Lífið - 01.09.1936, Side 50

208
LÍFIÐ
finskuna og nýnorskuna ekki annað en hjartans
mál fáeinna rithöfunda og hugsjónamanna. Það
var rómantísk hreyfing. En eftir því sem lýðfrelsið
óx, skildist leiðtogum alþýðunnar betur, að eina
ráðið til þess að öðlast jafnrétti fyrir hana, var, að
hefja til virðingar tungu þá, sem hún talaði.
Ef Finnar hefðu orðið að læra sænsku til þess
að taka þátt í stjórnmálum og mentalífi og norskir
sveitabúar dönsku, hefðu þeir alt af staðið ver að
vígi í samkepninni við þá, sem áttu ríkismálin að
móðurmáli. Af þessari orsök varð málstreitan póli-
tísk, varð stéttabarátta. Það gerir allar
öfgar hennar og skuggahliðar skiljanlegar.
En hvernig er nú ástandið í drottinlöndunum,
þar sem erlend yfirráð hafa ekki rofið samhengið í
þróun móðurmálsins?
Eg skal því til skýringar segja frá litlu atviki,
sem kom fyrir sjálfan mig í fyrrahaust. — Eg
kom til háskólabæjar í Svíþjóð og flutti þar er-
indi um ísland. Á eftir var samsæti, mikill gleð-
skapur og ræðuhöld. Ein af ræðunum varð mér
sérstaklega minnisstæð. Hana flutti ungur vísinda-
maður, sem sjálfur hafði verið á íslandi og kunni
frá ýmsu merkilegu að segja. Daginn eftir barst
samsætið í tal við einn af kunningjum mínum við
háskólann. Eg lét í ljósi ánægju mína með þessa
ræðu. Hann svaraði: ,,Já, það getur verið, að efnið
hafi verið gott, en fyrir okkur Svíana er óþolandi
að hlusta á þennan mann. Hann talar með mál-
lýskublæ, þó að þú hafir ef til vill ekki tekið eft-
ir því“. Seinna fékk eg að vita, að þessi maður