, þar sem krafan styðst við skulda-
bréf eða annað skriflegt sönnunargagn; sættir gerðar fyrir sáttanefnd
eða dómi og loks aðfararhæfir úrskurðir, sem felldir eru í einkamálum,
annaðhvort í dóminum eða sérstaklega, um bætur fyrir málskostnað
eða um þóknun til votta eða sérfróðra manna.
Samningurinn gerir ekki kröfu um ríkisfang eða búsetu dómþola,
og engin skilyrði eru í samningnum um alþjóðlega lögsögu þess dóm-
stóls, er kvað upp dóminn eða úrskurðinn.30) Þó eru sett sérstök skil-
yrði að því er varðar viðurkenningu útivistardóma, sbr. 3. gr. samn-
ingsins.
Undanþegnir ákvæðum samningsins eru dómar, úrskurðir og sættir
í atvinnudeilum; dómar varðandi skatta og gjöld til ríkis og sveitar-
félaga eða önnur opinber gjöld; dómar varðandi eignarrétt að fast-
eign og loks dómar um frændsemi, erfðarétt, ábyrgð erfingja á skuld-
um, skipti dánarbúa, meðferð þrotabúa, nauðasamninga án gjaldþrota-
skipta eða riftingu réttargernings við gjaldþrotaskipti, sbr. 11. gr.
samningsins.
1 4.-9. gr. samningsins eru ákvæði um framkvæmd aðfarar, og í
12. gr. er almennur fyrirvari um það, að samningurinn nái ekki til
viðurkenningar eða fullnægju dóma, úrskurða eða sátta, þegar aug-
Ijóst er, að það myndi vera ósamrýmanlegt réttarskipulagi landsins.
Utan gildissviðs Norðurlandasamningsins frá 1932 falla ákvarðanir
þær, sem um er rætt í öðrum þeim Norðurlandasamningum um alþjóð-
leg einkamálaréttarákvæði, sem veitt hefur verið lagagildi hér á landi.
Um þær ákvarðanir ræðir í eftirtöldum lögum og samningum:
a) Lög nr. 29/1931 um heimild fyrir ríkisstjórnina til þess að láta
28) Allan Philip, áður tilvitnað rit á bls. 126; O. A. Borum, áður tilvitnað rit á bls. 208.
29) Allan Philip, áður tilvitnað rit á bls. 118 og 126.
30) Allan Philip, áður tilvitnað rit á bls. 127-128 og O. A. Borum, áður tilvitnað rit á
á bls. 208.
32