Fréttablaðið - 04.11.2010, Blaðsíða 24

24 4. nóvember 2010 FIMMTUDAGUR
Kæru Íslendingar! Til hamingju með stærsta mótmælafund í
sögu þjóðarinnar. Þann 25. október
2010 mótmæltu hátt í 60 þúsund
Íslendingar misrétti í samfélaginu
undir formerkjum kvennafrís, og
hefur annar eins fjöldi aldrei stað-
ið saman hérlendis. Hið ótrúlega
er að mótmælin fóru fullkomlega
friðsamlega fram. Ekki einu eggi
var kastað. Engin rúða var brotin.
Mótmælin vöktu athygli út fyrir
landsteinana og nokkur hundruð
erlendra einstaklinga, þar á meðal
blaðamenn og fréttafólk, lögðu leið
sína hingað til þess að verða vitni
að þessum heimsviðburði.
Þó fannst starfsfólki Ríkissjón-
varpsins þetta ekki nógu merki-
legur viðburður til að vera fyrsta
frétt í kvöldfréttatímanum 25. okt-
óber. Til samanburðar má nefna
að þegar 8.000 manns söfnuðust
saman fyrir framan Alþingi til að
mótmæla aðgerðum (eða aðgerða-
leysi) stjórnvalda í málefnum
heimilanna var það svo sannar-
lega fyrsta frétt beggja sjónvarps-
fréttatíma RÚV þann 4. október
síðastliðinn. Samt voru sjöfalt
fleiri sem fjölmenntu um land
allt til að mótmæla kynjamisrétti
þann 25. október.
Starfsfólk fréttastofu RÚV kaus
að kalla mótmælin „hátíðarhöld“,
sem gerir alvöru málsins að engu og
er auk þess hreinlega rangt. Að hlut-
irnir skuli ekki vera kallaðir sínum
réttu nöfnum er alvarlegt umhugs-
unarefni fyrir þá sem sýndu vilja
sinn í verki og fóru í verkfall – en
voru sagðir hafa tekið þátt í „hátíð-
arhöldum“ líkt og um hverja aðra
skemmtun hefði verið að ræða. Þeim
50 þúsund konum sem söfnuðust
saman í miðbæ Reykjavíkur í slag-
viðri var ekki skemmt yfir þeirri
staðreynd að þær eru með 66% af
heildartekjum karla og að þriðja
hver þeirra verði fyrir ofbeldi á lífs-
leiðinni. Okkur var ekki hátíð í huga
þegar við fordæmdum nauðganir
og sifjaspell á sviði sem svignaði
undan roki og rigningu. Stormur-
inn sem gekk yfir borgina jók enn
á áhrifin og sannaði að fundargest-
ir voru ekki í skemmtigöngu, held-
ur samankomnir vegna baráttumáls
sem er nógu mikilvægt til að standa
af sér veður og vind. Þarf að brjóta
rúður, kveikja í bekkjum og grýta
matvælum til þess að vera flokkað-
ur sem mótmælandi? Eru það skila-
boðin sem starfsfólk RÚV er að
senda okkur? Hvað varð um mikil-
vægi friðsamlegra mótmæla?
Kastljós tók við af fréttunum.
Ekki nema helmingi þáttarins var
varið í þennan stærsta mótmæla-
fund Íslandssögunnar. Þótt kvenna-
frídagurinn hafi verið haldinn
undir yfirskriftinni „Konur gegn
kynferðisofbeldi“ og þrátt fyrir
að þetta hafi verið aðalinntak nær
allra ræðukvenna sem stigu á svið á
Arnarhóli minntust umsjónarmenn
Kastljóssins ekki einu orði á kyn-
ferðisofbeldi í spjalli sínu við þátt-
takendur kvennafrídagsins. Ljóst er
að enn þá er langt í land í baráttu
íslenskra kvenna. Það sannast þegar
hátt í sextíu þúsund konur sjá sig
nauðbeygðar til að leggja niður störf
og standa af sér storm til að mót-
mæla ríkjandi ástandi. Það sannast
einnig þegar fjölmiðlar gera lítið úr
þeirri baráttu og sniðganga fullkom-
lega aðalinntak hennar. Ég skora
hér með á starfsfólk RÚV að hætta
að vera hluti af vandamálinu – og
verða fremur hluti af lausninni.
Í jákvæðni og bjartsýni er falið mikið uppbyggjandi afl. Í slík-
um þankagangi liggur kraftur sem
byggir upp og knýr einstaklinga
áfram. Þennan uppbyggjandi kraft
þarf íslenskt samfélag að næra og
virkja enda þurfum við sárlega á
honum að halda um þessar mundir.
Íslenskt samfélag hefur frá hruni
gengið í gegnum ákveðið sorgar-
ferli. Eðlilegur þáttur í slíku ferli er
að takast á við reiði, kvíða og jafn-
vel vonleysi á stundum. Mikilvægur
hluti af endurreisninni er að sigrast
á þessum niðurbrjótandi tilfinn-
ingum og koma í veg fyrir að nei-
kvæðnin grafi um sig með ófyrir-
sjáanlegum afleiðingum. Öll höfum
við hlutverki að gegna í þessum
efnum en fjölmiðlar, stjórnmála-
menn og talsmenn hagsmunasam-
taka verða að ganga á undan með
góðu fordæmi.
Þrátt fyrir áföllin og skaðann sem
hrunið hefur valdið höfum við fulla
ástæðu til bjartsýni um framhaldið
og við getum sannarlega glaðst yfir
mörgum mikilvægum áföngum sem
hafa náðst í endurreisninni á liðnum
tveimur árum. Við eigum að halda
þessum árangri til haga.
Gleðjumst yfir því að dregið hefur
úr atvinnuleysi, það var 7,1% í sept-
ember, samanborið við
9,3% í upphafi árs þegar
það fór hæst. Störfum er
nú farið að fjölga á ný og
hefur þeim fjölgað um
2.500 frá öðrum ársfjórð-
ungi í fyrra til sama tíma
í ár.
Gleðjumst yfir því að
gengi krónunnar hefur
styrkst um 13% á und-
anförnum 12 mánuðum.
Öll heimili njóta þessar-
ar þróunar með margvís-
legum hætti.
Gleðjumst yfir því að
stýrivextir hafa lækkað
um 12,5% prósentustig,
úr 18% í 5,50% og ekki
verið lægri í rúm sex ár.
Í kjölfarið hafa vextir
banka og fjármálastofn-
ana lækkað.
Gleðjumst yfir því að verðbólgan
hefur ekki verið lægri í fimm ár og
tólf mánaða breyting verðlags er
aðeins 3,3%.
Gleðjumst yfir því að umskipti
hafa orðið á afkomu ríkissjóðs. Á
fjórum árum mun halli ríkissjóðs
fara úr 216 milljörðum árið 2008 í
36,4 milljarða 2011. Afkomubati sem
nemur um 180 milljörðum eða 39%
af tekjum ríkissjóðs á yfirstandandi
ári.
Gleðjumst yfir því að
á stuttum tíma hefur
skuldatryggingarálagið
farið úr 600 punktum
niður undir 280 punkta,
vöruskiptajöfnuður hefur
verið jákvæður í langan
tíma, íbúðarverð er farið
að vaxa á ný og kaupmátt-
ur launa hefur vaxið um
2,2% á liðnu ári.
Alla þessa ánægjulegu
þætti er hollt að hafa í
huga þó ekki dragi það úr
þeim miklu erfiðleikum
sem víða er við að etja
í samfélaginu, ekki síst
hjá hinum skuldsettu og
þeim sem hafa lægstar
tekjurnar. Enn höfum við
sem þjóð mikil og vanda-
söm verk að vinna en þau
verða grundvölluð á þeim
mikla árangri sem þegar hefur
náðst. Gleðjumst yfir áfangasigrun-
um og höldum bjartsýn áfram endur-
reisnarstarfinu. Nærum og hlúum að
því sem byggir upp og hvetur okkur
áfram. Af nógu er að taka.
Engum Íslendingi blandast hugur um að gæði matvæla frá íslensk-
um bændum eru einstök. Engum
blandast heldur hugur um að sér-
staða hvort sem um er að ræða
mjólkurvörur eða kjöt er mikil,
hvað varðar öryggi neytenda, holl-
ustu eða bragðgæði. Enda viður-
kenna neytendur okkar íslensk-
an landbúnað, engir bændur eiga
sér jafn tryggan heimamarkað og
þakkláta viðskiptavini. Í skoðana-
könnun síðasta vetur svöruðu 96%
landsmanna því játandi að þeir teldu
að það skipti miklu að landbúnað-
urinn í landinu héldi velli og væri
stundaður áfram. Þá á ég við þá sem
svöruðu að það skipti öllu máli, mjög
miklu máli eða frekar miklu máli.
Sama niðurstaða kom fram, eða 96%
þeirra sem spurðir voru í þessari
könnun, hvort það skipti máli fyrir
Ísland að vera ekki öðrum þjóðum
háð með landbúnaðarafurðir. Jafn-
framt vakti athygli sá mikli stuðn-
ingur við að ríkið styddi við land-
búnaðarframleiðsluna en um 77%
aðspurða voru þeirrar skoðunar.
Sannarlega er mikil ánægja með
það holla matarborð sem bænd-
urnir skila í gegnum sínar iðnaðar-
stöðvar inn í hvert eldhús. Nýjung-
ar og vöruþróun mjólkuriðnaðarins
er mikil og hefur ekkert gefið eftir
í erfiðleikum þjóðarinnar síðustu
misseri. Jafnframt skiptir fjölskyld-
an á bóndabýlinu miklu máli í vin-
skap neytandans og ekki síður þegar
farið er um landið.
Smjörklípa til USA
Oft finnst mér að þessum lífsgæð-
um sé ekki mikið hampað í umræð-
unni. Við eigum auðlindir til lands
og sjávar sem skila okkur einstök-
um lífsgæðum í gegnum starf bónd-
ans og sjómannsins. Alltaf vekur
það svo ánægju og eflir stolt okkar
þegar gestir okkar erlendis frá lýsa
einstakri hrifningu á Íslandi eða
matnum frá okkur. Þessu eigum við
að venjast með fiskinn, en í vaxandi
mæli með lambakjötið sem bestu
villibráðina og mjólkurvörurnar
eru lofsamaðar víða erlendis ekki
síst skyr og smjör. Eitt kvöldið sem
oftar horfði ég á Ísland í dag á Stöð
tvö. Þar var fréttamaðurinn kominn
til Parísar að ræða við heimsfræga
leikara, einn þeirra leikur stórt hlut-
verk í „facebook“-kvikmynd, Jesse
Eisenberg að nafni – ungur strákur
og brattur. Leikarinn sneri allt í einu
hlutverkunum við og tók að spyrja
Íslendinginn spurninga og þar á
meðal að hann hefði sannfrétt, að á
Íslandi væri framleitt besta smjör
heimsins! Hann bað Sindra Sindra-
son fréttamann að senda sér smjör-
klípu til Bandaríkjanna, fiskisagan
flýgur. Íslenskt smjör vekur nefni-
lega mikla athygli. Það er mjúkt og
gult á litinn, ólíkt öllu öðru smjöri
og einnig að efnasamsetningu. Og
það er talið hollara. Meistarakokkar
heimsins hafa útnefnt smjörið okkar
besta smjörið í veröldinni, stundum
kemur frægðin að utan.
Skyrið fer sigurför
Það sama á við um skyrið, þekk-
ingu sem Íslendingar hafa varð-
veitt í ellefu hundruð ár og þykir
lostæti, t.d. í hinum dýru hágæða
búðum Bandaríkjanna Whole-Foods
ásamt smjörinu, ostunum, lamba-
kjötinu, bleikjunni og súkkulaðinu
góða frá Nóa Síríus, þeir nota nefni-
lega íslensku mjólkina í góðgætið.
Bandaríkjamennirnir segja „I love
it“. Þeir kunna að meta gæðin frá
íslenska bóndanum eins og við. Enn
fremur hef ég haft spurnir af því
að íslenskt skyr hafi verið borðað í
Hvíta húsinu og forsetinn Obama
hafi smakkað þessa hollu afurð. Það
er stórt nafn Hákot og þeim þykir
það merkilegt mörgum í Evrópu að
íslenskur landbúnaður sé kominn
inn í þessar búðir og starf bóndans
á Íslandi sé dásamað þar. Allt þetta
stafar af því að við rekum sjálfbær
fjölskyldubú, förum vel með dýrin
og landið. ESB-löndin vilja ólm
styrkja sín landbúnaðarviðskipti í
Bandaríkjunum ekki síst til að fá
dollara og styrkja þannig sinn gjald-
miðil, evruna. Við kunnum vonandi
enn betur á síðustu og erfiðustu
tímum að meta það öryggi að eiga
okkar landbúnað sjálf. Í dag hefði
skort gjaldeyri hefði verið dreg-
ið úr framleiðslu landbúnaðarvara
hér og þurft að flytja inn mjólkur-
vörur og kjöt eins og hávær krafa
var um af hálfu ákveðinna afla í
þjóðfélaginu. Bændurnir okkar, í
gegnum mjólkur- og kjötiðnaðinn,
skapa þúsundum manna vinnu.
Við eigum að verja þessi störf og
þakka mjög framsækinn matvæla-
iðnað sem stenst alla samkeppni og
er í fremstu röð hvar sem meistara-
kokkar koma saman.
Íslenskt smjör og
skyr: „I love it“
Landbúnaðarvörur
Guðni
Ágústsson
framkvæmdastjóri
Ennfremur hef ég haft spurnir af því að
íslenskt skyr hafi verið borðað í Hvíta
húsinu og forsetinn Obama hafi smakkað
þessa hollu afurð.
Að hlutirnir skuli ekki vera kallaðir sín-
um réttu nöfnum er alvarlegt umhugsun-
arefni fyrir þá sem sýndu vilja sinn í verki
Verkfall en ekki hátíðarhöld
Kvennafrídagur
Þórdís Elva
Þórhallsdóttir
baráttuSkotta
Gleðjumst yfir miklum árangri
Þjóðmál
Hrannar B.
Arnarsson
aðstoðarmaður
forsætisráðherra
Gleðjumst
yfir því að
dregið hefur
úr atvinnu-
leysi, það
var 7,1% í
september
samanborið
við 9,3% í
upphafi árs.
AF NETINU
Stytta og stjórnmálamenn
Listamaðurinn vildi setja lágmyndir tengdar norrænni goðafræði
á stöpul verksins. Það þótti trúmönnunum í nefndinni ekki nógu
gott. Þá vildi listamaðurinn rita einkunnarorðin Sjálfur leið þú
sjálfan þig, framan á stallinn. Því höfnuðu verkkauparnir með þeim rökum að
Ingólfur hefði ekki verið slíkur einstaklingshyggjumaður, heldur þvert á móti
trúmaður mikill (þótt heiðinn væri).
Eftir á að hyggja var það miður að styttan af Ingólfi [Arnarsyni] fékk ekki að
vera eins og listamaðurinn vildi. Stjórnmálamennirnir áttu ekkert með að taka
fram fyrir hendurnar á myndlistarmanninum þegar kom að túlkun og boðskap
verksins.
Í ljósi þessarar forsögu, finnst mér að borgaryfirvöld í Reykjavík gerðu betur
í að leiðrétta mistökin frá því í byrjun 20. aldar og sýna hvernig listamaðurinn
hugsaði sér verkið, frekar en að feta í fótspor Knúts [Zimsens] með því að fela
stjórnmálamönnunum að túlka listina.
kaninka.net/stefan
Stefán Pálsson
AGS í vanda með Ísland
Það verður erfitt fyrir AGS að yfirgefa Ísland 2011, ef hagvöxtur stefnir í 0,5%
eins og Arion banki spáir og 50 ma kr niðurskurður og skattahækkanir renna út
í sandinn. Minni hagvöxtur og hærri ríkishalli er ekki samkvæmt uppskrift AGS.
Væntingar eru miklar og boginn hefur verið spenntur hátt. Það verður álits-
hnekkir bæði fyrir stjórnvöld og AGS ef hið margrómaða Íslands prógramm fer
að riðlast.
blog.eyjan.is/andrigeir
Andri Geir Arinbjarnarson