Útvarpstíðindi - 16.03.1942, Blaðsíða 22

Pétur SigurSsson:
Pistill m útvarpið
Utvarpið er eins og heimurinn. Þetta er ekki
niðrandi, því að heimurinn er eins og hann er
notaður. Menn hafa reynt að skilgreina heim-
inn, en æfinlega komizt í þrot. Stundum finnst
mönnum heimurinn vondur, vera spilltur og fara
þó versnandi. Oðrum þykir hann fögur veröld,
er þroskast á ,,guðsríkisbraut“. Ekki þarf nú
mikið til, að þetta tilfinningatíðarfar manna
breytist frá einni fjarstæðu til annarrar. Þar
þarf ekki nema kvenmannsangi að vera í spil-
inu. Ef ungi maðurinn á ást hennar, og er
sjálfur bálskotinn, þá finnst honum heimurinn
dásamlegur. En ef hún segir honum upp, þá
sér hann hvorki sól, tungl né stjörnur, ekkert
nema myrkur og svikula veröld á vegum fjand-
ans.
Þannig er það með útvarpið. Ekki þarf miklu
að muna til þess að mönnum finnist það ágætt
eða ómögulegt.
Heimurinn er margþættur og marglitur. Hann
hryggir og gleður, veitir nautn og sælu og býr
mönnum kvalir.
Eitthvað svipað er um útvarpið. Samt held ég,
að það kvelji nú engan, en það er fjölþætt og
yfirgripsmikið og erfitt að skilgreina. Það er ekki
hægt að vera án þess fremur en að lifa í heim-
inum. Ekki hægt að vera ánægður með það að
öllu leyti, fremur en heiminn, og ekki heldur
alveg óánægður. Sennilega vildu allir, hver út af
fyrir sig, hafa það eitthvað ofurlítið öðruvísi, en
— hvernig?
Til dæmis er ég viss um, að þeir eru til, og
ef til vill fleiri en mig grunar, sem hjartans-
fegnir vildu, að ég talaði aldrei í útvarpið. Eins
er um mig. Ég vildi gjarnan vera laus við sumt,
sem útvarpið flytur, en einhverjum er það þó
sennilega fengur. Til hlýtar get ég ekki dæmt
um útvarpið, því að ég get ekki hlustað á það
nema stöku sinnum. En fljótt lærðist mér einnig
að stytta hlustunarskrá mína. Því miður verð ég
að segja það, að leikritin voru eitt hið fyrsta, sem
ég strikaði alveg út, og fyrir bragðið hef ég misst
af nokkrum sæmilegum, eða jafnvel góðum. —
Sömuleiðis hef ég strikað út að mestu leyti út-
varpssögurnar. Að mínum dómi hafa sumar
þeirra verið andstyggilegar, eða að minnsta
kosti þeir kaflarnir, sem ég hef fcrvitnast
Annars er ég illa fallinn til þess að dæma um
skáldsögur, því að mér semur illa við þær yrir-
leitt. Eg er sjaldan heima í minni veröld á m,eð-
an ég les skáldsögu, og kann því oftast illa við
mig.
Ég sætti mig betur við sumt af gamni útvarps-
ins, þótt stundum sé fyndnin lítið fyndin. En
það er auðveldara að gleypa ,,brandara“ en að
búa þá til. Það viðurkenni ég.
Illt er það, að stundum skuli framburðurinn
fæla mann frá að hlusta á efnisgott og fræðandi
erindi til enda. Þetta kemur þó nokkrum sinnum
fyrir. Jafnvel fræðimönnum hættir til að bjóða
upp á stakkató framburð — eins konar þras-
fundaframburð. Það er annars merkilegt, að
ræðumenn skuli ekki geta vanið sig á að nota
sinn daglega talsmáta, er'þeir flytja ræður eða
erindi, en setja upp einhvern spariframburð, sem
oftast er mjög óviðkunnanlegur. Einkennilegt er
líka að heyra menn, sem tala næstum daglega*
eða daglega í útvarpið, bera fram íslenzk orð a
erlenda vísu. Til dæmis: ,,ófóanlegt“, ,,sam-
fleytt“, ,,ágœtt, og fl. þessu líkt.
Þá er það hinn ,,lærði“ kvæðaupplestur. Hann
bragðast okkur leikmönnum misjafnlega. Eitt
sinn hlustaði ég á mann lesa kvæði í útvarpið,
sem v«íitti mér sanna nautn. Ég hefði borgað fyr-
ir að heyrd bað endurtekið. En svo sigldi mað-
-urinn og ,,lærði“ að lesa upp, og ,,þar með var
draumurinn búinn“. — Ekkert gaman að hlusta
á hann síðan. En sjálfsagi hef ég ekki vit a
þessu, en það segir hver fyrir sig.
Af hinum nýrri mönnum útvarpsins kann ég
mæta vel við Axel Thorsteinsson. Framburður
hans er látlaus og þægilegur, og erindi ham
skýr og fróðleg.
Það í*r svo sem ekki hættulegt að setja ofur-
lítið út á útvarpið, því að hrós þess er mikið.
Það hefur fengið ein kröftug meðmæli, sem
nægja í eitt skipti fyrir öll: Þjóðin hlustar. Hvað
sem menn annars segja um útvarpið, sækjast
menn eftir því, vilja ekki án þess vera, og ó-
trúlega margir hlusta á útvarpið. Tækifæri þess
eru mikil og ábyrgð þess auðvitað að sama
skapi, en smátt og smátt mun útvarpið komast
að raun um, hvað vinsælast verður hjá þjóðinni
og hollast menningu hennar, og það mun svo
halda velli, en til þess að full reynd fáist °
þessu og sanngirnin komist allstaðar að, hljóta
250
ÚTVARPSTÍÐINDI