Fréttablaðið - 01.05.2010, Blaðsíða 32

32 1. maí 2010 LAUGARDAGUR
Það er býsna þung krafa í samfélaginu um
að þú segir af þér þingmennsku vegna þess-
ara styrkja. Allt sem sagt hefur verið um
málið hnígur í þá átt en hvergi finnst nokk-
uð sem túlka má sem eindreginn stuðning
við að þú sitjir áfram. Hvers vegna ertu enn
þingmaður?
„Ég hef farið í gegnum það með sjálfri mér
hvort ég hafi gert eitthvað rangt siðferðilega.
Allir vita að lagalega gerði ég ekkert rangt.
Ég skilaði öllu til skattsins og hef, líklega ein
frambjóðenda, birt opinberlega öll útgjöld.
Síðan hef ég horfst í augu við sjálfa mig og
spurt hvort ég geti starfað áfram í stjórnmál-
um. Í þeim vangaveltum hef ég farið í gegn-
um störf mín í borgarstjórn Reykjavíkur og
á Alþingi og velt fyrir mér hvort eitthvað sé
hægt að benda á og segja að ég hafi gert í þágu
þeirra aðila sem styrktu mig. Ekkert slíkt er
að finna. Ef ég teldi samvisku minnar vegna
að hægt væri að efast um heilindi mín þá hefði
ég sagt af mér.“
Finnst þér þú njóta nægilegs trausts, í for-
ystu Samfylkingarinnar, í grasrótinni og úti
í samfélaginu til að geta setið áfram á þingi
og rækt þar þín störf og skyldur ótrufluð af
almenningsálitinu?
„Traust er náttúrlega grundvallaratriði í
störfum stjórnmálamanns og auðvitað hef
ég velt þessu fyrir mér. Ég hef fengið gríð-
arlega mikil viðbröð frá kjósendum úti í bæ
vegna þessa máls og fólk hvetur mig til að
halda áfram þótt ýmsir vilji afsögn. Ég er búin
að vera í stjórnmálum í sextán ár og ég hef
aldrei fundið fyrir eins miklum stuðningi úr
grasrótinni eins og nú.
Ég tel mig hafa unnið störf mín á heiðar-
legan hátt. Ég er hugsjónamanneskja og kven-
frelsisbaráttukona. Ég biðst ekki vægðar en
ég bið fólk að dæma mig af verkum mínum.
Til dæmis af því að hækka laun lægstlaunuðu
kvennastéttanna í borginni og flytja þingsá-
lyktunartillögu um að aðdragandinn að þátt-
töku Íslands í innrásinni í Írak verði rannsak-
aður. Fyrir þetta og ýmislegt fleira stend ég
í pólitík.“
Finnst þér þú njóta trausts Jóhönnu
Sigurðardóttur?
„Jóhanna gjörþekkir leikreglurnar í kring-
um prófkjör og fjármál stjórnmálaflokkanna
og hefur unnið að því að bæta þær og setja lög
til að jafna leikinn. Ég tel að hún skilji aðstæð-
ur mínar og annarra sem hafa tekið þátt í
prófkjörum, bæði fyrir og eftir hrun. Ég vil
líka segja að það er ekki hægt að skoða árin
2004 til 2006 með gleraugum ársins 2010. Á
þeim árum réði markaðurinn öllu og stjórn-
málaflokkarnir, menningarstofnanirnar, jafn-
vel háskólasamfélagið, undirgengust þá hug-
myndafræði með einum eða öðrum hætti og
leituðu eftir peningum til fyrirtækjanna. Ég
tók þátt í þessari meðvirkni. Ég viðurkenni
það og horfist nú í augu við sjálfa mig.“
Þú hefur sagt að fjárhæðirnar sem þú þáðir
2006 hafi verið háar og svimandi háar miðað
við þær aðstæður sem nú ríkja í samfélaginu.
Hafðir þú engar efasemdir um að rétt væri að
óska eftir þessum peningum og þiggja þá á
sínum tíma?
„Ég hef alla tíð haft efasemdir um opin próf-
kjör en það fyrirkomulag kallar eins og allir
vita á há fjárútlát. Ég stóð hins vegar frammi
fyrir vanda. Fyrra prófkjörið var mjög dýrt,
það var leiðtogaprófkjörið í borginni þar sem
ég atti kappi við Stefán Jón Hafstein og Dag
B. Eggertsson. Það var galopið og allir Reyk-
víkingar gátu tekið þátt og einhvern veginn
þurfti að ná til fólks.
Stuðningsfólk mitt og sérstaklega konur í
mínu baklandi sögðu að nú mætti ekki lúffa
fyrir strákunum í auglýsingastríðinu. Við
veltum þessu fyrir okkur og ákváðum að taka
slaginn. Allir auglýstu mjög mikið.
Og gleymum ekki að á þessum tíma þótti
sjálfsagt að fyrirtæki styrktu stjórnmála-
menn og -flokka og það þótti meira að segja
svo sjálfsagt að þau fengu skattaafslátt út á
þessi fjárframlög. Það var litið svo á að þetta
væri þeirra hlutur í að styðja við lýðræðið.
Svona var umhverfið.“
Getur þú ímyndað þér hvers vegna Lands-
bankinn styrkti þig um 3,5 milljónir og Baugur
og FL Group hvort sínar tvær milljónirnar?
„Það má ekki gleyma því að ég fór í tvö
prófkjör á meðan aðrir fóru í eitt. Þess vegna
verða mínar tölur alltaf tvöfaldar ef svo má
segja. Þetta eru fyrirtækin sem á þeim tíma
áttu fjármuni, að talið var. Og það voru fleiri
fyrirtæki en þau sem þú nefnir sem styrktu
mig og aðra. Ég fékk til dæmis ekki krónu frá
Kaupþingi en aðrir fengu peninga þar.“
Leitaðir þú eftir peningum í Kaupþingi?
„Ég sá ekki sjálf um það þannig að ég veit
það ekki. Þaðan kom að minnsta kosti ekkert
framlag. Það var leitað til þeirra fyrirtækja
sem áttu fjármuni. Mínir stuðningsmenn leit-
uðu eftir framlögum og markmiðið var að
safna þeim fjármunum sem til þurfti, enda
ég hvorki efnuð né af efnafólki komin.“
Hvarflaði aldrei að þér þá, eða síðar, að
fyrirtækin vildu fá eitthvað fyrir sinn snúð?
„Ég hefi aldrei rekið pólitík sem hugnast
þeim aðilum sérstaklega sem styrktu próf-
kjör mín. Það ættu menn að geta sannfærst
um með því að skoða störf mín í gegnum
tíðina. Þegar svona umræða kemur upp fer
maður auðvitað í gagnrýna sjálfskoðun. En ég
hef komist að þeirri niðurstöðu að mín störf
standist skoðun.“
Hvernig meturðu pólitíska stöðu þína í
dag?
„Ég hef kosið að koma hreint fram og
svara fjölmiðlum, ég held reyndar að ég sé
að gjalda fyrir það í augnablikinu. Þegar
frá líður mun ég meta stöðuna og það er
ómögulegt að segja til um hvað verður. Ég
hef verið í stjórnmálum í næstum sextán ár
og það hefur verið góður tími.“
Er þetta síðasta kjörtímabilið þitt í stjórn-
málum?
„Ég veit það ekki, í pólitíkinni getur
margt gerst á einum degi eins og við vitum.
Það verður bara að koma í ljós.“
Fólk hefur mótmælt hér fyrir utan heimili
þitt, það hefur margt ljótt verið skrifað um
þig. Hvaða áhrif hefur það allt á þig?
„Ég biðst ekki vægðar varðandi störf mín
sem stjórnmálamaður en vissulega hafa
þeir mótmælendur sem safnast hafa saman
fyrir framan heimili mitt núna í tvær vikur
raskað lífi fjölskyldu minnar. Ég tel að við
verðum að geta búið í samfélagi þar sem
ákveðin grundvallaratriði eru virt. Ég hef
áhyggjur af þessu upplausnarástandi sem
ríkir, þessu mikla vantrausti og þessari reiði
og því að veiðileyfi séu gefin út á fólk. Allir
urðu fyrir skakkaföllum og ég skil reiðina
og örvæntinguna. En ég held að við verð-
um að takast á við þetta með öðrum hætti
en við höfum séð að undanförnu. Við töpuð-
um sjálfum okkur á síðustu tíu til fimmtán
árum. Ég ólst upp í samfélagi sem ég myndi
kalla stéttlaust, allir voru tiltölulega jafnir,
en með græðgisvæðingunni og hugmynda-
fræði frjálshyggjunnar varð til eitt risastórt
kapphlaup þar sem allt snerist um að ná
fram úr næsta manni. Ég held að við Íslend-
ingar séum ekki svoleiðis manneskjur. Við
viljum öðru vísi samfélag og um uppbygg-
ingu þess þurfum við að sameinast í stað
þess að festa okkur í reiði og dómhörku.
Alþingi þarf líka að taka sig í gegn. Það
er með ólíkindum tungutakið sem viðgengst
þar og skiljanlegt að virðing þess sé lítil.“
Sýnist þér eitthvað benda til þess að þetta
lagist á næstunni og menn snúi bökum
saman?
„Ég held að þetta sé svipað og þegar fólk
verður fyrir áföllum, það fer í gegnum nokk-
ur stig. Sorg, reiði, vanmáttartilfinningu og
uppgjöf. Að þessu öllu loknu verður hægt að
horfast í augu við uppbygginguna en ég held
að það sé ennþá svolítið í það að við sem þjóð
náum að vinna okkur í gegnum þetta.“
Það er ekkert sérstakt í kortunum um að
sálarástand þjóðarinnar fari að lagast.
„Ég held samt að það gerist. Og þegar það
gerist þurfa allir að taka höndum saman um
að setja samfélaginu nýjar leikreglur. Við
erum á tímamótum og getum, ef við viljum,
skrifað nýtt samfélag. Í allsherjarnefnd hef
ég verið að vinna að því að koma á laggirnar
stjórnlagaþingi sem mikið hefur verið kall-
að eftir og er að freista þess að ná samstöðu
milli allra flokka um það mál. Ég tel gríð-
arlega mikilvægt að þjóðin hafi aðkomu að
því að skrifa nýja stjórnarskrá og fjalla um
mikilvæg mál í uppbyggingu samfélagsins.
Þetta eru lýðræðisumbætur og tækifærið er
núna. Ef við náum að koma okkur upp úr
þessum hefðbundnu pólitísku skotgröfum þá
hef ég fulla trú á að okkur takist í fyllingu
tímans að endurreisa samfélagið.“
En sumir eru þeirrar skoðunar að mikil-
vægur liður í endurreisninni sé að tilteknir
stjórnmálamenn, og þar á meðal þú, hætti.
„Jájá, ég átta mig á því að það er krafa
um það og það er eitthvað sem hver og
einn verður að gera upp við sig. Og eins og
ég sagði hef ég gert þau mál upp við mig
á grundvelli starfa minna og komist að
annarri niðurstöðu.“
Fólk dæmi mig af verkum mínum
Steinunn Valdís tók þátt í tveimur prófkjörum
Samfylkingarinnar árið 2006. Hið fyrra, vegna
borgarstjórnarkosninganna 2006, fór fram í
febrúar. Hið síðara, vegna þingkosninganna
2007, var haldið í nóvember. Samtals aflaði
hún 12,7 milljóna króna.
Framlögin í febrúar:
Landsbanki 1.500.000
Baugur 1.000.000
FL Group 1.000.000
Nýsir 1.000.000
Hönnun 500.000
Eykt 650.000
Atlantsolía 500.000
Framlög sjö annarra lögaðila 1.950.000
Samtals 8.100.000
Framlögin í nóvember:
Landsbankinn 2.000.000
Baugur 1.000.000
FL Group 1.000.000
Framlög þriggja annarra lögaðila 650.000
Samtals 4.650.000
Auglýsingakostnaður og aðkeypt þjónusta
voru kostnaðarsömustu útgjaldaliðirnir og
námu samtals rétt tæpum tólf milljónum.
Keyptar voru auglýsingar fyrir tæpar 6,3
milljónir, gerð og vinnsla auglýsinga kostaði
tæpar 3 milljónir og tæp milljón fór í burðar-
gjöld. Ráðgjöf var keypt fyrir tæpar sautján
hundruð þúsund og tækjaleiga nam tæpum
tvö hundruð þúsund krónum.
Steinunn hafnaði í öðru sæti í prófkjörinu
vegna borgarstjórnarkosninganna og í átt-
unda sæti í þingkosninga-prófkjörinu.
Steinunn Valdís sat í borgarstjórn Reykja-
víkur 1994-2007 og var borgarstjóri 2004-
2006. Hún var kjörin fyrst á þing 2007 og
endurkjörin 2009. Hún er formaður allsherj-
arnefndar Alþingis og situr í forsætisnefnd.
FÉKK 12,7 MILLJÓNIR VEGNA
TVEGGJA PRÓFKJARA
Í ANDSTREYMI Steinunn Valdís Óskarsdóttir ætlar að sitja áfram á Alþingi þrátt fyrir háværar kröfur um
afsögn. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Steinunn Valdís Óskarsdótt-
ir, þingmaður Samfylkingar-
innar, hefur verið í kastljósinu
síðustu vikur vegna styrkja
sem hún þáði vegna þátttöku
í tveimur prófkjörum flokks-
ins árið 2006. Nokkuð er um
liðið síðan upplýsingar um
styrkina voru opinberaðar
en þær komust í hámæli á
ný eftir útgáfu skýrslu rann-
sóknarnefndar Alþingis. Þess
er krafist að Steinunn afsali
sér þingmennsku og hefur
hópur fólks safnast saman við
heimili hennar að kvöldlagi
undanfarnar tvær vikur til
að leggja áherslu á þá kröfu.
Björn Þór Sigbjörnsson ræddi
við Steinunni um stöðuna.
Ég biðst ekki vægðar varðandi störf mín
sem stjórnmálamaður en vissulega hafa þeir
mótmælendur sem safnast hafa saman fyrir
framan heimili mitt núna í tvær vikur raskað
lífi fjölskyldu minnar