Ægir - 01.07.1996, Blaðsíða 24

október á svæðinu norður af Vestfjörð-
um en smáloðna á veiðislóð var enn
til vandræða fram til áramóta og veiði
léleg.
Heildaraflinn á sumar- og haustver-
tíðinni varð um 206 þús. tonn og varð
hlutur íslendinga um 176 þús. tonn.
Eftir áramótin fundu veiðiskipin
mikið af loðnu úti af sunnanverðum
Austfjörðum en hún var mjög dreifð.
Alls veiddust tæp 40 þús. tonn í janúar
og fékkst sá afli að verulegu leyti í
flotvörpu en nokkur skip reyndu fyrir
sér með slíkar veiðar. Það var ekki fyrr en um 10. febrúar
að loðnan gekk upp að Suðausturlandi og veiðar í nót
hófust af krafti. Veiðin var afar góð allan febrúar en í
mars gerði óveðurskafla sem varð til þess að mun minna
fékkst en annars hefði orðið. Þrátt fyrir þar varð metveiði
á vetrarvertíðinni og fengu íslensku skipin 707.9 þús.
tonn og erlend skip 15.7 þús. tonn.
Heildaraflinn á allri vertíðinni 1995/1996 varð um 930
þús. tonn og þar af var afli íslendinga um 883 þús. tonn.
Það voru því eftir um 220 þús. tonn af loðnukvótanum
sem ekki náðust.
Reynslan hefur sýnt að aldursskipting aflans á vetrar-
vertíð endurspeglar mjög vel aldursdreifingu kynþroska
hluta loðnustofnsins. Hlutur eldri árgangs loðnu í afla á
vetrarvertíðinni 1996 var um 21% eða tvöfalt meiri en
mældist haustið 1995. Það er því augljóst að veiði-
stofninn var allt að 300-350 þús. tonnum stærri en
haustmælingin 1995 gaf til kynna er hún var gerð. Þar af
leiðandi hafa um 900 þús. tonn af loðnu hrygnt við
suður- og vesturströndina vorið 1996.
4. Vertíðin 1996/1997
4.1 Mælingar á ókynþroska loðnu
Síðan 1970 hafa verið gerðar árlegar kannanir í ágúst á
fjölda og útbreiðslu seiða á íslandsmiðum, þar með talið
loðnuseiða. Varðandi loðnuna virðist ekki vera marktækt
samband milli stærðar seiðaárganga og stærðar sömu
árganga í veiðistofni síðar. Það er þó augljóst, að einhvern
lágmarksfjölda af seiðum þarf til að mynda góðan
árgang. Seiðaárgangurinn frá 1994 var mjög góður, en á
honum mun loðnuvertíðin 1996/1997 að verulegu leyti
byggjast.
Fyrstu raunverulegu vísbendingarnar um árgangastærð
hafa því komið frá mælingum á ókynþroska ársgamalli
loðnu sem gerðar eru í seiðaleiðöngrunum í ágúst svo og
í mælingaleiðöngrum á loðnu á haustin (októ-
ber/nóvember).
4.2 Spá um stærð viðistofns 1996/97 og
tillögur um hámarksafla
Eins og áður sagði mun næsta loðnuvertíð aðallega
byggjast á kynþroska hluta árgangs-
ins frá 1994 en einnig á þeim hluta
árgangsins frá 1993 sem ekki varð
kynþroska og hrygndi vorið 1996. í
seiðaleiðangrinum í ágúst 1995
mældist fjöldi ársgamallar loðnu 189
milljarðar og um haustið mældust
161 milljarður af ársgamalli ókyn-
þroska loðnu. Þetta er það næst-
mesta sem mælst hefur af ársgamalli
loðnu hvort heldur er í ágúst eða í
haustmælingu. Þegar reiknað hefur
verið með hlutdeild 1993 árgangsins
svarar þetta til þess, samkvæmt því spálíkani sem
notað er til að spá fyrir um stærð veiðistofnsins, að
hann verði 2.35 milljónir tonna 1. ágúst 1996 og
leyfilegur hámarksafli á vertíðinni 1996/1997 gæti
orðið um 1635 þús. tonn miðað við venjulegar
forsendur um 400 þús. tonna hrygningarstofn,
náttúrleg afföll og vaxtarskilyrði. Eins og áður sagði
eru öryggismörk slíkra líkana nokkuð víð. Um-
hverfisaðstæður, fæðuframboð, samkeppni um fæðu,
stærð árganga og stærð þeirra ránfiska-, fugla- og
hvalastofna sem á loðnunni lifa hafa áhrif á
kynþroskahlutfall, vöxt og náttúrleg afföll. Þess vegna
verður að sýna vissa aðgát og leggur því Hafrann-
sóknastofnunin til að hámarksafli á vertíðinni
1996/1997 verði takmarkaður við um 2/3 af útreikn-
uðum hámarksafla eða 1100 þús. tonn, þar til stærð
stofnsins hefur verið mæld haustið 1996 og/eða
veturinn 1997.
Hafrannsóknastofnunin leggur enn fremur til að við
upphaf sumarvertíðar 1996 verði svæðið milli 66°45' N
frá 19° V að austan og vestur að línu milli 67°45' N, 22° V
og 66° N, 27° V lokað fyrir loðnuveiðum til verndunar
ókynþroska smáloðnu. Hafrannsóknastofnunin mun að
venju kanna loðnugengd á þessum slóðum í ágúst og
október og að þeim könnunum loknum ætti að vera
hægt að ákvarða nánar hvernig haga beri slíkum
svæðislokunum ef ástæða þykir til.
4.3 Horfur á sumar- og haustvertíð 1997
Lítið er hægt að segja um ástand veiðistofnsins
1997/1998. Þá munu veiðarnar byggjast á 1995
árganginum að miklu leyti og þeim hluta 1994
árgangsins sem ekki hrygndi vorið 1997.
Fremur lítið var af loðnuseiðum í ágúst 1995 og
seiðin voru smá. Ef árgangurinn frá 1994 reynist jafn
stór og fyrstu upplýsingar benda til má gera ráð fyrir að
meira verði af þriggja/fjögurra ára loðnu á vertíðinni
1997/1998 en venjulegt er. Reynslan hefur þó sýnt að
talning á loðnuseiðum hefur lítið spágildi og sama má
raunar segja um mælingar á ársgamalli loðnu þegar
horft er tvö ár fram í tímann. □
Loðnan er skammlífur
fiskur. Aðeins tveir
árgangar standa að veiði
og hrygningarstofninum
ár hvert og þar af leiö-
andi fer stærð hans að
mjög miklu leyti eftir
stærð nýliðunar þessara
tveggja árganga og
vaxtarskiiyrðum.
24 ÆGIR