Fréttablaðið - 02.04.2011, Side 22

22 2. apríl 2011 LAUGARDAGUR
Í lögum um framhaldsskóla sem sett voru árið 2008 er
að finna ákvæði um að öll ung-
menni 16-18 ára skuli eiga rétt á
að stunda nám við hæfi í fram-
haldsskóla. Ekki er tilgreint
nákvæmlega hvernig þessi réttur
skuli tryggður en það hefur verið
sameiginlegt verkefni mennta-
og menningarmálaráðuneytis
og framhaldsskóla landsins að
útfæra hann. Þar er forgangs-
atriði að tryggja öllum nýnem-
um skólavist og nám við hæfi.
Talsverðar umbætur voru gerð-
ar á fyrirkomulagi innritunar í
framhaldsskóla vorið 2010 til að
ná framangreindum markmiðum
en þær voru:
1. Innritun fatlaðra nemenda
var flýtt.
2. Forinnritun 10. bekkinga var
tekin upp.
3. Skólum í umsókn var fækkað
úr fjórum í tvo (fyrsta og annað
val).
4. Framhaldsskólum var gert
skylt að veita 10. bekkingum
sem brautskráðust úr tilteknum
grunnskólum forgang að skóla-
vist með því að taka til hliðar
a.m.k. 45% plássa fyrir þá nem-
endur svo fremi sem þeir upp-
fylltu inntökuskilyrði.
5. Sameiginleg úrvinnsla
umsókna þar sem tekið er fullt
tillit til vals á skóla tvö fái
umsækjandi ekki skólavist í skóla
númer eitt.
6. Innritun eldri nemenda var
flýtt.
Innritun nýnema vorið 2010
gekk í heildina vel. Um 95%
umsækjenda fengu skólavist
í öðrum þeirra skóla sem þeir
völdu og 82% í skólanum sem
þeir settu í fyrsta val. Mun
greiðlegar gekk að tryggja öllum
skólavist en áður en árið 2009 var
stór hópur án tilboðs um skóla-
vist allt fram í ágúst. Áberandi
var að mun færri nemendur með
góðan árangur í grunnskóla voru
án skólavistar í lok innritunar
vorið 2010 en árið áður.
Skiptar skoðanir hafa verið um
þá ákvörðun að tryggja nýnem-
um forgang að framhaldsskól-
um eftir grunnskólum. Hefur
aðferðinni verið lýst sem skipu-
legri mismunun á aðstöðu eftir
búsetu og jafnvel átthagafjötr-
um. Því hefur verið haldið fram
að hún komi í veg fyrir að nem-
endur fái skólavist á eigin verð-
leikum. Í umræðunni virðist
gleymast að forgangurinn tekur
aðeins til hluta nýnema í almennu
námi og bóknámi sem skólarnir
áforma að veita skólavist og er
gert ráð fyrir að miðað verði við
40% plássa í ár. Einnig er horft
framhjá því að 30% til yfir 95%
nýnema hafa um árabil sótt nám
í framhaldsskólum sem teljast í
þeirra nágrenni. Meðfylgjandi
tafla sýnir hve margir nýnemar
fengu skólavist í framhaldsskól-
um á höfuðborgarsvæðinu vorið
2010 og hve margir þeirra koma
úr forgangsskólum.
Um 50% nýnema á höfuðborg-
arsvæðinu koma úr grunnskólum
sem eru forgangsskólar saman-
borið við um 40% árið 2009, þegar
engin slík regla var við lýði. Bók-
námsskólarnir fimm í Reykjavík
tóku inn 1.154 nýnema í fyrra.
Þar af komu 427 úr forgangsskól-
um sem allir uppfylla inntöku-
skilyrði skólanna og langflestir
hefðu fengið þar skólavist óháð
forgangi (voru 330 vorið 2009).
Hvað breyttist þá? Ljóst er að
stærri hópur nemenda sækir nú
framhaldsskóla í nágrenni heim-
ilis en áður, sem hlýtur að telj-
ast sanngjarnt, uppfylli þeir skil-
yrði til skólavistar og vilji stunda
þar nám. Af hverju ætti að vísa
þessum nemendum í skóla fjarri
heimili og jafnvel sæta óvissu
um skólavist vegna smávægilegs
munar á einkunnum? Auk þess
verður ekki séð að hið nýja fyr-
irkomulag skerði að neinu marki
möguleika nýnema til að komast í
skóla utan síns „svæðis“, hafi þeir
mjög góðan undirbúning til þess
að mati skólans.
Stóra verkefnið er að tryggja
öllum nýnemum skólavist og til
þess eigum við góða framhalds-
skóla um allt land. Mikilvægast
er að það sé gert á forsendum
nemendanna sem eru að ljúka
sínu skyldunámi. Þar þarf að ráða
upplýst val byggt á styrkleikum
og veikleikum hvers og eins,
áhuga og áformum um framtíðar-
nám og störf. Mikilvægur þáttur
í því er samstarf skóla á grunn-
og framhaldsskólastigi. Grunn-
skólarnir þekkja nemendur sína
og framhaldsskólarnir bjóða þá
velkomna. Skipuleg tengsl grunn-
og framhaldsskóla við innritun
nýnema eru liður í því að styrkja
þetta nauðsynlega samband.
Það er samfélagsleg skylda
okkar að tryggja ungmennum
nám við hæfi í framhaldsskól-
um. Það er trú mín að það sem
hér hefur verið rakið feli í sér
framfaraspor í átt að því marki.
Hvernig tryggjum við nýnemum
skólavist í framhaldsskólum?
Innritun í framhaldsskóla 2010
Úr öðrum
Framhaldsskóli Nýnemar alls Úr forgangsskólum grunnskólum
Borgarholtsskóli 235 141 94
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti 268 153 115
Fjölbrautaskólinn í Garðabæ 189 107 82
Fjölbrautaskólinn við Ármúla 180 64 116
Flensborgarskólinn í Hafnarfirði 188 177 11
Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ 39 31 8
Iðnskólinn í Hafnarfirði 77 34 43
Kvennaskólinn í Reykjavík 154 58 96
Menntaskólinn í Kópavogi 259 161 98
Menntaskólinn í Reykjavík 211 93 118
Menntaskólinn við Hamrahlíð 262 80 182
Menntaskólinn við Sund 221 113 108
Verzlunarskóli Íslands 306 83 223
Alls 2.589 1.295 1.294
Undirstaða menntunnar er lest-ur. Því meiri sem lesturinn
er á grunnskólaárum því betur er
barnið undirbúið til að takast á við
framhaldið, hvert sem lífið leiðir
það.
Rannsóknir sýna enda að lestur
er grunnur alls náms, hvort sem
um ræðir raungreinar, stærðfræði
eða aðrar námsgreinar. Að styrkja
stoðir lesturs á grunnskólastigi er
því lykill og aðgangur að öllu sem
í vændum er.
Það er því illskiljanlegt að nú
skuli vegið alvarlega að lestrar-
þroska grunnskólabarna með því
að þrengja að skólabókasöfnum,
minnka bókasafnskennslu til muna
og höggva í þann mikilvæga horn-
stein sem skólabókasafnið er.
Sýnt hefur verið fram á að stöð-
ugur aðgangur barna að bókum
með góðri handleiðslu eykur til
muna yndislestur og það er einmitt
sú tegund lestrar sem eflir náms-
getu og menningarlæsi.
Við höfum ekki bókasafn í okkar
skóla, sagði barnakennari eitt sinn
við mig, en við förum reglulega
með langferðabíl í skoðunarferð á
bæjarbókasafnið og fáum kakó og
kex.
Þannig verður aðgangur að bóka-
safni nokkurs konar rannsóknar-
ferð um bæjarfélagið fremur en
eðlilegur þáttur í daglegu lífi barns
á vinnustað.
Einhverjar grunnskólastofnanir
á jaðrinum reka ekki bókasöfn með
kennurum. Aðrar, innan opinbera
kerfisins, neyðast nú hver af ann-
arri til að draga stórlega úr bóka-
safnskennslu í sparnaðarskyni.
Hver er sparnaðurinn af því að
leggja niður kennslu í yndislestri?
Slíkur gjörningur hefur afdrifa-
ríkar afleiðingar til framtíðar við
menntun og menningaruppeldi
þjóðar.
Í þeim raunveruleika sem við
búum við í dag er vart hægt að gera
ráð fyrir að öflug kennsla í yndis-
lestri fari fram á hverju íslensku
heimili. Þar verður grunnskólinn
að gegna lykilhlutverki til að gæta
jafnræðis meðal barna. Ein mikil-
vægasta kennarastaða grunnskól-
ans er staða bókasafnskennara.
Miklu heldur ætti að efla þá stöðu
og styrkja til muna. Ófá börn hafa
undir handleiðslu bókasafnskennar-
ans lært að meta góðar bókmennt-
ir, hverfa inn í ævintýraheima og
ná tökum á stærri doðröntum. Að
renna sér á sokkaleistunum úr
skólastofunni yfir á bókasafn í frí-
mínútum til að skila bókum og fá
nýjar á að vera hluti af hversdegi
barns – stöðugur og opinn aðgang-
ur að öflugu bókasafni með víðtæku
efni á fjölbreyttu formi.
Að svipta börn markvissri
kennslu í yndislestri og torvelda
aðgengi þeirra að bókmenntum er
sorglegt afturhvarf til forneskju.
Nú má bókaþjóðin gæta sín.
Bókaþjóðin gæti sín
Skólasöfn
Kristín Helga
Gunnarsdóttir
rithöfundur
Framhaldsskólar
Katrín
Jakobsdóttir
mennta- og
menningarmálaráðherra
Rannsóknasjóður, í samstarfi við Mannauðsáætlun Evrópusambandsins (PEOPLE /
Marie Curie), auglýsir eftir umsóknum um rannsóknastöðustyrki. Umsóknarfrestur er
til 15. júní 2011, kl. 16:00. Styrkirnir eru veittir í 12-24 mánuði með möguleika á allt
að 12 mánaða framlengingu. Allar umsóknir og umsóknargögn skulu vera á ensku.
Nánari upplýsingar og umsóknargögn er að fi nna á www.rannis.is/start
RANNSÓKNASTÖÐUSTYRKIR
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
sími 515 5800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Umsóknarfresturer til 15. júní 2011
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
s
k
h
ö
n
n
u
n
Það er enginn
að snuða
Breta og
Hollendinga
ADVICE hópurinn telur hagsmunum Íslands best borgið með því að fella
Icesave-lögin þann 9. apríl. Auglýsingar og annað starf hópsins er greitt með
frjálsum framlögum og vinnuframlagi sjálfboðaliða. Tölvupóstur: advice@advice.is
www.advice.is
Með íslensku neyðarlög-
unum voru hagsmunir inni-
stæðueigenda í Bretlandi
og Hollandi tryggðir mun
betur en tilskipun ESB um
innistæðutryggingar fer fram
á: Í stað 674 milljarða munu
þeir fá 1175 milljarða.
En þeir vilja samt meira.
Að við tökum ábyrgð á
þrotabúinu og borgum
líka vexti. Okkur ber engin
skylda til að verða við því,
hvorki lagaleg né siðferðileg.
Greiðsla til Breta
og Hollendinga
ESB
tilskipun
674
1.175
Óvíst
Ef Nei Ef JÁ