19. júní - 19.06.1986, Síða 40

eigin þörfum og óskum, gera þær
kröfu til að aörir uppfylli tilfinninga-
legar þarfir þeirra. Það er þeim mjög
mikilvægt að djúpum tilfinningalegum
þörfum þeirra sé fullnægt, en þó eiga
þær erfitt með að gefa skýr skilaboð
um í hverju þær þarfir felast.
Vitundarlíf og viðbrögð karla eru
hinsvegar oft frábrugðin þessu. Karl-
inenn hafa oft mun sterkari sjálfs-
kennd en konur, og þeir skilgreina sig
oftar sem sjálfstæða einstaklinga,
aðgreinda frá öðrum. Þeir eiga því
auðveldara með að tjá þarfir sínar og
óskir nema á tilfinningalega sviðinu.
Sterk sjálfskennd þeirra veldur því að
sterkur innri varnarmúr ver þá gegn
djúpum tilfinningalegum upplifununt
og kenndum.
Þessi mismunur kemur oft fram í
sambúðarvanda.
Eins og áður sagði gera konur
kröfur til dýpra og nánara tilfinninga-
lífs í sambúð en karlar, en þær eiga
iðulega erfitt með að tjá hverjarþessar
þarfir eru, og hvernig eigi að uppfylla
þær. Léleg sjálfskennd samfara
ákveðnu ósjálfstæði veldur því að tjá-
skipti og viðbragðamynstur verður
óskýrt fyrir þann sem á að skilja það -
karlmanninn. Hann er hinsvegar í
þeirri stöðu að vita oftar hvað hann vill
og vill ekki. Sterk sjálfskennd hjálpar
honum í því. Það er á hinn bóginn
sterk innri andstaða hjá karlmönnum
gegn því að skynja tilfinningar í ein-
hverri dýpt. Þessi ofangreindi munur
á milli kynja veldur oft miklum
árekstrum á tilfinningalegu sviði.
Konur krefjast tilfinningalegrar
dýptar - karlmenn eiga erfitt með að
uppfylla þessar þarfir og skynja málið
öðruvísi. Ekki svo að skilja að þeir séu
ekki jafnmiklar tilfinningaverur og
konur. Það vita allir sem hafa alið upp
bæði kynin, að blíðuþörf og þörf fyrir
tilfinningalega nálægð er ekki kyn-
bundin, heldur persónubundin.
Áhrif kvennabaráttu
Kvennabaráttan hefur sennilega haft
áhrif á skilnaði á þann veg að konur
sætta sig ekki við ýmsa hluti sem þær
sættu sig við áður - og voru oft
neyddar til að sætta sig við. Margar
konur sætta sig því ekki við að fá t. d.
ekki tilfinningalegum þörfum full-
nægt. Þetta segir ekkert til um að
konur eigi auðveldara með að skilja
nú en áður, eða að þær standi skilnað-
inn betur af sér. Full ástæða er til að
ætla að konur fari oft mjög illa út úr
skilnaði tilfinningalega, kannski ekki
síst vegna þess hvað þær hafa lítið inn-
sæi í eigið tilfinningalíf. í vinnu með
skilnaðarmál kemur oft upp að eftir að
búið er að greina samskiptamynstur
eiga þær erfitt með að vinna áfram
með málið. Þær festast oft í ásökunum
og eiga erfitt með að fara út úr því
mynstri. Oft kemur því upp tregða,
þegar á að fara að hafast að í eigin
málum. í þessu sambandi væri hægt að
fara út í flóknar fræðilegar vangavelt-
ur, en það er utan ramma þessarar
greinar. Ef karlmenn eru tilbúnir til að
hleypa tilfinningum sínum í gegnum
varnarmúrinn og taka tilfinningaleg
atriði meir inn í myndina, eru þeir oft
tilbúnir til að vinna að málinu - hafást
að í því.
Að skilja ekki eigin
tilfinningar
Sameiginlegt konum og körlum í
skilnaðarmálum er að bæði kynin eiga
einatt erfitt með að átta sig á hvað
togstreitan og deilurnar snúast í reynd
um. Þetta á þó sérstaklega við þegar
tilfinningamál eru rædd. Hvaða þarfir
einstaklingurinn hefur á því sviði, og
hvernig hann óskar eftir að önnur
manneskja uppfylli þessar þarfir, er
honum sjálfum óljóst. Einstaklingur-
inn vill að hinn „skilji" sig og veiti sér
ást og hlýju, en hvernig á að miðla því
til mótleikarans er erfðara mál. Lítið
innsæi í eigin tilfinningar kemur
gjarnan fram í ásökunum á hinn aðil-
ann, að það sé ekki hægt að tala við
hann þegar manni líður illa, og þar
fram eftir götunum. í framhaldi af
ásökunum kemur oft krafa um að sá
sem ásakanirnar beinast að eigi að
breyta sér, þá lagist sambandið ef til
vill. Því miður gerist það sjaldnast.
Maður getur yfirleitt ekki breytt ann-
arri manneskju en maður getur breytt
sjálfum sér. í kjölfarið á því getur sam-
band breyst, stundum til hins betra,
stundum til þess að gera einstaklinginn
færari um að taka ákvörðun um hvort
hann vill vera í sambúð áfram.
Að kunna að tjá sig
Það einkennir oft fólk í sambúðar-
vanda að lítið er um innsæi í eigin
deilur og því gengur illa að orða eigin
tilfinningar, óskir ög þarfir. Þetta
kemur að sjálfsögðu ekki upp af því að
fólk er að fara að skilja, heldur hefur
það verið fyrir hendi áður en viðkom-
andi hófu sambúð. í skilnaði reynir á
tjáningarhæfni. Það reynir sérstaklega
á að geta orðað og skilið hvað menn
vilja og hugsa.
Eins og fyrr var vikið að gera konur
oftar en karlmenn kröfu til þess að til-
finningalegum þörfum sé fullnægt.
Þær sjá betur að þessum þörfum þarf
að fullnægja. Skýrt kemur fram í
mörgum skilnaðarmálum að það
stendur konur fyrir þrifum hvað þær
eiga erfitt með að skilgreina þarfir
sínar nema út frá öðrum.
Konur eiga yfirleitt frumkvæðið að
því að ræða að tilfinningamálum sé
ekki fullnægt í sambúðinni. Á því sviði
eru karlmenn langoftast minnimáttar.
Þegar konur finna það, hefst ol't víta-
hringur ásökunarinnar. Þær ásaka
karlmenn fyrir að vilja ekki ræða til-
finningamál. Þar eð karlmenn eiga oft
erfiðan aðgang að eigin tilfinningum,
bregðast þeir við með að lokast. Þá fá
þeir gjarnan á sig meiri ásakanir. Víta-
hringurinn hefur lokast, og það getur
endað með sambúðarslitum.
Sársaukinn, vonbrigðin, angistin,
reiðin, biturðin og örvæntingin sem
grípur báða einstaklinganna kemur
því oft til af eftirfarandi: Konur hafa
falska sjálfskennd um að þær séu betur
í stakk búnar en karlmenn á tilfinn-
ingasviðinu. Fölsk sjálfskennd kemur
oft í veg fyrir að þær takist á við sjálfa
sig áður en þær gera kröfu um að karl-
menn skilji hvaða þarfir á að uppfylla.
Karlmenn skilja hinsvegar oft ekki til-
finningar í dýpt og eiga ekki auð-
veldan aðgang að tilfinningum sínum.
Þeir þurfa því að kljást við ákveðna
vakningu um sitt vitundarlíf til að geta
verið fullnægjandi í sambúð. Þetta er
oft mergurinn málsins, og í þeim til-
vikum þar sem er raunverulegur
grundvöllur fyrir sambúð, myndi það
hjálpa þeim að bæði kynin tækjust á
við sjálf sig - í alvöru.
Viltu vinna
stundum?
Afleysinga- og rádningaþjónusta /Kj^.
Liðsauki hf. ®wi
Skólavörðustig 1a-101 Reykjavík-
Simi 621355______________I
40