Melkorka - 01.12.1949, Blaðsíða 19

FYRSTU JÓLATRÉN
Eftir Þóru V. Jónsdóttur
Jóna V. Jónsdóttir er nú nær 72 úra að aldri, fædd
31. jan. 1878. Hún á nú heima að Svín'askógi í Dala-
sýslu. Ekki var hún til mennta sett x æsku frenxur en
títt var urn konur á þeim árum enda lítt fengizt við rit-
störf um ævina, en hún er gædd þeim frábæra hæfi-
leika að kunna að segja þannig frá, að sagan verði
ógleymanleg i einfaldleik sínum og látleysi.
Málfar Jónu og stíll er hvort tvcggja rammíslenzkt.
mætti nútíma æska þar margt af læra. S. 1>.
Það mun hafa verið um 1880, að sýslu-
maður sá var í Barðastrandarsýslu, er Adam
Fischer hét. Var hann danskur í aðra ætt.
En kona hans hét Eva og var aldönsk. Þau
áttu margt barna.
Það var Eva Eischer, sem fyrst tendraði
jólatré á Patreksfirði. Hún var vel lærð kona
og spilaði á slaghörpu. Hafði hún skóla fyr-
ir börn sín á vetrum. Eftir að hún var farin,
var þeim sið lialdið, er hún hafði innleitt.,
að hafa jólatré, því að þetta þótti merkileg
nýjung. Ég sá þetta eitt sinn og hreifst af,
því að áður þekktist ekki því líkt. Aðeins
eitt og eitt kerti steypt úr tólg.
Veturinn 1899 kveikti ég í fyrsta sinni
sjálf ljós á jólatré. Það var í Kollsvík. Bróð-
ir minn, Torfi, bjó það til eftir minni fyrir-
sögn. Svo málaði hann það grænt. Álmur
voru 12 og kross í toppi. Ég steypti kertin
úr tólg. Einhverjir smápokar héngu á grein-
unum með rúsínum og kandísmolum í.
Annað var ekki ti! að skreyta með, nema
er ekki auðmýkjandi fyrir neina konu að
koma á mannamót í slíkum búningi, öðru
nær; aftur á móti er illa gerður tízkukjóll
hlægilegur frá upphafi og flestir tízkukjólar
orðnir hlægilegir eftir árið.
sortulyng, sem börnin rifu upp úr klakan-
um. Mikil var tillrlökkun hjá öllum. Eng-
inn, sem þarna var hafði séð jólatré áður.
Það var komið aðfangadagskvöld. Öll
börnin í báðunr bæjunum voru komin i
beztu fötin sín. Við systkinin, Torfi og ég,
fórum inn í stofu, þar sem jólatréð stóð og
beið þess að kveikt væru öll litlu ljósin.
Ekkert barnanria mátti koma inn fyrr en allt
væri tilbúið. Nú gáfunr við nrerki með því
að slá stórri lyklakippu í bollabakka og inn
streymdi allur skarinn, 20 að tölu, stór og
smá. Eitt þeirra var litli Bjartur, nú Guð-
bjartur hafnsögumaður. En Sti undrun og
gleði, sem lýsti sér í andlitum litlu barn-
anna, senr aldrei áður höfðu séð þvílíka
Ijósadýrð. Mörguxn lullorðirum og gömlum
koirum vökiraði unr augu. Þá hófst söngur:
„í Betlehem er barn oss fætt“ og „Heims
um ból“ og svo mörg ættjarðarljóð. Allir
skemnrtu sér hið bezta. En einn var sá, sem
ekki gat verið viðstaddur. Það vár faðir
minn. Hann lá í rúnri sínu í litlu lrerbergi
niðri í kjallaranum, kominn yfir áttrætt og
hafði aldrei jólatré séð. Við tókum Jrví tréð
og bárum Jrað ofan til lians með flögrandi
ljósunum og settunr Jrað við rúm hans. Áður
lifði Jrar aðeins á lýsislampa. Hann settist
upp, er við komum og sagði: „Þar sé ég írú í
fyi'sta sinn líkingu af ljósum Jreim, er leiftr-
uðu hina fyrstu jólaxrótt. Hafið Jrið kæra
þökk fyrir komu ykkar.“
Meðan síðustu kertin voru að bremra út,
sungum við jólasálma og hann, sem Jró lxafði
nú upp á síðkastið ekki getað smrgið fyrir
þungu lungnaerfiði, söng nú með. Síðast
söng lrann einn Jretta vers:
MELKORICA
91