Bankablaðið - 01.12.1955, Blaðsíða 25

Hafi einhverjar grunsemdir leynzt í
liuga Sir Williams viðvíkjandi þessum
óvenjulegu aðferðum, hurfu þær með öllu,
þegar honurn bárust samningar, undirrit-
aðir af landsstjóranum í Angola og nokkr-
um helztu bankastjórunum í Portúgal.
Waterlow lét því tafarlaust prenta um-
beðna 500-escudo seðla, sem jafngiltu að
verðmæti fimm milljónum dollara, og
voru þeir skilvíslega afhentir Marang.
Hann flutti þá síðan til Lissabon, og á
þeim forsendum, að hann væri stjórnar-
erindreki, kom hann þeim óskoðuðum
gegnum tollgæzluna — hann var sem sé
ólaunaður ræðismaður Persíu í Haag.
Sir William hafði ekki grun um, að hvert
einasta bréf og samningur, þessu viðvíkj-
andi, sem hann hafði læst inni í peninga-
skáp sínum, væri falsað og að peningarnir
yrðu hvorki yfirprentaðir né notaðir í
Angola. Heilt ár leið þangað til hann fékk
vitneskju um það, og á því ári afgreiddi
hann tíu milljón dollara virði af escudo-
seðlum til viðbótar.
Hinn 5. desember 1925 framkvæmdi
glæpadeild portúgölsku lögreglunnar
skyndirannsókn á útibúi Angola og Metro-
polebankans í Oporto — sem var nýtt og
geysilega blómlegt fyrirtæki.
Rannsókn þessi var framkvæmd vegna
kvartana um, að bankinn ræki ólöglega
verzlun með erlendan gjaldeyri. En þegar
rannsóknarfulltrúinn og endurskoðendur
hans komu í seðlageymslur bankans, fundu
þeir fyrir sér hluti, sem komu þeim meira á
óvart en ólöglega fengnir dollarar og sterl-
ingspund hefðu gert. Seðlageymslurnar voru
troðfullar af 500-escudo seðlum, svo að þús-
undum skipti. Seðlarnir voru í umbúðum
Portúgalsbanka, en þeir voru ekki í sam-
felldri röð eftir framhaldsnúmerum, eins
og Portúgalsbanki var þó vanur að afhenda
þá.
Nú var sent í skyndi eftir færasta seðla-
sérfræðingi Portúgalsbanka. Hann lýsti því
hiklaust yfir, að seðlanir væru ófalsaðir. En
rannsóknarfulltrúinn sendi seðlana, sem
hann hafði tekið til rannsóknar, til útibús
Portúgalsbanka í Oporto, með fyrirskipun
um að bera framhaldsnúmer seðlanna sam-
an við númer þeirra 500-escudo seðla, sem
bankinn hefði í sínum vörzlum. Um kvöld-
ið höfðu fundizt fjórar samstæður seðla,
sem báru sömu númer.
Hinn 7. desember var allt komið í upp-
nám út af þessu. Fólkið kom með 500-escudo
seðla svo þúsundum skipti til gjaldkera
Portúgalsbanka til innlausnar, og alltaf
komu fleiri og fleiri samstæður í ljós. Þegar
það varð lýðum Ijóst, hversu stórkostleg
fjársvik var um að ræða, tók gengi portú-
galska gjaldeyrisins, sem hafði verið stöð-
ugt fram að þessu, að lækka smám saman í
alþjóðaviðskiptum. Heita mátti, að ráðu-
neytið í Lissabon sæti á stöðugum fundi
vegna þessa neyðarástands.
Staðreyndir jrær, sem komu í Ijós við rann-
sóknina, urðu ótrúlegri með hverjum deg-
inum sem leið. Einhver hafði verið svo
bíræfinn að fá seðlaprentsmiðju Water-
lows með svikum til að prenta handa sér
300 miljónir escudos, og ekki nóg með það,
heldur hafði hann stofnað Angola og
Metropole-bankann með þessum fölsku
seðlum. Hann hafði keypt í stórum stíl
hlutabréf í stærstu iðnaðarfyrirtækjum
Portúgals, keypt fasteignir svo að heilum
sambyggingum skipti og byggt upp heilt
fjármálastórveldi með eignum jressum.
Hann hafði einnig með því að beita fyrir
sig Angola og Metropole-bankanum, keypt
upp allmikið af þeim hlutabréfum í sjálf-
um Portúgalsbanka, sem voru í einkaeign.
BANKABLAÐIÐ 31