Tímarit lögfræðinga - 01.05.1999, Blaðsíða 22

á fundinum 7. nóvember s.l. Vissulega væri freistandi, að fara hér yfir einstök
atriði í ummælum fræðimannsins og fjalla um þau. Ég ætla þó að hlífa honum
við því. Stóryrði, á borð við þau sem hann viðhafði, dæma sig jafnan sjálf. Af
orðum hans verður aðeins dregin sú ályktun, að hann skorti röksemdir til að
geta rætt um málefnin, sem okkur greinir á um, á þann hátt að samboðið sé
stöðu hans sem prófessors við Háskóla Islands. I sjálfu sér hefur hér ekkert
merkilegra gerst en að prófessor hefur orðið sér til minnkunar á opinberum
vettvangi.
7. LOKAORÐ
Margir lögfræðingar hafa af því áhyggjur um þessar mundir, að dómstólarnir
njóti ekki trausts almennings í landinu. Skoðanakannanir benda því miður til
þess, að áhyggjurnar séu ekki ástæðulausar. Málfundur lagadeildar 7. nóvember
1998 var haldinn af þessu tilefni. Ég tel afar þýðingarmikið, að lögfræðingar
ræði málið og reyni að finna ástæðumar fyrir þessu meinta vantrausti. Menn
verða þó að muna, að traust til dómstólanna verður að vera svo sem unnt er
„upplýst" svo notað sé orð sem mikið sést þessa dagana. Traustið verður að
byggjast á verkum þessara þýðingarmiklu þjóðfélagsstofnana og þekkingu á
þeim. Við lögfræðingar eigum að hvetja til umræðna um þau og taka þátt í þeim
sjálfir.
Ég velti því fyrir mér, hvort nokkuð hafi að undanfömu verið fremur til þess
fallið að veikja starf dómstóla en kenningar Sigurðar Líndals og fleiri um
margar jafnréttar niðurstöður og um lagasetningarvald dómstóla. Hætt er við að
svona kenningar frá mönnum, sem allir halda að eigi að taka alvarlega, séu til
þess fallnar að draga úr þeim nauðsynlega aga, sem dómarar verða að temja sér
í störfum sínum og auka líkurnar á að niðurstöður þeirra verði byggðar á sjón-
armiðum, sem ekki leyfast í lögfræði. Gagnvart almenningi birtist þetta í dóm-
unum, en einnig í alls konar álitsgerðum um lögfræðileg málefni, sem menn
virðast nánast geta pantað hjá hluta lögfræðingastéttarinnar eftir þörfum. Al-
menningur skilur ekki svona speki. Dómar og aðrar niðurstöður í lögfræði-
legum efnum eru ekki eitthvað sem venjulegur maður telur að lögfræðingar eigi
að geta hagað að vild sinni. I raun og veru eru kenningamar skaðlegar, því þær
greiða götu lausungar og geðþótta við dómsstörfin. Sigurður Líndal taldi í
orðsendingu sinni til mín við hátíðarhöldin í lagadeildinni, sem fyrr var nefnd,
að ég hefði ekki mikil áhrif á þjóðfélagið. Um það ætla ég ekki að dæma. Mér
er hins vegar nær að halda að Sigurður Líndal hafi haft umtalsverð áhrif með
þeim villukenningum, sem ég hef gert að umræðuefni í þessari grein. Með þeim
hefur hann vísast grafið undan dómstólunum og veikt þá, svo notuð séu hans
eigin orð.
Hvað sem öllu þessu líður er svo mikið víst, að umræður um þessi efni eru
þýðingarmiklar og til þess fallnar að skerpa hugsun íslenskra lögfræðinga um
grundvallaratriði sem snerta réttarframkvæmdina.
16