Fréttablaðið - 27.04.2010, Qupperneq 14

14 27. apríl 2010 ÞRIÐJUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Í umræðu manna um hugsanlegt ráð-gefandi stjórnlagaþing og nýja stjórn-
arskrá, hefur komið fram að Alþingi
er þar ráðandi afl samkvæmt núgild-
andi stjórnarskrá. Það hefur einnig
komið fram, að traust manna á Alþingi
og þingmönnum hefur rýrnað á síðustu
árum, fyrir og eftir hrunið mikla. Ljóst
er að mörgum þingmönnum er óljúft að
standa að stjórnlagaþingi og eru jafn-
vel algerlega mótfallnir því. Þeir vilja
ekki láta frá sér lögbundið áhrifavald
sitt, telja stjórnlagaþing þungt í vöfum
og ærið kostnaðarsamt. Því er hætt við
að þetta brýna mál muni valda miklum
deilum og flokkadráttum á þinginu.
Til er ein leið til leysa þá pattstöðu
sem þetta mál er komið í, og hefur
Alþingi sjálft sýnt skýrt fordæmi sem
telja má eins konar hliðstæðu. Það var
þegar Alþingi skipaði sérstaka utan-
þingsnefnd til að rannsaka orsakir og
tildrög efnahagshrunsins. Í því fólst
sú afstaða þingsins að nauðsynlegt
væri að fá utanaðkomandi fólk til þessa
vandaverks, fólk sem sjálft ætti engra
sérstakra hagsmuna að gæta. Þetta
reyndist snjöll lausn. Vandað var til
vals nefndarmanna og árangurinn eftir
því, miklu umfangsmeiri og skýrari en
nokkur þorði að vona. Þar var unnið af
vandvirkni, menningarlegri reisn og
djörfung.
Svipaða leið er unnt að fara til lausn-
ar þessa aðkallandi máls. Alþingi getur
skipað sérstaka utanþingsnefnd sem
falið yrði að semja drög að nýrri stjórn-
arskrá, stjórnlaganefnd. Ef vandað er
til vals nefndarmanna, er í rauninni
ekkert sem segir, að 7-9 manna nefnd
geti ekki unnið slíkt verk jafnvel og
heilt stjórnlagaþing. Og það yrði áreið-
anlega mun ódýrara, þótt hún hefði
einhverja starfsmenn sér til aðstoðar.
Nefndin gæti haft vinnubrögð rann-
sóknarnefndarinnar að fyrirmynd,
sótt ráð sem víðast, kallað til sín fjölda
manna, haldið fundi á ýmsum stöðum á
landinu. Hún ætti að geta lokið störfum
á 12-16 mánuðum.
Þegar hin nýja stjórnarskrá er lögð
fram, tekur Alþingi hana til umfjöll-
unar og getur sem best vísað henni til
þjóðaratkvæðagreiðslu.
Þessari hugmynd er hér með komið á
framfæri.
Stjórnlaganefnd
Alþingi
Njörður P.
Njarðvík
rithöfundur og
prófessor emiritus
við Háskóla
Íslands.
Víkur ekki
Steinunn Valdís Óskarsdóttir vísar
á bug öllum kröfum um að hún
segi af sér þingmennsku vegna
milljónastyrkja sem bankar og
eignarhaldsfélög veittu henni til að
kosta prófkjörsbaráttu. Nokkrir aðrir
þingmenn hafa eins og kunnugt
er tekið sér launalaust frí og beðið
eigin flokksmenn afsökunar, til
bráðabirgða, eftir að skýrsla
rannsóknarnefndar Alþingis
leit dagsins ljós. Undanfarið
hafa mótmælendur beint
spjótum að Steinunni. Setið
hefur verið um heimili
hennar og þess krafist
að hún hætti á þingi. Steinunn Valdís
er föst fyrir og víkur ekki.
Vísar afsögn í nefnd
Yfirlýsing sem Steinunn gaf vegna
mótmælanna vakti athygli. Þar sagði
hún styrkina engar mútur og neitaði
að hafa haldið hlífiskildi yfir þeim
sem þá veittu. Úr textanum má
lesa að Steinunn víki ekki
nema umbótanefnd sem
nú starfar innan Sam-
fylkingarinnar leggi til
að allir þeir sem sátu á
þingi fyrir flokkinn árið
2008 geri hið sama.
„Það er
ekki óhugsandi að við komumst að
þeirri niðurstöðu,“ segir Steinunn.
Jók ekki öryggið
Þessi orð virðast ekki hafa aukið
öryggi félaga Steinunnar í þingflokki
Samfylkingarinnar um eigin stöðu.
Og ekki heldur traust þeirra á Stein-
unni Valdísi sem arftaka Björgvins G.
Sigurðssonar í embætti þingflokks-
formanns. Í gær var staðhæft að
vilji hún ekki víkja verði kosinn nýr
þingflokksformaður fljótlega, jafnvel
á þingflokksfundi á morgun. Helst
er rætt um Helga Hjörvar eða Þór-
unni Sveinbjarnardóttur sem
arftaka. peturg@frettabladid.isS
amningur ríkisins við Bændasamtök Íslands, svonefndur
búnaðarlagasamningur, rennur út í ár. Bændasamtökin
og fulltrúar sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytisins
hafa þegar haldið fyrstu fundi um mögulega endurnýjun
samningsins. Fullt tilefni virðist hins vegar til að staldra
aðeins við og íhuga hvort ekki sé vert að nota þetta tækifæri til að
koma á breytingum.
Ríkisstjórnin hefur boðað
margháttaðar breytingar á
stjórnsýslunni sem meðal annars
felast í sameiningu ráðuneyta og
stofnana ríkisins. Undir lok síð-
asta mánaðar upplýsti Jóhanna
Sigurðardóttir forsætisráðherra
um vilja sinn til að fækka ráðu-
neytum úr tólf í níu á þessu
ári og taldi raunsætt að fækka
mætti ríkisstofnunum um 30 til 40 prósent á næstu tveimur til
þremur árum. Rætt hefur verið um að félagsmála- og heilbrigðis-
ráðuneyti verði sameinuð í nýtt velferðarráðuneyti, landbúnaðar-,
sjávarútvegs- og iðnaðarráðuneyti í atvinnuvegaráðuneyti og að
ráðuneyti samgangna og dómsmála verði lögð saman í innanríkis-
ráðuneyti.
„Sé horft til þess að ríkisstofnanir eru í dag um tvö hundruð
talsins og margar þeirra sinna svipuðum verkefnum er ljóst að
ná má fram verulegri langtímahagræðingu í rekstri með því að
sameina stofnanir og endurskoða verkaskiptingu á milli þeirra,“
sagði Jóhanna í ræðu á flokksstjórnarfundi Samfylkingarinnar og
bætti við að þarna yrði um að ræða umfangsmestu breytingar og
uppstokkun sem átt hafi sér stað í ríkisrekstri hér á landi.
Í ljósi þess sem á undan er gengið í hagstjórn hér á landi bera
því væntanlega fáir í mót að hér sé umbóta þörf á mörgum sviðum
stjórnsýslunnar. Má í því sambandi minna á að í greiningarskýrslu
framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins vegna aðildarumsókn-
ar Íslands eru gerðar athugasemdir við að Bændasamtökunum
sé falin stjórnsýsla landbúnaðarmála. Bændasamtökunum sé til
að mynda ætlað að greiða ríkisstyrki til einstakra bænda. Þá sé
öll tölfræði um íslenskan landbúnað vanþróuð og byggi í mörg-
um tilfellum á áætluðum stærðum fremur en rauntölum. Bent er
á að landbúnaðar- og sjávarútvegsráðuneytið sé of veikburða til
að sinna stjórnsýslu landbúnaðarmála. Hagsmunasamtök bænda
virðast hafa bæði töglin og hagldirnar.
Núna virðist því einboðið að taka til greina ábendingar þær sem
fram koma í skýrslu framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins
um þessar brotalamir í stjórnsýslunni og láta úrbæturnar ríma
við fyrirhugaðar breytingar á ríkisrekstrinum.
Núna þegar samningur ríkisins við bændur um starfsemi
Bændasamtakanna er að renna út er eðlilegt að taka þau mál til
heildstæðrar skoðunar í samhengi við stefnu ríkisins til lengri tíma
og hljóta þau mál að verða tekin upp á vettvangi ríkisstjórnarinn-
ar, en ekki frágengin milli landbúnaðarráðuneytisins og samtaka
bænda án þess að þar komi fleiri að.
Hvað á að gera þegar samningar renna út?
Tækifæri til
umbóta á að nýta
SKOÐUN
Óli Kristján
Ármansson
olikr@frettabladid.is