Tímarit lögfræðinga - 01.06.1996, Blaðsíða 46

gildistöku laganna 1. júlí 1995. Nokkur hluti dómþola átti þó fleiri en einn dóm
til fullnustu samtímis og uppfylltu þá ekki skilyrði 2. mgr. 1. gr. 1. 55/1994 en
samkvæmt henni má samanlögð refsing eigi vera lengri en þrír mánuðir.
Fyrir samfélagsþjónustunefnd hafa frá upphafi komið alls 72 umsóknir. Alls
43 á árinu 1995 en það sem af er þessu ári, 9. maí 1996, hafa 29 umsóknir hlotið
afgreiðslu nefndarinnar. Samþykktar hafa verið alls 46 umsóknir, 21 á árinu
1995 en 25 á nýju ári. Ein afturköllun ákvörðunar samfélagsþjónustunefndar
átti sér stað á árinu 1995, sbr. 2. tl. 25. gr. stjórnsýslulaga, en þar lágu til
grundvallar rangar forsendur fyrir jákvæðri afgreiðslu nefndarinnar. Hafa 23
samfélagsþjónar nú þegar lokið samfélagsþjónustu. Skrifleg áminning hefur
verið veitt í fjórum tilvikum og hafa þrír samfélagsþjónar rofið skilyrði sam-
félagsþjónustu og var þeim með úrskurði samfélagsþjónustunefndar gert að
afplána eftirstöðvar dóms síns. Hafði þeim áður verið birt áminning og gerðar
ljósar afleiðingar ítrekunar.
I fimm tilvikum hefur verið fallist á umsókn með vísan til undantekningar-
reglu 1. mgr. 7. gr. 1. 55/1994 sem heimilar frávik frá hálfs mánaðar tímamörk-
um vegna sérstakra ástæðna. Viðbótarskilyrði um áfengis- og fíkniefnameðferð
hafa verið sett í sex tilvikum, sbr. 2. mgr. 4. gr. laganna.
Allar nánari tölulegar upplýsingar verða birtar í ársskýrslu Fangelsismála-
stofnunar ríkisins fyrir árið 1995.
Astæður fyrir synjun umsókna hafa verið margvíslegar. Nokkrum umsóknum
var synjað með vísan til upphafsbókunar samfélagsþjónustunefndar, sbr. kafla
3.2. Lögbundin skilyrði laganna hafa einnig verið ástæða höfnunar nefndar-
innar, sbr. 2. gr., þ.e. umsókn hefur ekki borist innan lögboðinna tímamarka eða
dómþoli hefur átt mál til meðferðar hjá lögreglu, ákæruvaldi eða dómstólum
þar sem hann hefur verið kærður fyrir refsiverðan verknað. Vísað hefur verið til
orðalags 1. gr. er umsóknum hefur verið hafnað þar sem um blandaða dóma
hefur verið að ræða, en í greinargerð er sérstaklega tekið fram að lögin taki ekki
til slíkra dóma, sbr. kafla 7.
Vanhæfi umsækjanda hefur einnig verið tilefni höfnunar og hafa þeir átt það
sammerkt að vera óreglumenn með langan óslitinn sakarferil að baki, auk þess
sem þeir hafa átt við vímuefnavanda að etja sem talinn hefur verið þess eðlis að
þeir gætu ekki staðið við skilyrði samfélagsþjónustu. Leitað var umsagnar
fíkniefnadeildar lögreglunnar og kom í ljós í einu tilviki að umsækjandi átti að
baki mörg ffkniefnabrot vegna sölu efna. Umsókn hefur einnig verið hafnað
með vísan til eðlis brots umsækjanda en sá hafði fengið skilorðsbundinn dóm
til 3 ára fyrir stórfellda líkamsárás, sbr. 1. mgr. 218. gr. alm. hgl., rauf hann
skilyrði þess dóms innan árs með ítrekun brots gegn sama ákvæði.
Algengast er að dómþolar sem sækja um samfélagsþjónustu hafi brotið gegn
ákvæðum umferðarlaga og er þar í flestum tilvikum um að ræða ölvunar- eða
sviptingarakstur, sbr. 45. gr. og 48. gr. umfl.
Samfélagsþjónar eru flestir að hljóta sinn fyrsta óskilorðsbundna refsivistar-
dóm. Hafa aðeins 6 samfélagsþjónar afplánað refsivist áður og þá nær eingöngu
122