Melkorka - 01.12.1949, Blaðsíða 16

GAMLA SKAUTIÐ
Ejtir AuÖi Sveinsdóttur
Samfella, treyja, faldtraf, skujrla, hempa.
Allt eru þetta nöfn á plöggum sem við höf-
um heyrt nefnd og vitum að tilheyra ís-
lenzkum búningi. Þó hef ég ekki enn hitt
íslenz.ka stúlku sem veit ujiji á hár livað er
hvað. Og hjá þeim sem eldri eru fær maður
jafnan óviss og ruglingsleg svör. Einusinni
fór ég með fimmtán öðrum nemendum úr
handavinnudeild Handíðaskólans að skoða
þjóðbúningana sem til eru á safninu.
Hvorki kennarinn, safnvörðurinn né nem-
endurnir gátu lýst því Jiiklaust hvernig
gamla skautið var borið, að undanskilinni
einni konu, nemanda, sem mundi eftir
ömmu sinni í þessum búningi við sérstakt
tækifæri, og útskýrði hann svo nákvæmlega
fyrir okkur að við gátum lært af. Þetta var
eina fræðslan sem við fengum um íslenzkan
kvenbúning á því skólaári. En sennilega
hafa aðrir skólar ekki gert betur; eða liver
hefur heyrt minnzt á íslenzkan búning eða
fengið fræðslu um hann í skólum? Það
lengsta sem skólarnir hafa komizt í þeim
efnum er að senda námsmeyjar sínar út á
Reykjavíkurgötur einu sinni á ári, fáránlega
upjidulibaðar í jreysuföt og láta Jiær síðan
sitja fyrir. Myndirnar sýna bezt þekkingar-
leysi stúlknanna á íslenzka búningnum.
Undantekningalítið eru þær eins og skrípa-
fígúrur, sem af sjálfu leiðir, Jieim liefur
ekki dottið í liug íslenzkur búningur fyrr
en daginn áður en þær ætla að arka í hon-
um um bæinn eða sitja fyrir. Þá er rokið
upji til handa og fóta að lána sitt plaggið úr
hverri áttinni, eins og fyrir grímuball.
Mér finnst það ætti betur við að þessir
skólar tækju upp fræðslu um íslenzkan bún-
ing, skrautgripi og híbýlahætti fyrri tíma
lieldur en auglýsa svona ómenningu. Og í
sérskóla einsog Handíðaskólanum þar sem
kennd er listasaga, ætti slík þekking að vera
sjálfsögð. Það gæti kannski bætt svolítið úr
Jiví rótleysi sem er í íslenzkum listiðnaði og
virðingarleysi fyrir gömlum, þjóðlegum
verðmætum.
En það er ekki einungis ,,jieysufatadagur“
skólanna sem lýsir menningarleysi ungu
stúlknanna eða, ætti maður heldur að segja
kennara þeirra og mæðra. Ég Jiekki fjölda
ungra kvenna sem einmitt núna Jiessa dag-
ana eru að láta sauma sér kjóla úr dýrmæt-
um kasmírssjölum, frönskum sjölum og
klæðisjiilsum. Þær segja sem svo: „Maður
reynir að svæla Jiessu fyrst aldrei kemur
neitt í búðirnar." Þær hafa nokkuð til síns
máls, Jiví miður. Sagan endúrtekur sig.
Áður voru fornhandritin tekin í bætur,
eikarkisturnar brotnar í eldinn, munstur-
ofin áklæði rifin niður í reiðingsgjarðir.
Það var ekkert l il Jiá heldur.
Þessa ómenningu verður að stöðva áður
en enginn lúrir lengur á klæðispilsi eða
kasmírssjali. Það eru ekki ýkjamargar sem
kunna lengur að sauma peysufatajiils, og ég
held þær séu teljandi, gömlu konurnar sem
kunna að prjóna skotthúfur. Leng'i var
kennt að baldýra í Kvennaskólanum, en
hefur nú lagzt af.
Ungu stúlkurnar ættu sannarlega lieldur
að ágirnast hátíðabúninga formæðra sinna
sem heilasta lieldUr en klipjia þá niður í
slitföt. Mér verður lengi minnisstæður mað-
urinn eða konan sem á stríðsárunum seldi
Iiólk til ujipbræðslu á fimmtán krónur og
88
MEI.KORKA