Tímarit lögfræðinga - 01.06.1996, Blaðsíða 40

eigi við áfengis- eða ffkniefnavanda að stríða. í slíkum tilfellum verði að meta
hvort þessi vandamál dómþola séu þess eðlis að hann geti ekki innt samfélags-
þjónustu af hendi og þá um leið staðist skilyrði hennar. Hjá því verður ekki
komist að beita huglægu mati er hæfi umsækjanda er metið og samtvinnast það
könnun á sakarferli umsækjanda. Erfiðara er að meta fyrirfram hvort úrræði
sem þetta megi verða samfélagsþjóni til uppeldislegs gildis og verður aðeins
hægt að meta af hugsanlegum endurkomum þessara sömu manna er fram líða
stundir.
4.2 Hlutverk Fangelsismálastofnunur ríkisins - undirbúningsvinna
Eftir gildistöku laga um samfélagsþjónustu hefur verið séð til þess að í
boðunarbréfum þeirra sem uppfylla hlutlæg skilyrði laganna sé vakin athygli á
lögum um samfélagsþjónustu. Meðfylgjandi er umsóknareyðublað og ítarlegt
upplýsingablað um úrræðið þar sem m.a. er lögð áhersla á hálfs mánaðar um-
sóknarfrest dómþola.
Það er fangelsismálastofnun sem sér um alla framkvæmd samfélagsþjónustu
og tekur á móti umsóknum. Stofnunin sér um að afla upplýsinga um persónu-
lega hagi dómþola sé umsókn ekki þegar hafnað, undirbýr mál til meðferðar hjá
nefndinni og annast skrifstofuhald fyrir nefndina, sbr. 6. gr. 1. 55/1994.
Umsækjandi samfélagsþjónustu er boðaður í viðtal hjá fangelsismálastofnun
og fer þá fram könnun á persónulegum högum hans, þar sem m.a. er tekið tillit
til vilja og möguleika hans á því að inna samfélagsþjónustu af hendi. Sakarferill
hans er skoðaður og kannað er hvort hann eigi mál til meðferðar hjá Rann-
sóknarlögreglu ríkisins, hlutaðeigandi lögreglustjóra eða ríkissaksóknara. Ef
ástæða þykir til er könnunin ítarlegri og m.a. haft samband við fangageymslur,
fíkniefnadeild lögreglunnar, félagsráðgjafa og lækna eða meðferðarfulltrúa og
þá með samþykki umsækjanda. Oskað er eftir faglegu mati sálfræðings fang-
elsismálastofnunar ef efast er um hæfni umsækjanda. Hafi umsækjandi gengist
undir fíkniefna- og áfengismeðferð er óskað eftir staðfestu vottorði. Meðmæla-
bréf eru ekki óalgeng fylgigögn.
Að þessari undirbúningsvinnu lokinni skilar fangelsismálastofnun samfélags-
þjónustunefnd rökstuddu áliti um hæfni umsækjanda, þ.e. hvort hann sé lík-
legur til þess að geta innt samfélagsþjónustu af hendi og gerir tillögu að því
hvers konar samfélagsþjónusta og hvaða vinnustaður komi helst til greina, sbr.
2. mgr. 2. gr. 1. 55/1994. Fangelsismálastofnun getur einnig mælt með því að
samfélagsþjónusta verði bundin skilyrðum, nokkrum eða öllum, sem greinir í
2.-6. tl. 3. mgr. 57. gr. alm. hgl. og má sem dæmi nefna skilyrði um fíkni-
efnameðferð. Þess má geta að unnið er að samvinnu við SÁÁ sem mun nánar
tiltekið felast í samskiptum milli meðferðarfulltrúa SÁÁ og fangelsis-
málastofnunar til þess að unnt verði að fylgjast náið með því að staðið verði við
sérstök skilyrði um meðferðaráætlun og endurhæfingu samfélagsþjóns.
116