Fréttablaðið - 25.06.2010, Blaðsíða 12

12 25. júní 2010 FÖSTUDAGUR
Tvær fylkingar takast á um
næstu skref eftir að Hæsti-
réttur úrskurðaði ólögmæti
gengistryggðra bílalána
fyrir viku. Annar hópur-
inn segir vaxtatöflu Seðla-
bankans eiga að taka við af
gengistryggingunni. Hinn
krefst þess að upphaflegir
samningsvextir standi.
Menn greinir mjög á um hvað taki
við í kjölfar úrskurðar Hæstaréttar
frá í síðustu viku að gengistryggð
bílalán Lýsingar og SP Fjármögn-
unar væru ólögmæt. Níu ár eru
síðan slíkt var óheimilt án þess að
nokkur eftirlitsaðili hafi gripið í
taumana.
Sama dag og úrskurðurinn féll
lagði Steingrímur J. Sigfússon fjár-
málaráðherra það til í samtali við
Fréttablaðið að í stað gengistrygg-
ingar skyldi miða við hagstæðustu
vexti Seðlabankans, hvort heldur
er verðtryggða eða óverðtryggða,
í stað þeirra samningsvaxta sem
kveðið sé á um í lánasamningum
fjármögnunarfyrirtækjanna.
Undir þetta hafa fleiri í stjórn-
sýslunni tekið, svo sem Gylfi Magn-
ússon, efnahags- og viðskiptaráð-
herra. Hann og Már Guðmundsson
seðlabankastjóri telja báðir að verði
lendingin sú að miða við samnings-
vexti gengislána og afnema trygg-
ingar sem fólust í genginu geti það
sett bankakerfið á hliðina.
Már dró upp svarta mynd af efna-
hagshorfum hér verði lendingin sú
að miða við samningsvexti í stað
einhvers forms verðtryggingar. Sú
spá tók mið af víðtækustu skilgrein-
ingu á gengislánum.
Arion banki og Íslandsbanki
sendu frá sér tilkynningar í gær,
þar sem fram kemur að nái skil-
greiningin á gengistryggðu lánun-
um jafnframt til íbúðalána muni það
ekki leiða til þess að eiginfjárhlut-
föll bankanna fari undir þau sextán
prósenta mörk sem Fjármálaeftir-
litið setur þeim. Landsbankinn er
veikastur bankanna með 16,3 pró-
senta eiginfjárhlutfall en Íslands-
banki sterkastur. Eiginfjárhlutfall
hans er 19,8 prósent. Landsbankinn
vísaði því ekki á bug opinberlega í
gær að hann væri varinn gegn víð-
tækari úrskurði Hæstaréttar.
Forsvarsmenn fjármögnunar-
fyrirtækjanna tveggja auk Avant
og Íslandsbanka Fjármögnunar
og bankanna þriggja hafa fundað
sleitulítið frá því dómur Hæstarétt-
ar féll. Þeir hafa frá upphafi sagt
ekki liggja fyrir hvað muni taka
við af gengistryggingunni. Hefur
hópurinn kallað eftir tilmælum frá
stjórnvöldum til að brúa bilið þar til
Hæstiréttur dæmir í sambærileg-
um málum sem skorið geta bæði úr
um það hvort skilgreining á geng-
istryggðum lánum nái til íbúðalána
og hvað taki við af gengistrygging-
unni. Fjármögnunarfyrirtækin hafa
sett greiðsluseðla í salt þar til skor-
ið verður úr óvissunni.
Heimildir Fréttablaðsins herma
að bæði innan dyra fjármögnun-
arfyrirtækjanna og bankanna
hafi verið settir fram útreikning-
ar, sem fela í sér nokkra mögu-
leika. Þeir sem rætt hefur verið
við segja að þótt ríkisstjórnin hafi
ekki sett fram opinber tilmæli um
það við hvaða útreikninga eigi að
miða kunni svo að fara að vaxtataf-
la Seðlabankans verði ofan á þar til
Hæstiréttur sker úr um annað.
FRÉTTASKÝRING: SKIPTAR SKOÐANIR UM FRAMHALD EFTIR HÆSTARÉTTARDÓM
Hverjir: Hagsmunasamtök heimilanna, Samtök lánþega og talsmaður neytenda og
fleiri.
Krafan: Niðurstaða Hæstaréttar frá síðustu viku um ólögmæti
gengistryggðra lána breytir engu nema um annað sé samið
eða dæmt. Þau vaxtakjör sem samið var um við gerð lána-
samninga skulu standa. Þeir eru á bilinu 2,0 til 3,0 prósent að
viðbættu álagi viðkomandi banka eða fjármálafyrirtækis sem
gerði lánasamninginn.
Rökin: Gísli Tryggvason, talsmaður neytenda, segir þá sem hafi
tekið gengistryggð mál hafa mátt þola nóg vegna eigenda og
stjórnenda bankanna fyrir hrun. Hann stendur gegn því að þeir
verði látnir taka á sig klyfjar til að koma ríkinu og eigendum
bankanna frá því að þurfa að endurfjármagna þá. Öðrum vöxtum sem rætt hefur
verið um að komi í stað gengistryggingar líkir hann við endurfjármögnun bankanna.
Endurgreiðsla: Gísli sagði, sama dag og dómur Hæstaréttar féll í síðustu viku, fólk
sem tekið hafi gengistryggt bílalán geta átt von á endurgreiðslu hafi það greitt
of mikið, líkt og kveðið er á um í neytendalögum. Fari fjármögnunarfyrirtækin á
hliðina vegna þungrar endurgreiðslubyrði geta lántakar átt von á að tapa kröfum
sínum.
Samningsvextir skulu standa
Tveir andstæðir pólar í gengislánamáli
BÍLAR TIL SÖLU Óvíst er hvað tekur við af gengistryggðum bílalánum fjármögnunar-
fyrirtækjanna. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
■ Heildarútlán viðskiptabank-
anna námu 1.700 milljörðum
króna í fyrra. Rúmur helmingur
þeirra var gengisbundinn, að því
er fram kemur í riti Seðlabank-
ans, Fjármálastöðugleiki 2010.
■ Lán viðskiptabankanna til fyr-
irtækja námu um 63 prósentum
af heildarútlánum bankanna en
um 23 prósent voru til einstakl-
inga.
■ Gengisbundin lán banka og
fjármálafyrirtækja námu 912,7
milljörðum króna í marslok, sam-
kvæmt nýjustu hagtölum Seðla-
bankans. Þar af námu gengis-
bundin lán til einstaklinga 116
milljörðum króna.
■ Í riti Seðlabankans kemur
fram að gengisbundin lán fyrir-
tækja og einstaklinga voru í flest-
um tilfellum tekin þegar gengi
íslensku krónunnar var sterkt.
Skuldsetning þessara aðila fyrir
fjármálaáfallið var í
mörgum tilvik-
um orðin mikil.
Stór hluti lán-
taka hefur
fengið
greiðslu-
frest eða
lánafryst-
ingu.
Lánveitingar bankanna:
Skulda tvö þús-
und milljarða
Hverjir: Steingrímur J. Sigfússon fjármálaráðherra,
Gylfi Magnússon, efnahags- og viðskiptaráðherra, og
Már Guðmundsson seðlabankastjóri og fleiri.
Krafan: Fjármálafyrirtækin skulu miða útreikninga
sína á gengistryggðum lánum í krónum við hagstæð-
ustu vexti Seðlabankans, hvort heldur er óverðtryggða
vexti eða verðtryggða. Vextir óverðtryggðra lána Seðla-
bankans standa nú í 8,25 prósentum en verðtryggðir
vextir lána eru 4,8 prósent.
Rökin: Gengistryggð lán hafa verið óheimil sam-
kvæmt lögum um vexti og verðtryggingu frá 2001.
Reikna á lánin ýmist með verðtryggðum eða óverð-
tryggðum vöxtum.
Már Guðmundsson seðlabankastjóri sagði á vaxta-
ákvörðunarfundi í fyrradag óvíst hvort bankarnir
geti staðið undir áfallinu á þá verði ákveðið að láta
samningsvexti gengistryggðra lána standa. Fari svo að
skilgreiningin á gengistryggðum lánum nái til íbúða-
lána gæti þurft að setja nýtt fé inn í bankakerfið. Það
myndi lenda á kröfuhöfum gömlu
bankanna sem eiga þá nýju. Ríkið
á rúm áttatíu prósent í Lands-
bankanum en talsvert minna í
Arion banka og aðeins fimm pró-
sent í Íslandsbanka. Þetta mun
svo hamla því að bankarnir geti
sett fé inn í hagkerfið. Það getur
dregið kreppuna á langinn.
Gylfi Magnússon, efnahags- og
viðskiptaráðherra, sagði á Alþingi
í gær óásættanlegt að hluti Íslendinga fái lán á vildar-
kjörum á kostnað samborgara sinna. Bankakerfið hafi
verið búið undir að gengistryggðu lánin innheimtust
ekki að fullu. Ekki hafi verið gert ráð fyrir því að samn-
ingsvextir myndu standa. Höggið á bankana muni
óhjákvæmilega falla á ríkissjóð, skattgreiðendur og
notendur opinberrar þjónustu. Hann sagði í samtali
við Fréttablaðið í fyrradag vaxtakjör gengistryggðra
lána ekki í neinum tengslum við íslenskan veruleika.
Hagstæðustu vextir Seðlabankans
MÁR
GUÐMUNDSSON
GÍSLI
TRYGGVASON
Jón Aðalsteinn
Bergsveinsson
jab@frettabladid.is