Dvöl - 01.07.1941, Page 61

D VÖL
219
Ur gömlnm kvæðaisyrpnm
VII. Þorlákur Þórarinnsson
23. deg. 1711 - 9. júlí 1773
Tekið hefir siimaii Sveinn í Dal
Þorlákur Þórarinsson var fæddur að
Látrum í Suður-Þingeyjarsýslu á Þor-
láksmessu árið 1711. Ellefu ára að aldri
fór hann til Hannesar Scheving klaustur-
haldara á Möðruvöllum, til uppeldis og
lærdóms. Fór hann 15 vetra í Hólaskóla
og útskrifaðist þaðan tvítugur. Ári síðar
var hann gerður djákni að Möðruvalla-
klaustri, og gegndi hann því starfi í 14 ár,
unz honum var veitt brauðið 1745. Var
hann síðan prestur þar til dauðadags og
bjó að Ósi. Kona hans hét Guðrún Þórð-
ardóttir, og áttu þau eina dóttur barna,
Sigríði, er upp komst, og eru frá henni
ættir. Þorlákur var vel metinn sem prest-
ur og var á efri árum sínum kallaður til
þess að gegna dómkirkjuprestsembætti á
Hólum, en baðst undan því. Hann var
fjölhæfur maður og vel virtur, fékkst við
málaralist og lækningar, söngmaður góð-
ur og ræðumaður.
Þorlákur prestur drukknaði í Hörgá
snemma sumars árið 1773, rösklega sex-
tugur að aldri.
Þorlákur orti allmikið. Hann var trú-
aður mjög að þeirrar aldar sið, og er
margt kvæða hans og kveðlinga andlegs
efnis, sálmar og fyrirbænir. Hann vildi
vera siðbætandi og hollráður og sum
hans beztu kvæði eru heilræða- og aðvör-
unarljóð til ungs fólks og eru mörg löng,
upp undir hundrað vísur. Er í þeim ljóð-
um víða að finna heilbrigt og öfgalaust
lífsviðhorf, lipurlega og látlaust framsett.
Hann leitar ekki að yrkisefnum út um alla
heima og geima, og honum er með öllu
óeiginlegt að slá um sig á skáldafáknum,
heldur lætur hann hann rölta á seina-
gangi um heimaland sitt og meðal nán-
ustu granna og kunningja. En á þessum
seinagangi bregður ekki sjaldan fyrir
skemmtilegu hýruspori er veitir manni
meiri ánægju en sprettkippir sumra hinna,
er meira berast á.
Kvæði sr. Þorláks — Þorlákskver —
hafa verið gefin út fjórum sinnum. í
fyrsta sinn á Hólum 1775, og aftur 1780
á sama stað. Þriðja útgáfa þeirra var
prentuð í Viðey 1836, og sú fjórða og síð-
asta í Khöfn 1858, mjög aukin og endur-
bætt. Hafa fá eður_ engin ljóð skálda
okkar verið oftar út gefin. Ljóð hans voru
mjög vinsæl. Hin hóflega guðrækni er í
ljóðunum birtist, samfara einlægri rétt-
lætiskennd og föðurlegri umhyggju gagn-
vart öllum og einum, munu hafa valdið
miklu þar um, ásamt lipurlegri framsetn-
ingu. Og þó að Þorlákskver sé búið að
inna af hendi sitt hlutverk og eignist
ekki almenn ítök í okkur, sem nú lifum,
eða hinum ókomnu kynslóðum, þá er það
þó vel þess virði, aö það gleymist ekki að
fullu og öllu almenningi, og að menn viti
nokkru betri skil á því og höfundi þess,
heldur en nú er.
Meyjarkveðja.
Mín er dúfan geðgóð,
glöð í hjarta, kinnrjóð,
valinkunn og vel fróð,
varin öllurn hugmóð;
griðum sœtir gott fljóð,