Fréttablaðið - 03.07.2010, Blaðsíða 12

12 3. júlí 2010 LAUGARDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið er á
móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna
má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða
Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn er réttur til leiðréttinga
og til að stytta efni.
Samskipti Íslands og Evrópu-sambandsins og einstakra ríkja
innan þess hafa um langt árabil
verið mikil. Hvort sem litið er til
stjórnmálanna, menningar, sögu,
viðskipta eða atvinnulífs. Ísland er
Evrópuþjóð og skipar sér almennt
á bekk með þeim.
Tuttugu og sjö ríki hafa kosið
að vinna náið saman innan Evr-
ópusambandsins, mörg Evrópu-
ríki standa utan bandalagsins, sum
þeirra hafa sótt um aðild, önnur
eru ekki á þeim buxunum.
Samþykkt Alþingis
Ísland sótti um aðild að ESB sl.
sumar á grundvelli samþykkt-
ar Alþingis. Í vinnuferlinu innan
Alþingis kom það í hlut utanríkis-
málanefndar að leggja meginlínur
um hagsmuni Íslands í viðræðun-
um. Í áliti meirihluta nefndarinnar
var stjórnvöldum settur ákveðinn
rammi og lögð áhersla á að tryggja
samfellda upplýsingagjöf frá fram-
kvæmdavaldinu til löggjafans og
samstarf þessara aðila ásamt víð-
tæku samráði við hagsmunaaðila í
samfélaginu.
Afstaða þjóðarinnar til Evr-
ópusambandsins hefur lengi verið
mæld í gegnum skoðanakannan-
ir. Um langt skeið var meirihluti
þjóðarinnar þeirrar skoðunar, ef
marka má kannanir, að við ættum
að sækja um aðild að ESB og láta
reyna á hagsmuni okkar á þeim
vettvangi. Það var t.a.m. staðan
þegar Alþingi fól ríkisstjórninni
að sækja um aðild.
Nú blása aðrir vindar. Fram-
ganga Breta og Hollendinga í
Icesave-málinu, efnahagslegir erf-
iðleikar á evrusvæðinu o.fl. eiga
vafalaust sinn þátt í þeirri þróun.
Þessir vindar geta út af fyrir sig
breyst aftur með skömmum fyrir-
vara. Ef einstakar skoðanakannan-
ir eiga að ráða því hvort við erum
með aðildarumsókn á borðinu í
Brussel eða ekki, gætum við allt
eins lent í þeirri stöðu að sækja
um og draga umsókn til baka með
jöfnu millibili. Það er ekki fýsileg-
ur kostur og langt í frá trúverðug-
ur fyrir land og þjóð.
Vinstri græn og Evrópusambandið
Það er öllum ljóst að ESB-umsókn-
in hefur reynst mínum flokki,
Vinstrihreyfingunni grænu fram-
boði, erfið. Helgast það einkum af
því að á sama tíma og flokkurinn
hefur mótað þá stefnu að hagsmun-
um Íslands sé betur borgið utan
ESB en innan á flokkurinn aðild
að ríkisstjórn sem á í aðildarvið-
ræðum á grundvelli samþykktar
Alþingis. Hagsmunamati VG hafa
m.a. ráðið sjávarútvegs- og land-
búnaðarmálin, en einnig ýmsir
aðrir þættir, s.s. samþjöppun valds
andspænis valddreifingu, við-
skiptamúrar, afstaðan til alþjóða-
hyggju o.fl.
Í aðdraganda að umsókn Íslands
bar gjaldmiðilsmálin hátt í umræð-
unni og margir hafa áreiðanlega
horft til evrunnar sem sterks og
stöðugs gjaldmiðils til lengri tíma
litið og að hún gæti komið í stað
hinnar flöktandi og veiku krónu.
Við myndum núverandi ríkis-
stjórnar var ákveðið að leggja
fyrir Alþingi tillögu um umsókn
að ESB og láta þannig meirihluta-
vilja Alþingis ráða för. Flokksráð
VG og þingflokkur féllust á þessa
málsmeðferð og báðir stjórnar-
flokkar áskildu sér rétt til að halda
uppi sínum málflutningi. Meginat-
riðið er að Alþingi samþykkti að
fara í aðildarviðræður og þá sam-
þykkt á að virða. Þetta mál þarf
að útkljá á sómasamlega hátt svo
það vofi ekki yfir okkur til langr-
ar framtíðar.
Það er ekki síður hagsmunamál
þeirra sem hafa efasemdir um eða
eru alfarið andvígir aðild að ESB
að málið sé til lykta leitt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu.
Þöggum ekki umræðuna
Við Vinstri græn eigum að vera
ódeig við að taka þátt í málefna-
legri umræðu innan flokks og
utan, beita rökum og afla sjónar-
miðum okkar fylgis meðal þjóðar-
innar, óháð því hvaða afstöðu hver
og einn tekur þegar málið verður
lagt fyrir þjóðina.
Á landsfundi VG vorið 2009
var stefna flokksins gagnvart
ESB-aðild áréttuð en jafnframt
samþykkt að flokkurinn vildi
stuðla að opinni og lýðræðislegri
umræðu um kosti og galla aðildar
og að þjóðin ætti að ráða örlögum
sínum í þessu efni.
Nú hafa komið fram hugmyndir
um að rétt sé að draga ESB
umsóknina til baka. Frá mínum
bæjardyrum séð er það slæm-
ur kostur. Það myndi að ég tel
setja lok á frekari þjóðarum-
ræðu um kosti og galla aðildar og
koma í veg fyrir að þjóðin tæki
ákvörðun á grundvelli upplýstr-
ar umræðu og málefnalegra rök-
semda. Upplýst umræða og lýð-
ræðisleg ákvörðun þjóðarinnar í
kjölfarið er margfalt farsælli til
lengri tíma litið en sú einfalda
leið að ýta málinu út af borðinu.
Slíkt á meira skylt við þöggun og
það kemur ekki á óvart að harð-
línuöfl í Sjálfstæðisflokknum vilji
fara þá leið.
Tökumst á í þágu farsællar fram-
tíðar
Það er eðlilegt að tekist sé á um
Evrópusambandsaðild hér á landi.
Í þeirri glímu verðum við að forð-
ast kreddur, bæði þá að ESB bjargi
hér öllu og eins hina að aðild að
ESB sé upphaf og endir alls ills.
Margvíslegir hagsmunir mæla
gegn aðild eins og að ofan greinir
en því verður ekki á móti mælt að
aðildinni geta einnig fylgt ýmsir
kostir, s.s. meiri efnahagslegur
stöðugleiki en við búum við í dag,
bætt viðskiptaumhverfi, pólitísk
samleið með öðrum Evrópuþjóð-
um, ný og vonandi öflugri byggða-
stefna o.fl. Enda þótt við þekkjum
innviði ESB og stefnu sambandsins
í veigamiklum atriðum tel ég brýnt
að við hefjum samningaviðræður
og freistum þess að ljúka þeim
með eins góðri niðurstöðu í okkar
veigamestu hagsmunamálum og
kostur er.
Grundvallaratvinnugreinar,
eins og sjávarútvegur og land-
búnaður, eiga að fagna tækifær-
inu til að takast á um sína hags-
muni og skerpa þannig sýn og
röksemdir, og vitaskuld er það
ekki svo að í þessum greinum
megi hvergi velta völum úr leið.
En aðrir málaflokkar, eins og til
að mynda byggðamál, umhverfis-
mál, félagsleg réttindi og gjald-
miðilsmál, verða líka að fá gaum-
gæfilega umfjöllun.
Um leið þurfum við að vinna
hörðum höndum að endurmót-
un íslensks samfélags og koma
okkur upp úr þeirri lægð sem
við erum í sem þjóð, bæði í efna-
hagslegum og hugarfarslegum
skilningi. Það er nefnilega þýð-
ingarmikið að þegar þjóðin tekur
ákvörðun um framtíð sína þá eigi
hún val um tvo góða kosti, kosti
sem hvor um sig yrðu farsælir
fyrir íslenska þjóð. Stjórnmála-
menn, hagsmunasamtök, fjölmiðl-
ar og fræðasamfélag bera mikla
ábyrgð á því að svo verði.
Það getur enginn óskað sér
annars en að framtíðin verði
björt og heillarík fyrir samfélag
okkar og komandi kynslóðir.
Ísland og ESB – þjóðarumræða eða þöggun?
Bankahrunið hefur margvísleg-ar neikvæðar afleiðingar fyrir
íslenskt þjóðfélag. Ég vil treysta
því að úr þeim erfiðleikum öllum sé
verið að vinna.
Þó er þar ein undantekning á.
Virðing Alþingis, sem því miður var
ekki svo beysin fyrir, laskaðist veru-
lega í hruninu. Mér er nær að halda
að það vantraust, sem almenningur
ber til Alþingis og margra annarra
yfirvalda, sé ein af alvarlegustu
afleiðingum allra þessara mann-
legu hamfara, sem gengið hafa yfir
okkur undanfarin misseri. Og eng-
inn virðist bera virðingu Alþing-
is fyrir brjósti. Að minnsta kosti
eru þeir í miklum minnihluta, sem
þangað eru kosnir, sem leggja eitt-
hvað á sig til þess að rétta hlut sinn-
ar stofnunnar gagnvart almenningi
í landinu.
Sá sandkassaleikur, sem stjórnar-
andstaðan hefur boðið upp á, þrátt
fyrir alvarlega stöðu þjóðfélagsins
og þær andlýðræðislegu málþófs-
aðgerðir, sem hún hefur gripið til
og þar sem atburðir virðast m.a.s.
vera tímasettir eins og stundataf-
la grunnskólanemenda, vekur við-
bjóð alls venjulegs fólks, sem ekki
er fyrirfram blindað af forheimsk-
andi flokkshollustu. Ungir og fyrr-
um „efnilegir“ landsfeðurkanditatar
hafa orðið uppvísir að því að taka
við skipunum um að tala og um hvað
á að segja í hverju máli og skiptir þá
engu hvaða skoðun viðkomandi þing-
maður hefur sjálfur – ef um nokkuð
slíkt er að ræða. Og þótt sjónum hér
sé frekar beint að stjórnarandstöð-
unni vegna þess að hún er í þeirri
aðstöðu núna að geta skemmt mest
fyrir stjórninni (les þjóðinni) og
líka vegna þess að staða þjóðarinn-
ar er alvarlegri en áður – m.a. þeim
að kenna að verulegur leyti – þá er
stjórnarmeirihlutinn lítið betri. Þeir
eiga margir, sem mynda hann, ljóta
sögu málþófsaðgerða og vinnubrögð
á þingi, þar sem stórum og mikil-
vægum málum er dembt inn á þing
á lokadögum þess, án þess að nokk-
ur von sé til þess að þau fái faglega
og vandaða umfjöllun. Og margum-
talaður sýnileiki í vinnubrögðum er
ennþá innihaldslaust hugtak fyrir
allt venjulegt fólk.
Nú vill maður trúa því að flestir
og jafnvel allir alþingismenn hafi
metnað til þess að láta gott af sér
leiða og búi yfir hæfileikum til
sjálfstæðrar hugsunar, þótt þess
sjái alltof lítið stað. Því vil ég skora
á þá alla að endurmeta stöðu sína.
Átta sig á því að þeirra bíður mik-
ilvægt verkefni að auka virðingu
Alþingis og skapa því hærri sess
meðal þjóðarinnar. Það kallar á ný
og bætt vinnubrögð. Það kallar á að
kasta af sér hjarðeðlinu og brjótast
undan oki flokksforystu, sem ekki
virðist sitja í háum söðli. Það kallar
á að þingmenn setji hagsmuni þjóð-
arinnar í fyrsta sæti. Ekki eitthvað
annað.
Ég sé í blöðum að Pétur Blöndal
Alþingismaður hugleiðir að segja
af sér vegna aðstæðna, sem honum
finnast ómögulegar. Ég verð því að
láta þá skoðun mína í ljós að virðing
Alþingis myndi enn frekar minnka
við brotthvarf Péturs. Honum er
hjarðeðlið ekki eins í blóð borið og
flestum öðrum. Ég vona því að Pétur
láti því ekki verða af hótun sinni.
Virðing Alþingis
Stjórnmál
Pétur
Bjarnason
sjávarútvegsfræðingur
Evrópumál
Árni Þór
Sigurðsson
þingmaður VG
og formaður
utanríkismálanefndar
Alþingis
Upplýst umræða og lýðræðisleg
ákvörðun þjóðarinnar í kjölfarið er
margfalt farsælli til lengri tíma litið
en sú einfalda leið að ýta málinu út
af borðinu. Slíkt á meira skylt við
þöggun og það kemur ekki á óvart að
harðlínuöfl í Sjálfstæðisflokknum vilji
fara þá leið.