Útvarpstíðindi - 16.03.1942, Blaðsíða 21

það þótti kin mesta vilÍa, að fegra
mannlífið á nokkurn hátt. Bók Selmu
Lagerlöf um Gösta Berling vakti því
enga feikna hrifningu fyrst í stað. En
þá brá svo við, að sá maður, sem mest
áhrif hafði á bókmenntaskoðanir
manna á Norðurlöndum, Georg Brand-
es, tók til máls og sagði, að bók sænsku
kennslukonunnar væri snilldarverk.
Og þá urðu flestir til að segja það
sama.
Það leikur ævintýraljómi um þessa
bók. Lesandinn fyrirgefur glæsimenn-
inu, Gösta Berling, alla veikleika hans.
En við nánari athugun er glæsi-
mennska hans ■ lítið eitt öfgakennd.
Maður, sem árum saman hafði verið
ofurseldur ofdrykkju og öðrum lífs-
venjum, sem henni fylgja, gat tæpast
verið annar eins atgervismaður og
skáldkonan vill vera láta. Sömuleiðis
eru hirðmennirnir í Ekeby gæddir
merkilega hressandi lífsgleði. Það er
fremur ótrúlegt, að þessir ólánssömu
landshornamenn hafi verið lífið og sál-
in í gleðskap og mannfögnuði héraðs-
ins. Og enn undarlegra er það, að þeir
með Gösta Berling í fararbroddi, hafi
horfið til iðjusemi og helgað sig hvers-
dagslegum og nauðsynlegum störfum.
Niðurstaða sögunnar er lofgerð um
vinnuna og skylduræknina.
Þótt margar af sögum Selmu Lager-
löf geríst á íiðnum tímum, er þeim ætl-
að erindi til samtíðarinnar. Það eru
löngum viðfangsefni hennar, hvernig
menn heyja baráttu gegn einhverju í
sjálfum sér, einhverri óhamingju, sem
þeim er lögð í brjóst, en vinna að lok-
um sigur og gera það, sem réttlætistil-
finningin krefst af þeim.
Og launin bíða ekki annars lífs. Þeg-
ar Ingimar Ingimarsson vinnur þá
þrekraun, að sækja konu sína í hegn-
ingarhúsið, gerist það, sem hann vænti
sízt, að almenningsálitið tekur honum
opnum örmum.
Það er óhætt að segja, að Selma
Lagerlöf hafi ritað tvær bækur, sem
snerta beinlínis stefnur og strauma
samtíðarinnar: ,,Bannfæring“ er skrif-
uð í mótmælaskyni gegn styrjöldum,
og skáldkonan lagði friðarstefnunni oft
opinberlega liðsyrði.
Hin bókin er „Kraftaverk Anti-
krists“, og getur talizt gagnrýni á jafn-
aðarstefnunni. Skáldkonan trúir því
ekki, að réttlæti, sem ekki er byggt á
kristinni trú, sé nokkuð annað en
hismi og hjóm.
Þegar Selma Lagerlöf varð áttræð,
breytti hún Gösta Berlings sögu í leik-
rit. Og nú gefst útvarpshlustendum
tækifæri til að hlýða á forleik þessa
leikrits í íslenzkri þýðingu.
O. G.
Saga Sk.agstrendinga og Skaga-
manna, eftir sagnaþulinn Gísla
Konráðsson, er bók, sem allir al-
þýðumenn og fróðleiksfúsir
menntamenn þurfa að eiga.
Fæst hjá bóksölum um land allt.
ÚTVARPSTÍÐINDI
249