Fréttablaðið - 04.06.2010, Qupperneq 18

18 4. júní 2010 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
HALLDÓR
Allir þekkja ævintýrið um nýju fötin keisarans eftir H. C. Andersen, um
keisarann sem var svo hrifinn af fínum
fötum að hann eyddi öllu fé sínu í föt.
Dag einn komu til keisarans tveir svika-
hrappar sem sögðust geta ofið fegursta
klæði sem hugsast gæti en hefði þann
eiginleika að hver sá sem væri heimskur
og dómgreindarlítill gæti ekki séð það.
Keisaranum fannst þetta freist-
andi. Með því að eignast svona klæði
gæti hann greint í sundur þá sem væru
heimsk ir og dómgreindarlitlir og hina
sem væru skynsamir og gætu gegnt
embættum í ríki hans. Hann fékk svika-
hröppunum því fé, herbergi að vefa í,
silki, pell og purpura ásamt gullþræði
sem þeir stungu í skjóður sínar.
Sagan um klæðið sem heimskir menn
gætu ekki séð, spurðist út, og þegar keis-
arinn sendi gamla ráðgjafann sinn að
líta eftir því hvernig vefurunum gengi,
brá honum í brún, því að hann sá ekkert
klæði heldur sátu svikararnir við tóman
vefinn og þóttust vefa. „Guð hjálpi mér,”
hugsaði gamli ráðgjafinn. „Ég sé engan
vef og ekkert klæði.“ En hann sagði ekk-
ert en lést sjá klæðið fína.
Góðfús lesandi þekkir framhaldið.
Þegar keisarinn gekk út á götu í nýju föt-
unum hrópaði lýðurinn: „En hvað nýju
fötin keisarans eru glæsileg og sitja vel
og hvað slóðinn er stórkostlegur.“ En lítið
barn hrópaði upp yfir sig: „En keisarinn
er allsber.“ Þá opnuðust augu hinna.
Atburðir síðustu vikna og úrslit kosn-
inganna í Reykjavík minntu mig á ævin-
týrið um nýju fötin keisarans. En það var
ekkert barn sem hrópaði: „En keisarinn
er allsber.“
Nýju fötin keisarans
Dag einn komu
til keisarans tveir
svikahrappar
sem sögðust geta
ofið fegursta klæði sem hugsast
gæti en hefði þann eiginleika að
hver sá sem væri heimskur og
dómgreindarlítill gæti ekki séð
það.
N
ú styttist í að Katrín Jakobsdóttir menntamálaráð-
herra greini frá tillögum sínum um hvernig á að spara
í rekstri háskólanna í landinu. Ráðherrans bíða erfiðar
ákvarðanir. Allir háskólarnir halda fram sínum málstað
og vilja sízt láta skera niður hjá sér.
Við þessar aðstæður hlýtur vandaður undirbúningur að skipta
mestu máli. Menntamálaráðuneytið er nú væntanlega í óðaönn að
safna upplýsingum til að geta borið saman frammistöðu háskólanna
og metið hvar skattgreiðendur fá mest fyrir peningana sína. Ekki
er hægt að halda áfram að sinna öllu, sem nú er sinnt, þannig að þá
verður að forgangsraða í þágu þeirra skóla eða námsleiða, þar sem
mestur árangur næst með lægstum tilkostnaði.
Ráðuneytið hlýtur m.a. að
horfa til þess hvar flestir útskrif-
ast með háskólapróf miðað við
þá fjármuni, sem skólunum eru
lagðir til. Þær tölur verður að
sjálfsögðu að setja í samhengi við
gæðamat á náminu, því að magn
er ekki sama og gæði. Slíkur
gæðasamanburður ætti reynd-
ar að liggja frammi opinberlega líkt og í ýmsum nágrannalöndum
okkar, þannig að háskólarnir geti borið sig saman og nemendur, sem
þurfa að velja á milli þeirra, hafi í höndum óháð mat á frammistöðu
skólanna.
Núverandi kerfi fjármögnunar skólanna er að sumu leyti gallað,
því að þar er meðal annars miðað við „þreyttar einingar“, þ.e. hversu
margir nemendur undirgangast próf í tilteknum áföngum, án þess að
horft sé til þess hvort þeir standast prófið eður ei. Þannig má segja
að skóli, þar sem nemendur eru af lítilli alvöru í náminu og sitja oft
í sama áfanganum, njóti þess í meiri fjárframlögum frá ríkinu.
Í íslenzka háskólakerfinu er enn of mikið af fólki, sem þiggur dýra
kennslu árum saman en sýnir lítinn árangur og lýkur ekki námi. Oft
er vakin athygli á því hversu gríðarlega margir stunda háskólanám
á Íslandi miðað við önnur lönd, en hlutfall þeirra sem klára dæmið
og útskrifast með háskólamenntun er ekki jafnhátt. Niðurskurður
í háskólunum hlýtur fremur að eiga að bitna á eilífðarstúdentunum
en hinum sem eru duglegir, klára nám á tilsettum tíma og koma sér
út í atvinnulífið að skapa verðmæti.
Ráðuneytið ætti líka að kanna hvernig nemendum skólanna hefur
vegnað. Gengur nemendum eins skóla betur á vinnumarkaðnum
en öðrum? Á ekki að vera tiltölulega einfalt að afla upplýsinga um
það?
Menntamálaráðherrann hlýtur sömuleiðis að vilja hafa í hönd-
um samanburð á því hvernig skólarnir standa sig í rannsóknum,
til dæmis hvað vísindamenn þeirra hafa birt margar greinar í við-
urkenndum vísindatímaritum, og hversu miklar fjárveitingar úr
vösum skattgreiðenda liggja þar að baki.
Hún hlýtur aukinheldur að vilja vita hvernig skólarnir hafa staðið
sig í nýsköpun; stuðla þeir að því að til verði sprotafyrirtæki sem
laða að fjárfesta, skapa ný störf og stuðla þannig að því að hjálpa
Íslandi út úr kreppunni?
Katrín ráðherra getur ekki viljað skera niður af handahófi og
ekki heldur flatt yfir alla skóla og deildir, heldur af einhverju viti,
þannig að þeir takmörkuðu peningar sem til eru nýtist sem bezt. Þá
þarf hún að vinna heimavinnuna sína.
Klárar menntamálaráðherra heimavinnuna sína
áður en hún sker niður í háskólakerfinu?
Skólar bornir saman
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Borgarmál
Tryggvi
Gíslason
fyrrverandi
skólameistari
Grímulaus gagnrýni
Ólafur Ragnar Grímsson forseti hefur
legið undir nokkru ámæli síðan
bankahrunið varð. Nú síðast var
það leikskáldið Jón Atli Jónasson
sem neitaði að verða svo mikið sem
tilnefndur til Grímuverðlaunanna á
meðan Ólafur Ragnar væri verndari
þeirra. Hann hefði kannski átt að
leita í smiðju Baldvins Halldórssonar,
sem afþakkaði leiklistarverðlaunin
Silfurlampann árið 1973, sem Félag
íslenskra leikdómenda veitti.
Baldvin þótti, sem mörgum,
gagnrýnin afskaplega klén
og afþakkaði því verðlaunin.
Áhrifin voru þau að verð-
launin voru lögð niður.
Grímulaust gagnrýnisleysi
Og enn af forsetanum. Margir hafa
orðið til að rifja upp orð hans í ferð
Glitnis til New York árið 2007. Ekki
er óáhugaverðara að lesa ræðu sem
hann hélt hjá Sagnfræðingafélagi
Íslands í janúar 2006. Þar sagði
hann útrásina gefa fyrirheit um
glæsilegasta sóknarskeið
í sögu þjóðarinnar í við-
skiptum, listum og vísind-
um. Njála hvað? Útrásin
er komin.
Grímulaus aðdáun
Grípum aftur niður í ræðu forsetans:
„Lykillinn að árangrinum sem útrásin
hefur skilað er fólginn í menning-
unni, arfleifðinni sem nýjar kynslóðir
hlutu í vöggugjöf, samfélaginu sem
lífsbarátta fyrri alda færði okkur,
viðhorfum og venjum sem eru
kjarninn í siðmenningu Íslend-
inga. Útrásin á sér djúpar rætur
í sögu okkar, heimanfylgjan sótt
í sameiginlega þjóðarvit-
und þótt vissulega hafi
breytingar í veröldinni
lagt þar lóð á vogar-
skálar.“
kolbeinn@frettabladid.is