Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1947, Blaðsíða 93

91
festu á hinu stóra, óbyggða eylandi, sem þá var nýfundið í
Norður-Atlantshafi, komu flestir frá Noregi, og margir þeirra,
sem frá öðrum löndum komu, voru af norskum ættum. En
hið mikilvægasta var þó, að mennirnir, sem öðrum fremur
höfðu áhrif á menningu hins nýja þjóðfélags, voru norskrar
menningar. Grundvöllurinn, sem hin unga þjóð byggði menn-
ingarlíf sitt á, var þar af leiðandi norskur, ekki sízt á andlega
sviðinu. Norsk tunga, norskur réttur og norsk trú urðu ríkj-
andi í landinu. Það var þessi arfur, sem forfeður vorir tóku
með sér frá Noregi, og fyrir þann arf erum vér þakklátir
enn í dag.
Þess vegna verður Islendingum einkennilega innanbrjósts,
er þeir koma til Noregs. Það er eins og vér mætum þar for-
feðrum vorum. Oss verður hugsað til þeirra. Oss kemur í
hug, að ef til vill hafi einhver þeirra búið á bænum þarna
uppi í hlíðinni eða þarna niðri við sjóinn, leikið sér þar í
bemsku, unnið þar fulltíða og hlotið þar hinztu hvíld að loknu
æviskeiði. Og þessar hugsanir vekja með oss sérkennilegar
tilfinningar.
Það er löng leið á milli Islands og Noregs, eða leiðin var
að minnsta kosti löng milli landanna. Yfir víðáttumikil og
stormasöm höf er að fara. — Margt skipið, sem ætluð var
för yfir hið úfna haf, komst aldrei á áfangastað. Hafið hefur
einangrað oss hér á Islandi. Vér bjuggum lengi við þau kröppu
kjör að byggja eyland, án þess að eiga nokkur skip. Þessi
mikla einangrun hefur haft sína þýðingu fyrir menningarlega
þróun íslenzku þjóðarinnar. Hin sérkennilega náttúra íslands
setti einnig fljótt sinn svip á landsins börn. Lífskjörin, blóð-
blöndunin við Keltana, er hingað komu á landnámsöldinni,
og ýmislegt fleira olli því, að brátt skapaðist sérstakt íslenzkt
þjóðerni, íslenzka þjóðin eignaðist sína þjóðlegu menningu.
Hinir íslenzku afkomendur norsku landnámsmannanna og
afkomendur bræðra þeirra og systra, sem heima sátu, fóru
þannig hvorir sína leið. Hvorir um sig hlíttu örlögum sínum.
En þó eru einkennilega margar og einkennilega miklar hlið-
stæður í sögu norsku og íslenzku þjóðarinnar. Báðar hafa