Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1926, Blaðsíða 17

13
þessum ástæðum, fráfall framfærslumanns, má þó fá nokk-
urn veginn vissa tölu. Þessari ástæðu er áreiðanlega til að
dreifa að því er snertir þau 118 munaðarlausu börn, er talin
eru og sama er sjálfsagt aðalástæðan fyrir styrktarþurft ekkn-
anna með börnum, 176 að tölu. Atvinnuleysi er sennilega
mestmegnis tekið undir »öðrum ástæðum«, því þar ernefnt:
hrakningur, óhöpp og aflabrestur, ef til vill er eitlhvað af
því talið sem »ráðleysi«, en ekki er hægt að sjá hverju það
nemur tölulega. Örorka sökum slysa og veikinda eru sjálf-
sagt aðallega tilfærð sem heilsubilun, að einhverju leyti ef
til vill meðal annara ástæðna, »óhöpp«, en tölur eru heldur
ekki á þessu.
Á þessum grundvelli mun þá láta nærri að af ástæðum
til styrktarþurftar komi í hundraðshlutfalli á:
Ellilasleika...................ca. 20%
Veikindi og heilsubilun, þar í
talin geðveiki, blinda og slösun — 34°/o
Fráfall framfærslumanns. . . — 11°/°
Allar aðrar ástæður................— 35%
Það er því auðsætt að tryggingarskipulagið Ijettir stórkost-
lega á fátækrabyrðinni, en þessa gætir vitanlega því minna,
því þrengri takmörk sem tryggingunum eru sett, eða því
götóttara sem skipulagið er, þannig er það t. d. fljótt að
segja til sín á fátækraframfærinu, ef sjúkratryggingunum er
slept. Þetta tillit eitt út af fyrir sig á riflegan þátt í þeirri
hreyfingu, sem bent var á, að þegar tryggingarstefnan einu
sinni er tekin upp, miðar stöðugt að því að auka við trygg-
ingar og gera þær sem nothæfastar, en ekki að draga úr þeim.
Trygging atvinnulausra.
a. Ýmsar tegundir atvinnuleysis
I þeim löndum, er annars höfðu komið öruggu skipulagi
á styrktarstarfsemi sína og opinbera forsjá með tryggingum,
stóð atvinnuleysi lengi vel eftir sem ein af aðalorsökunum
til þess að menn lentu i örbirgð og á fátækraframfæri.
Atvinnan er við fyrsta álit ekki nærri eins aðgengileg til
tryggingar eins og líf eða heilbrigði. Þegar heilsan er farin,
eða meðan hún er farin, orkar það ekki tvimælis, að það
sem hinn sjúki þarf er framfæri, á eigin kostnað eða annara.
Þegar um atvinnuleysi er að ræða, verður það hinsvegar fyrst