Fréttablaðið - 12.05.2010, Blaðsíða 18

18 12. maí 2010 MIÐVIKUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
Samfélags-
mál
Árni Svanur
Daníelsson
prestur
Kristín Þórunn
Tómasdóttir
prestur
HALLDÓR
Fyrir utan eldfjöllin eru fyrirbæri árs-ins 2010 kannski undirskriftalistar þar
sem fólk tjáir afstöðu sína og skoðanir til
ólíkra málefna. Áskoranirnar til forseta
Íslands um að skrifa ekki undir Icesave
lögin eru okkur í fersku minni og á Fac-
ebook samskiptavefnum hafa ótal slíkir
listar sprottið á formi hópa sem helgaðir
eru ólíkum málefnum. Þetta eru nokkurs
konar bænalistar.
Bænalistarnir breyta engu í sjálfu sér.
Réttlætinu verður ekki fullnægt við það
að við setjum nafn okkar undir yfirlýsingu
þess efnis að fjárglæframenn sem köstuðu
mykju á málstað ekkna og munaðarleys-
ingja eigi að iðrast gjörða sinna og hljóta
makleg málagjöld.
Bænir sem við beinum hvert til annars
og til almættisins gera aðeins sitt gagn
ef þær leiða til aðgerða. Bænir, hvers
eðlis sem þær eru, eiga að beina okkur
til þeirra sem á einhvern hátt skortir það
sem þarf til að lifa með mannlegri reisn.
Bænalíf sem skilar sér ekki út í lífið er
ónýtt bænalíf.
Nú stendur yfir Evrópuár gegn fátækt
og félagslegri einangrun. Athygli okkar
hefur beinst að fátækt á Íslandi. Hún
birtist í ólíkum myndum, en alltaf rænir
fátæktin manneskjuna reisn og tækifær-
um til að blómstra. Fátækt hefur lengi
verið staðreynd á Íslandi, en margt bendir
til að Hrunið hafi aukið hana. Í dag eiga
rúmlega 11.000 börn foreldri án atvinnu
og 30.000 Íslendingar lifa í fátækt.
Það breytist ekki neitt þótt við göngum í
Facebook hópinn Við mótmælum fátækt á
Íslandi. Látum því ekki staðar numið með
listana. Nú er tími til að byggja samfélag
þar sem allir geta lifað með reisn. Sam-
félag þar sem við sættum okkur ekki við
fátækt. Tökum okkur stöðu með þeim sem
eru útilokuð frá nægtaborðinu, búa við
kröpp kjör. Vinnum í þágu þeirra og sam-
félagsins.
Fátækt og bænir
M
argir vilja losna við verðtrygginguna. Það er skilj-
anlegt, eftir að hún hefur valdið mörgum heimilum
miklum búsifjum. Þeir sem voru til dæmis með hús-
næðislán í íslenzkum, verðtryggðum krónum hafa
horft upp á lánið sitt hækka um margar milljónir á
sama tíma og þeir hafa greitt drjúgan hluta af mánaðarlaununum
sínum í afborganir, vexti og verðbætur.
Í umræðum um verðtrygg-
inguna ber stundum á því að
menn telja að hægt sé að fara
einfaldar leiðir. Aflétta einfald-
lega verðtryggingunni og þá sé
vandinn leystur. Málið er ekki
svo einfalt. Eins og fram kemur í
skýrslu, sem Askar Capital vann
fyrir efnahags- og viðskiptaráðu-
neytið, er verðtryggingu einkum að finna í löndum, sem búa við
óstöðugan, lítinn gjaldmiðil og mikla verðbólgu. Verðtryggingin
er verðið, sem við greiðum fyrir íslenzku krónuna.
Vegna þess hvað verðgildi krónunnar er óvíst eru fáir reiðubúnir
að lána til langs tíma án verðtryggingar, nema þá með mjög háum
vöxtum. Með afnámi verðtryggingar við núverandi aðstæður færi
fólk því aðeins úr öskunni í eldinn. Að sama skapi vildu líklega fáir
afnema verðtryggingu á lífeyrisskuldbindingum á meðan hætta er
á að krónan sveiflist eins og hún hefur gert hingað til.
Ef við byggjum við stöðugan gjaldmiðil væri verðtryggingin ekki
stórkostlegt vandamál. Enda er stór hluti húsnæðislána landsmanna
tekinn á tíma þegar krónan virtist stöðug og verðbólgan var lítil.
Það er ekki fyrr en skellurinn kemur, með tilheyrandi verðbólgu,
að verðtryggingin bítur í budduna okkar.
Það er rétt, sem Gylfi Magnússon efnahags- og viðskiptaráðherra
segir í Fréttablaðinu í gær, að forsendan fyrir því að afnema verð-
trygginguna er að ná tökum á stjórn peningamálanna; ná að halda
gengi gjaldmiðilsins stöðugu og verðbólgunni lágri.
Ef gjaldmiðillinn er stöðugur, skiptir ekki máli hvað hann heit-
ir. Ef hægt er að gera íslenzku krónuna að stöðugum gjaldmiðli,
má vel búa við hana út frá hagsmunum heimilanna. En þeir, sem
mest mæra krónuna nú um stundir, virðast einmitt líta á það sem
hennar helzta kost að hún geti sveiflazt duglega, í þágu útflutn-
ingsgreinanna. Síðasta sveifla var reyndar ekki hagstæðari en svo
að fjöldamörg fyrirtæki (líka útflutningsfyrirtæki) eru tæknilega
gjaldþrota vegna þess að skuldir þeirra í erlendri mynt tvöfölduðust
á skömmum tíma, jafnvel þótt tekjurnar séu meiri í krónum talið.
Sagan sýnir að það er hæpið að lítill, sjálfstæður gjaldmiðill eins
og krónan geti skapað þann stöðugleika sem bæði heimili og fyr-
irtæki vilja búa við. Ísland á augljósan annan kost, sem er evran.
Hún fæst ekki nema með inngöngu í Evrópusambandið. Bent hefur
verið á að evrusvæðið glími nú við mikla erfiðleika. Enn sem komið
er eru þeir smávægilegir miðað við það sem krónusvæðið Ísland
lenti í. Innganga í ESB og upptaka evru er verkefni, sem tekur mörg
ár. Nóg svigrúm gefst í umsóknar- og aðildarferlinu til að meta
hvort evran kemst í gegnum núverandi hreinsunareld og stenzt
samanburð við krónuna sem forsenda þess að hægt verði að afnema
verðtrygginguna.
Verðtrygging verður ekki aflögð fyrr en Ísland
hefur eignazt stöðuga mynt. Verður það króna?
Krónan kostar
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Bænir sem við
beinum hvert
til annars og til
almættisins gera
aðeins sitt gagn ef þær leiða til
aðgerða.
Dauðans alvara
Stjórnarandstaðan hefur oft velgt
ríkisstjórninni undir uggum það sem
af er kjörtímabili; Eygló Harðardóttir,
þingkona Framsóknarflokksins, liggur
ekki á liði sínu og þjarmaði rækilega
að dóms- og mannréttindamálaráð-
herra á dögunum, með fyrirspurn um
– umhverfisvæna greftrun. Eygló vill
vita hvernig sé staðið að
greftrun og líkbrennslu á
Íslandi; hver sé umhverf-
ismengunin af greftrun
og líkbrennslu; og, síðast
en ekki síst, „hefur verið
skoðaður möguleikinn
á að leyfa þurrfrystingu
við greftrun til að
draga úr umhverfismengun?“ Skriflegt
svar óskast. Heitir þetta ekki að jarða
umræðuna?
Deilt um breytingar
Skiptar skoðanir eru innan þingflokks
VG um sameiningu landbúnaðar- og
sjávarútvegsráðuneytis ásamt iðnaðar-
ráðuneyti í eitt atvinnuvegaráðuneyti.
Sumir fullyrða að sú ráðstöfun myndi
tefla matvælaöryggi þjóðarinnar í
hættu eða sé þjónkun við Samfylk-
inguna í Evrópumálum.
Kynntu þeir sér ekki
stefnuna?
Þetta skýtur skökku
við. Árið 2006 kom
út Græn framtíð, rit VG um sjálfbæra
þróun. Þar stendur: „Úrelt skipan
mála innan Stjórnarráðsins má ekki
lengur standa í vegi fyrir nauðsynleg-
um áherslubreytingum hvað snertir
fjármagn og tilfærslu verkefna milli
ráðuneyta. Jafnhliða mikilli eflingu
umhverfisráðuneytisins þarf að huga
að tilfærslu verkefna milli annarra
ráðuneyta og hugsanlegri fækk-
un þeirra, meðal annars með
uppbyggingu eins atvinnu-
vegaráðuneytis.“ Hvernig hefði
verið fyrir vissa þingmenn VG
að kynna sér stefnu flokksins
áður en þeir buðu sig
fram fyrir hann?
bergsteinn@frettabladid.is
pakkinn
Fyrsti
á aðeins
845 krónur!
Skráðu þig á:
klubbhusid.is
eða í síma 528-2000
ARGH 0510
Nýr pakki
kominn út!