Fréttablaðið - 13.05.2011, Blaðsíða 10

13. maí 2011 FÖSTUDAGUR10
DÓMSMÁL Íslenska ríkið hefur verið
dæmt í Héraðsdómi Reykjavíkur
til að greiða íslenskum karlmanni
600 þúsund krónur í miskabætur.
Maðurinn sat í gæsluvarðhaldi í
um það bil tvo sólarhringa vegna
rannsóknar lögreglu á mansals-
máli og hafði krafist sjö milljóna
í bætur.
Málið sem um ræðir hófst þegar
nítján ára stúlka frá Litháen kom
hingað í október 2009. Fimm Lithá-
ar voru dæmdir í fangelsi fyrir
mansal, en Íslendingur sýknaður.
Lögreglan á Suðurnesjum gerði
húsleit hjá þeim sem nú fær bætur
í tengslum við málið, hleraði síma
hans og handtók hann síðan vegna
gruns um aðild að mansalsmálinu.
Héraðsdómur úrskurðaði mann-
inn í vikulangt gæsluvarðhald en
Hæstiréttur felldi úrskurðinn úr
gildi tveimur dögum síðar. Mál
gegn manninum var síðan fellt
niður.
Í dómi héraðsdóms kemur fram
að maðurinn hafi fundið fyrir
miklum kvíða eftir að hann var
látinn laus úr gæsluvarðhaldi og
ekki getað sofið eftir það. Hann
hafi verið í miklu tilfinningalegu
uppnámi og notað um skeið svefn-
lyf og kvíðastillandi lyf.
Hann krafðist 7 milljóna króna í
bætur en dómurinn taldi hæfilegar
miskabætur 600 þúsund krónur.
- jss
milljóna króna var
krafist en dómur taldi
600.000 hæfilegt.7
Borgardekk
LANDBÚNAÐUR „Bændur segjast á
næstu fimm árum treysta sér til að
auka framleiðsluna um tíu til tutt-
ugu prósent,“
segir Sindri
Sigurgeirs-
son, formaður
Landssamtaka
sauðfjárbænda.
Vegna horfa á
auknum útflutn-
ingi segir hann
möguleika til
aukinnar fram-
leiðslu
hafa verið til umræðu
á fundum með bænd-
um.
Samkvæmt upp-
lý s i n g u m s e m
Landssamtök sauð-
fjárbænda hafa frá
sláturhúsum voru í
fyrra framleidd 9.166
tonn af kindakjöti hér á
landi (þar af voru 8.277 tonn
lambakjöt). Fimmtungsfram-
leiðsluaukning myndi því þýða að
hér yrðu framleidd rétt tæp ellefu
þúsund tonn af kindakjöti. Innan
þeirrar aukningar myndi því rúm-
ast sú 2.200 tonna útflutningstoll-
kvótaaukning sem sláturleyfishaf-
ar hafa farið fram á að Íslendingar
semji um við Evrópusambandið.
Í fyrra var hins vegar alls flutt
út 3.571 tonn af heildarframleiðsl-
unni, eða tæp 39 prósent.
Sindri segir bændur hins vegar
leggja höfuðáherslu á að auka
sjálfbærni í framleiðslunni, komi
til aukningar. „Menn ætla ekk-
ert að fara að ganga á landið. Við
höfum snúið við þeirri þróun að
gróðurþekjan eyðist og hún er nú
í fyrsta sinn farin að stækka. Við
viljum aldrei fá það í sama farið,
þó svo að við kennum vitanlega
ekki sauðkindinni um þetta allt
saman,“ segir hann.
Bændur segir Sindri hins vegar
mjög víða eiga byggingar sem
nýta megi til framleiðsluaukning-
ar. „Við höfum því hvatt menn til
að auka framleiðsluna með ábyrg-
um hætti, nýta betur stofninn sem
fyrir er og svo að skoða möguleika
á að fjölga fénu og nýta bygging-
ar sem eru á lausu eða eru í næsta
nágrenni. Við erum ekki að hvetja
til þess að menn fari að byggja
fjárhús. Það teljum við ekki
raunhæft.“
Þá segir Sindri bænd-
ur ræða mikið um nauð-
syn þess að sláturleyf-
ishafar eigi í samstarfi
um útflutning kjöts úr
landi. „Við leggjum
áherslu á að heima-
markaði sé
sinnt
full-
komlega.
Svo geta
hlutir
náttúr-
lega farið
á versta
veg, krón-
an getur
styrkst,
eftirspurn
breyst og
allt hrun-
ið á e i n n i
nóttu,“ segir hann og
vísar til mögulegra áfalla
á borð við fregnir af díox-
ínmengun og annað slíkt. „Menn
þurfa að vera við öllu búnir og
mikilvægt er að anda með nefinu í
þessu eins og öðru.“
Núna sjái íslenskir bændur
hins vegar sóknarfæri í að koma
íslensku lambakjöti á framfæri
í þeim samdrætti sem nú sé á
heimsmarkaði. Lykillinn að varan-
legum árangri í því sé að marka
íslensku kjöti sérstöðu. „Þá kemur
ekkert annað kjöt í staðinn fyrir
það.“ olikr@frettabladid.is
Líkur eru á að afkoma sauðfjár-
bænda myndi batna til muna
kæmi til Evrópusambandsað-
ildar Íslands. Þetta kemur fram
í bakgrunnsskýrslu sem Hag-
fræðistofnun Háskóla Íslands
vann sumarið 2009 fyrir nefnd
stjórnvalda og hagsmunaaðila.
Í skýrslunni var leitast við að
leggja mat á stöðu íslenskra
búa innan ESB miðað við þá
lausn sem Finnland samdi um
við aðild að sambandinu.
Í skýrslunni kemur fram að
við aðild og gefnar forsendur
yrði líkast til engin breyting á
verði dilka- eða nautakjöts til
neytenda, en líklegt væri að
mjólk myndi lækka í verði um
56 prósent, svínakjöt um 35
prósent, egg um 59 prósent og
kjúklingur um 73 prósent.
Við aðild myndu nær allar
hömlur á út- og innflutningi
landbúnaðarafurða falla niður
hvað ríki ESB varðaði. Verð-
fall kjúklingakjöts myndi því
eflaust valda samdrætti í
neyslu kindakjöts hér á landi.
„Ekki er hins vegar ástæða til
að ætla að samdráttur leiði til
lækkunar á verði kindakjöts,
enda eru útflutningsmögu-
leikar íslenskra sauðfjárbænda
umtalsverðir til lengri tíma
litið eins og þróun undan-
genginna ára hefur sýnt,“ segir
í skýrslunni. „Samdráttur í
sölu innanlands myndi því
að öllum líkindum leiða til
aukins útflutnings en ekki
verðlækkana.“
Í bakgrunnsskýrslunni kemur
einnig fram að breyting á
styrkjaumhverfi sem yrði við
aðild Íslands að ESB í „finnsku
samningsumhverfi landbún-
aðarmála“ myndi engu breyta
um afkomu sauðfjárbænda.
„Norðurslóðastuðningur kæmi
þar til viðbótar og myndi gera
afkomu þeirra umtalsvert betri
en nú er,“ segir þar.
Sauðfjárbændur
græða á ESB-aðild
SINDRI
SIGURGEIRSSON
Kjötframleiðsla gæti
aukist um fimmtung
Á næstu fimm árum gætu sauðfjárbændur aukið framleiðslu sína um 10 til 20
prósent án þess að bæta við húsakosti. Horft er til möguleika tengdra auknum út-
flutningi afurða. Best að flýta sér hægt, segir formaður samtaka sauðfjárbænda.
1 Hvað heitir ekkja sænska
spennusagnahöfundarins Stiegs
Larsson?
2 Hvaða kempa var rekin af velli
í leik Vals og ÍBV á Hlíðarenda á
miðvikudagskvöld?
3 Hvaða útvarpskona ritar nú
ævisögu söngkonunnar dáðu Ellyjar
Vilhjálms?
SVÖR
1. Eva Gabrielsson. 2. Tryggvi Guðmunds-
son. 3. Margrét Blöndal
1.500
1.200
900
600
300
0
20
08
20
09
20
10
20
11
Þróun á skuldatryggingarálagi ríkis-
sjóðs frá frá miðjum maí 2008 til
maí 2011
Heimild: Keldan
Skuldatryggingarálag
VIÐSKIPTI „Það er fylgni á milli
þess þegar Seðlabankinn kaup-
ir aftur erlend skuldabréf rík-
issjóðs og þess að álagið lækk-
ar,“ segir Jón Bjarki Bentsson,
sérfræðingur á greiningardeild
Íslandsbanka.
Skuldatryggingarálag á ríkis-
sjóð hefur lækkað jafnt og þétt
frá því að Seðlabankinn keypti
evrubréf fyrir 57 milljarða króna
í síðustu viku. Það stendur nú í 214
stigum og hefur ekki verið lægra
síðan um miðjan júní fyrir tæpum
þremur árum. Hæst fór álagið í
tæp 1.500 stig í bankahruninu 10.
október 2008.
Á lag ið nú
merkir að það
kostar 2,14 pró-
sent af nafn-
virði skulda-
bréfa til fimm
ára að tryggja
þ a u g e g n
greiðslufalli.
Þegar verst lét
var álagið um
fimmtán prósent.
Skuldabréfin sem Seðlabankinn
keypti að hluta eru á gjalddaga á
þessu ári og því næsta. Þau voru
upphaflega jafnvirði 204 millj-
arða króna að nafnvirði. Bankinn
hefur verið að kaupa bréfin jafnt
og þétt. Eftir síðustu kaup standa
eftir bréf upp á 73 milljarða
króna.
Í Markaðsfréttum Íslenskra
verðbréfa á dögunum sagði að
kaupin ættu jafnframt að hafa
jákvæð áhrif hjá matsfyrirtækj-
um þegar þau endurskoðuðu næst
lánshæfismat Íslands. Eitt mats-
fyrirtæki hefur sett lánshæfis-
matið í ruslflokk og hin tvö eru
með það einu haki þar fyrir ofan
hann. - jab
Skuldatryggingarálag á ríkissjóð hefur ekki verið lægra síðan fyrir bankahrun:
Gæti bætt lánshæfismatið
JÓN BJARKI
BENTSSON
DANMÖRK Mikil aukning hefur
verið á því að þeir sem leita til
tannlæknis í Danmörku biðji um
að vera svæfðir.
Margir tannlæknar þar í landi
auglýsa sérstaklega að boðið sé
upp á svæfingu og eru það helst
fólk sem þjáist af ótta við tann-
lækna sem sækir í slíkt, að því er
segir í blaðinu 24timer. 20 svæf-
ingalæknar fara á milli tann-
læknastofa í þessum tilgangi.
Ekki eru allir tannlæknar þó
sannfærðir um ágæti þess að
svæfa sjúklinga og talsmaður
lýðheilsustofnunar þar í landi
segir að svæfing eigi að vera
lokaúrræði í þessum málum. - þj
Danir leita í svæfingu:
Svæfðir fyrir
tannlæknatíma
FLEIRI SVÆFÐIR Danir sækjast í
síauknum mæli eftir því að vera svæfðir
fyrir tannlæknatíma. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Karlmanni dæmdar bætur í kjölfar mansalsmáls:
Fann fyrir miklum
kvíða eftir varðhald
DANMÖRK Samtök danskra reið-
hjólaeigenda vilja láta lækka
hámarkshraða bifreiða í bæjum úr
50 kílómetra hraða á klukkustund
niður í 40. Hjólreiðamenn vísa í
nýja rannsókn sem sýnir fram á
að 10 prósentum lægri meðalhraði
fækki slysum um 40 prósent.
Samtökin þrýsta nú á þingmenn
að koma þessu í kring en tals-
maður stjórnarflokkanna er ekki
á sama máli. Hann segir að sums
staðar innan bæja skapist engin
hætta af því að keyra á 50 eða
jafnvel hraðar. Hins vegar gildi
nú þegar lægri hámarkshraði þar
sem aðstæður krefjist þess. - þj
Danskir hjólreiðamenn:
Vilja sjá lægri
hámarkshraða
VEISTU SVARIÐ?