Búnaðarrit - 01.01.1962, Blaðsíða 82
78
BÚNAÐAR HIT
gröfur, þar sem þær eiga við, en slíkt verður að vera
matsatriði hverju sinni.
Sum landsvæði liafa sérstöðu um landþurrkun vegna
víðáttu, s. s. láglendi Suðurlands: Flói, Skeið, Djúpár-
hreppur og Landeyjar, þar sem aðalskurðakerfið verður
að gera með félagslegum samtökum. 1 þessum sveitum
er fjöldi bænda, sem ekki hafa aðgang að neinni viðlilít-
andi útrás fyrir framræslu jarða sinna, og verður því að
grafa óvenju langa og stóra frárennslisskurði. 1 Austur-
Landeyjum hefur þegar verið grafinn slíkur skurður um
14 km langur með allt að 10 m botnbreidd. 1 Vestur-
Landeyjum er byrjað á skurði með sömu botnbreidd, en
lengd lians mun verða allt að 10 km. Annan skurð þarf
í sömu sveit nokkru mjórri en mun lengri. 1 Landeyjum
er því þegar orðinn mikill aukagröftur og verður þó meiri
umfram það, er gerist almennt, þar sem náttúran liefur
séð hverri einstakri jörð fyrir frárennsli.
Þessir stóru skurðir voru erfiðir í greftri, þar sem þeir
eru breiðastir. Þó notaðar væru stærstu gröfurnar, sem
til eru lijá Vélasjóði, réðu þær með naumindum við
liálfa skurðbreiddina í umferð. Hygg ég því, að vert hefði
verið að atliuga, hvort ekki hefði verið heppilegra að
nota stærri og afkastameiri gröfu í Landeyjunum og
jafnvel á fleiri stöðum, þar sem skurðagröftur hefur ver-
ið stórfelldastur. Um margar stærðir og gerðir liefur verið
að velja.
Á árunum 1933—’39 leitaði ég eftir skurðgröfum í
Ameríku, Bretlandi og Þýzkalandi, er kynnu að reynast
hentugar hér á landi. Bezt leizt mér á ameríska gerð með
12 til 14 skóflum á færibandi. Slíkar gerðir hafa reynzt
vel á grjótlausu eða smágrýttu (möl) landi, og eru yfir-
leitt mun afkastameiri en aðrar gerðir af svipaðri þyngd.
Minnsta gerðin, sem völ var á, þótti mér of stór fyrir
algengan skurðgröft. Þyngdin var 16 tonn eða 6 tonnum
meiri en stærstu gröfur Vélasjóðs, lengdin 5,80 m, en
breiddin aðeins 1,83 m, og því mjög þægileg í flutning-