Samtíðin - 01.04.1944, Side 14

10
SAMTÍÐIN
gestum og átti við það tækifæri að
leika þjóðsöngva allra þeirra Norð-
urlandaþjóða, er þarna áttu fulltrúa.
En þegar til átti að taka, vantaði
hljómsveitina nótur að íslenzka
þjóðsöngnum. Var ég beðinn að út-
vega þær í tæka tíð, ef unnt væri. Ég
sendi þegar símskeyti til eins af vin-
um mínum í Khöfn, og sendi liann
mér umbeðnar nótur tafarlaust. Er
skemmst frá að segja, að þjóðsöng-
ur vor vakti þarna geysimikla at-
hvgli og óskipta aðdáun, og kváðust
margir aldrei liafa lieyrt jafn mikil-
fenglegan þjóðsöng. Varð þetta til
þess, að ýrosar fyrirspurnir voru
þarna gerðar varðandi íslenzka
menningu, og er mér óhætl að full-
yrða, að hið fagra lag Sveinbjörns
Sveinbjörnssonar vakti athygli hinna
möi’gu áheyrenda á þvi, að iiér á
landi væru fleiri tegundir mennta
við lýði en þær einar, sem tengdar
eru heitunum: Edda og saga.
í samhandi við alþingishátiðina á
Þingvöllum árið 1930 var efnt til
samkeppni um „alþingishátíðar-
kantötu“. Við það tækifæri skópust
nokkur myndarleg tónverk, er þjóð
vor mundi nú ekki vilja án vera.
Þykir gott að gripa til að flytja þau í
útvarp af hljómplötum við ýmis há-
tíðleg tækifæri, svo sem 17. júní, 1.
desember o. s. frv. Er ég hræddur
um, að öllu minni hátíðabragur væri
við slík tækifæri, ef þessi verk hefðu
ekki verið sköpuð. Höfundar þeirra
eru ekki einungis enn á lifi, heldur
allir á bezta skeiði ævinnar, og í
lióp íslenzkra tónskálda hafa síðan
1930 bætzt nýir menn, sem góðs má
vafalaust vænta sér af.
Það kvað vera í ráði að efna til há-
tíðahalda hér á komanda sumri, i
sambandi við stofnun hins íslenzka
lýðveldis. Nefnd á að kjósa til að
undirbúa þessi hátíðahöld. Mér liefði
fundizt sérstaklega vel til fundið, að
efnt hefði verið til samkeppni um
virðulegt íslenzkt tónverk í sambandi
við þessi væntanlegu hátiðahöld. En
ekki lief ég heyrt þeirrar hugmyndar
gelið. Ilér hefði þó verið um alveg
einstakt tækifæri að ræða. En nú er
fresturinn auðvilað orðinn of stuttur
og óhugsandi, að verkið yrði tilbúið,
hvað þá fullæft fyrir 17. júni næst-
komandi. — Mönnum virðist vera
það sæmilega Ijóst, að árið 1944 sé
mikið merkisár í sögu íslendinga.
Væri því giftusamlegt, ef vér eignuð-
umst a. m. k. eitt virðulegt tónverk,
er bundið væri við þetta ár og megn-
aði á ókomnum tíinum að samstilla
hugi vorrar sundurh’ndu þjóðar,
löngu eftir að jóreyltur hinna póli-
tísku forreiðarmanna frá vetrinum
1943—44 er horfinn og' gleymdur.
Fyrir nokkrum árum vildu Svíar
eignast fánasöng við hið glæsilega
kvæði Ossian-Nilssons: „Sveriges
flagga“. Þeir efndu til samkeppni
meðal tónskálda sinna. Árangurinn
varð hið virðulega lag dr. Hugo
Alfvéns, sem margir Islendingar
þekkja. Um sköpun þess hefur Sam-
tíðin áður birt grein. Slík verk verða
sjaldnast til án utanaðkomandi að-
stuðlunar. Ég held, að það væri furðu
mikið giftuleysi og íslenzkt sinnu-
leysi, ef þjóð vor léti hið milda tæki-
færi til sköpunar þjóðlegs tónverks
í ár ganga sér úr greipum.
Rita'ð 26. febrúar.