Faxi - 01.12.1972, Page 65

unnar og stóð eins og broddgöltur í
varnarstöðu. Aftan af hádekkinu kvað
við margraddaður, dynjandi hlátur félag-
anna, sem sátu þar snöggklæddir með
ávaxtakörfu á milli sín. Jafnvel hinn
varðmaðurin hló hátt, kom til okkar og
fullvissaði mig unr, að hér væru engir
hákarlar. Þessi atburður flaug um allt
skipið og hákarlaspænska íslendingsins
var aðal-brandari dagsins.
Þrátt fyrir það, þó farmennskan geri
flesta menn, sem lengi sigla og víða, að
nokkurs konar heimsborgurum, eða öllu
heldur að allsherjar útlendingum, halda
þeir furðanlega þjóðerniseinkennum sín-
um, oft án þess að gera sér það sjálfir
ljóst. Norðurlandasjómenn skera sig
mjög úr, hvar sem þeir koma, ekki ein-
ungis í vexti og útliti, heldur einnig í
háttum sínum. Ég man eftir því, að starfs-
stúlkur í Intemational sjómannaklúbbn-
um í Leningrad sögðu, að skandinaviskir
sjómenn væru þeir verstu drykkju- og
óeirðarseggir, sem þangað 'kæmu; að öðru
leyti báru þær þeim vel söguna. Ég býst
við, að þetta hafi við töluverð rök að
styðjast og það muni yfirleitt liggja á
þeim það orð, að þeir séu drykkfelldir
og ærslafengnir, nokkuð djarftækir til
kvenna, ef því er að skipta, frekar litlir
trúmenn og bregði oft fyrir sig sárri og
raunhæfri fyndni.
Aftur á móti er hræsni og yfirdreps-
skapur mjög fjarri þeim, bæði við félaga
sína og yfirmenn og gagnvart því, sem
þeim er að einhverju leyti kært eða hei-
lagt.
Þeir ganga yfirleitt betur til fara en
stéttarbræður þeirra og hirða skip sín
og íbúðir betur. Þeir eru örir á fé og all-
ur smásálarskapur er þar illa séður, enda
eru kjör þeirra betri en flestra annarra
sjómanna. Stafar það af vel skipulögð-
um stéttarsamtökum, er hefur gefið þeinr
sæmilega stéttarlöggjöf, sem þeir fylgja
fram af fullri einurð, hver senr í hlut á. í
þessari ferð komu þessir eiginleikar mjög
vel fram. Nú var stríð og kaupgjald mjög
hátt og peningar nógir. Alls staðar var
hægt að fá skipiúm, og peninga fengu
menn í hverri höfn, í mynt þess lands,
sem þeir voru staddir í.
Að fara með peninga úr höfn eða eiga
þá inni hjá útgerðinni, þótti ekki hyggi-
legt. Því eins og þeir sögðu: Við verðum
kannski í helvíti á rnorgun og hvað á að
gera við peninga þar?
Donkeymaðurinn hélt því aftur á móti
fram, að enskir peningar giltu þar, þeir
væru hvort eð er allir saman blóð- og
Júdasarpeningar.
Sérstaklega bar á þessari skoðun hans
eftir að Englendingar fóru fram á að fá
að leggja tundurduflum í norskri land-
helgi, sem hann bjóst við að myndi ó-
hjákvæmilega hafa í för með sér stiíð
fyrir Noreg, og sú varð líka raunin á.
Skipstjóranum var heimilt að halda
eftir 300 kr. af laununt manna, þar til
þeir voru afskráðir. Var það gert til þess,
áð viðkomandi væri borgunarmaður fyr-
ir sekturn eða skemmdum, er hann kynni
að valda í landi, að öðrum kosti hefði út-
gerðin orðið að greiða það. Við voium
því áreiðanlega aufúsugestir alls konar
tötralýðs og betlara.
Ég minnist eins kvölds, er við fóium
fjórir í land í Bilbaó með sína 200 peset-
ana hver, og komum allir blankir um
borð unt nóttina.
Að vísu vorum við eitthvað þungir í
kollinum, en slíkt er hægt að veita sér
þar fyrir lítið. Aðalástæðan var sú, að
við þoldum ekki að sjá hungruð börn.
Oft ntun það vera svo unr farntenn, að
þeir velja sér einhvern skjólstæðing, sem
þeir láta sér öðrunt fremur annt um.
Ástæðurnar fyrir því geta verið marg-
víslegar. Fyrst og fremst er mönnum það
ljóst, að þeim er ómögulegt að bæta úr
allri þeirri neyð, sem fyrir augu þeirra
ber, og þeir fáu skildingar, er þei geta
látð af hendi rakna, eru auðvtað eins og
dropi í hafinu,og þeim mun nrinna virði,
sem þeir dreifast á fleiri hendur. Og svo
virðist, sem í undirvitund hvers manns sé
einhver óljós þrá eftir að eiga sér ein-
hverja veru til þess að annast um. Hvaða
öfl þar eru að verki, læt ég sálfræðing-
um eftir að brjóta til nrergjar, og þeir
hafa eflaust gert það og skýrt það á sinn
hátt.
Þegar ég hafði borðað og komið aftur
upp á dekkið, veitti ég eftirtekt htlum
patta, sem reri smákænu meðfram skips-
hliðinni. Þegar hann sá, að varðmaður-
inn var ekki hjá mér, gaf hann mér
rnerki, og reri aftur undir hekkið. Ég
fylgdist með honum og horfði niður til
hans. Þetta var á að gizka 10 ára snáði,
berhöfðáður og berfættur, með magurt
andlit, sem hafði útlit einhvers staðar á
rnilli barns og gamalmennis. í stórum,
dökkum augunum gægðist fram tor-
tryggni fjallarefsins, sem lært hefur, að í
viðskiptunr við manninn er sjaldan of
varlega farið. Slóttugur og fámáll skim-
aði hann í kringum sig, og með kvikri
hreyfingu tók hann flösku úr buxnaskálm
sinni, velti henni fyrir mér og hvíslaði:
Umbri! Uinbri! una botil thinga pesetas.
Ég gaf honuin merki um að bíða og náði
mér í lítinn kolamola.
Utan um hann vafði ég svo fimm pe-
seta seðli og lét hann síðan detta niður í
bátinn til hans. Hann vildi kasta til mín
flöskunni og gaf mér merki urn að grípa
hana. Ég þekkti verzlunarvöru þessara
drengja og vissi, að þetta rauðvín var
verra á bragðið en nokkur sýrublanda,
og lét hann því strax skilja, að ég kærði
mig ekki unr vínið.... Grassia, grassia,
bona uinbri. . . . “ og svo löng runa af
orðum, sem ég skildi ekki. Nú heyrðist
fótatak varðmannsins og ég gaf snáðan-
um merki.
Hann skaut kænunni lengra inn undir
hekkið svo hún sást ekki þó litið væri út
fyrir borðstokkinn, en ég fór til vinnu
rninnar.
í kaffihlénu sá ég svo snáðann aftur,
og lét brauðstykki og smjörlíki detta nið-
ur í bátinn til hans í gegnum kýraugað.
Þar með vorum við orðnir vinir.
Hann hét Salomon. Dýrð fornaldar-
F A X I — 237