Morgunblaðið - 05.01.2009, Qupperneq 28

28 Minningar
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 5. JANÚAR 2009
✝ Sævar Helgasonfæddist í Vík í
Mýrdal 12. júlí 1941.
Hann lést 28. desem-
ber sl. Hann var son-
ur hjónanna Jóhönnu
Halldórsdóttur, f.
24.8. 1909, d. 15.2.
1969 og Helga Helga-
sonar f. 30.6. 1911, d.
6.10. 1985. Systkini
Sævars eru Halldór
Héðinn, Helgi Grétar,
látinn, Valgeir Ólaf-
ur, Bára, Guðjón og
Jón Bjarni.
Sævar kvæntist Ragnheiði Skúla-
dóttur píanóleikara og deild-
arstjóra píanódeildar Tónlistar-
skóla Reykjanesbæjar, f. 12.3.
1943. Þau eignuðust þrjú börn. 1)
Sigurð tónskáld og skólastjóra
Nýja tónlistarskólans í Reykjavík,
f. 14.2. 1963, kvæntur Dröfn Rafns-
starfandi kennara og stjórnanda
skapandi tónlistarmiðlunar, f.
20.7. 1963. Börn þeirra eru Rhys
Ragnar f. 28.5. 2004 og Sædís
Rhea f. 27.3. 2008.
Sævar fluttist frá Vík í Mýrdal
12 ára gamall til Njarðvíkur þar
sem hann óx úr grasi. Hann
stundaði nám við Leikslistarskóla
Ævars Kvaran og síðan í 3 ár við
Leiklistarskóla Þjóðleikhússins,
þaðan sem hann útskrifaðist. Að
námi loknu starfaði Sævar í Þjóð-
leikhúsinu og hjá Leikfélagi
Reykjavíkur en einnig með ýms-
um öðrum leikhópum, auk þess að
leikstýra fjölda leiksýninga víða
um landið. Síðar lagði Sævar
stund á málaranám hjá Birgi
Guðnasyni og lauk hann meist-
araprófi í þeirri iðn frá Iðnskóla
Keflavíkur. Sævar setti á fót
Skiltagerðina Veghús þar sem
hann starfaði síðustu þrjá áratug-
ina.
Sævar Helgason verður jarð-
sunginn frá Keflavíkurkirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan 14.
dóttur kennsluráð-
gjafa, f. 2.3. 1963,
dætur þeirra eru
Ragnheiður Ösp f.
4.9. 1981, gift Ragn-
ari Frey Pálssyni og
Sigríður Ösp, f. 11.4.
1989. 2) Jóhann
Smári óperusöngv-
ari, f. 2.10. 1966,
unnusta Jelena
Raschke talmeina-
fræðingur, Börn
hans af fyrra hjóna-
bandi eru Sævar
Helgi f. 8.3. 1994 og
Gunnhildur Ólöf f. 21.8. 1998. 3)
Sigrún Sævarsdóttir Griffiths
kennari og stjórnandi skapandi
tónlistarmiðlunar við Guildhall
School and Music and Drama og
við Listaháskóla Íslands, f.. 3.6.
1974, gift Paul Stephen Helga
Griffiths gítarleikara og sjálfstætt
Það var ekkert sem afi gat ekki
gert. Það skipti ekki máli hvað það
var, ef honum datt það í hug, þá
tókst honum að gera það. Hann bjó
til lampa úr steinum og rekaviði,
var víkingur í bíómynd, bakaði
besta rúgbrauð í heimi í áldós,
ræktaði gúrkur og tómata, sagði
sögur sem slógu út Hollywood has-
armyndir, bjó til nákvæma eftirlík-
ingu af gömlum frænda sínum úr
leirklumpi, smíðaði fimm manna
kassabíl sem þaut niður brekkuna í
skrúðgarðinum á ofsahraða og svo
má lengi telja. Ef eitthvað var í
ólagi, þá kippti hann því í lag á
óhefðbundinn og sniðugan hátt sem
engum hefði dottið í hug nema hon-
um.
Það er erfitt að lýsa því á blaði
hve mikil áhrif Sævar afi hafði á
mig og hve vænt mér þótti um
stundirnar okkar úti á verkstæði.
Þangað kom maður til að teikna og
föndra og svo síðar meir í vinnu við
ýmis verkefni og skiltagerð. Þegar
ég byrjaði svo í Listaháskólanum
gat ég alltaf leitað hjálpar hjá afa,
hvort sem það var spurning um
efnisnotkun eða burðarþol eða ein-
faldlega um lífið og tilveruna. Afi
hafði alltaf gott svar við öllu.
Eftir að afi veiktist hef ég gert
það að vana mínum að biðja fyrir
honum á kvöldin og rifja í leiðinni
upp nokkrar minningar um hann.
Mér finnst eins og ég þurfi að
skrifa þessar minningar niður í bók
svo ég týni þeim ekki því þær eru
allar svo góðar og dýrmætar. Sæv-
ar afi var yndislegur og góðhjart-
aður maður. Ég er óendanlega
þakklát fyrir þessi 27 ár sem ég
fékk að eiga með honum. Allt sem
hann kenndi mér á þessum tíma
hefur haft áhrif á mig og mótað
hver ég er í dag. Ég hef sterka trú
á því að þegar þú hefur jafnað þig
eftir ferðalagið langa, elsku afi, þá
bíði þín fallegt verkstæði þar sem
Snotra og Stefanía taka á móti þér
kátar og malandi.
Hafðu það gott, afi minn, og
njóttu þess að hafa styrk á ný til að
skapa og líða vel.
Ragnheiður Ösp.
Elsku frændi, þá er komið að
kveðjustund. Maður vonar alltaf að
maður fái lengri tíma. Þegar ég
hugsa um okkar fyrstu kynni held
ég að ég hafi verið 4-5 ára gamall,
þegar þú gafst mér fótstiginn
kassabíl sem ég gat keyrt sjálfur.
Hann var hrein listasmíði, þú smíð-
aðir hann þegar þú varst að vinna í
skipasmíðastöð Njarðvíkur. Svo
liðu árin og þú varst að hjálpa
mömmu og pabba á Hlíðarvegi 14
að smíða arin í stofuna, einnig að
mála fígúrumyndir á veggina í her-
berginu hjá okkur krökkunum, allt
gert í sjálfboðavinnu.
Ég var 15 ára þegar ég fór að
vinna hjá þér í Veghús Skiltagerð.
Það var útivinna um sumarið og að
mála húsgögn inni, smíða tunnu-
stóla, silkiprenta allskonar fána og
minjagripi. Þær voru margar ferð-
arnar sem farið var í Víkina. Þú
komst oft að heimsækja mig í sveit-
ina þegar ég var í Hraungerði hjá
því góða fólki þar. Ég fékk að
keyra þig og Stebba frænda í Hjör-
leifshöfða að veiða fýl, þegar ég var
15 ára. Árið 1974 þegar hringveg-
urinn var opnaður í kringum Ís-
land, var unnið dag og nótt við að
útbúa minjagripi sem við fórum
með austur á Skeiðarársand og við
seldum þar. Þessi ferð var mjög
eftirminnileg, Jóhanna systir, Júl-
íus frændi og Helgi Grétar kennari
í Iðnskólanum voru einnig með í
þessari ferð. Seinna fórum við oft
austur í Vík þegar þið systkinin og
afi endurbyggðuð æskuheimilið
ykkar. Þar ber húsið glögg merki
um listahæfileika þína, til dæmis
steinveggurinn úti. Það var alveg
sama hvað þú gerðir allt lék í þín-
um höndum, t.d. lampar úr rekavið,
skilti með áletrunum og klukkur
sem prýða meðal annars heimilið
mitt og margra annarra.
Einnig eru mér minnisstæð öll
ættarmótin þar sem þú varst hrók-
ur alls fagnaðar, smíðaðir kerrubíl
sem krakkarnir voru dregnir í,
dröslaðist á jeppanum með kerru
aftaní og alla grislingana um hóla
og hæðir. Þú varst sérstaklega
barngóður og tóku margir ættingj-
ar sín fyrstu handtök í vinnu hjá
þér. Ég fékk hringingu frá þér árið
1987 um að þú gætir útvegað mér
vinnu hjá málara í Njarðvík og
jafnvel samning. En málin æxluð-
ust þannig að ég missti vinnuna um
haustið. Árið eftir gerðir þú mér
þann greiða að stofna H Helgason
málningarþjónustu sf. sem ég hef
rekið fram á þennan dag og átti á
síðasta ári 20 ára afmæli. Það gekk
mikið á fyrsta árið og var ég kom-
inn að því að gefast upp þegar þú
stappaðir í mig stálinu um að halda
áfram og reyndist mér sem besti
faðir. Ég verð þér ævilega þakk-
látur fyrir það. Þegar maður kom
að heimsækja þig í gegnum tíðina
fékk maður alltaf fréttir af börn-
unum þínum. Þau voru þér alltaf
ofarlega í huga. En kletturinn í
þínu lífi var hún Ragnheiður, hún
stóð ávallt með þér hvað sem á
reyndi. En alltaf kemur að kveðju-
stund, og mun ég aldrei gleyma
góðmennsku þinni. Við Agnes send-
um ykkur öllum samúðarkveðjur
og megi góður Guð styrkja okkur
öll.
Helgi Guðjón Steinarsson.
Ég sit hér á næturvaktinni og
kem engu í verk. Eftir þær sorg-
arfréttir, sem ég fékk í dag að hann
Sævar hefði kvatt okkur í dag.
Minningarnar um þann mæta mann
sækja stöðugt á mig en þær eru
ótalmargar eftir þau 47 ár sem ég
hef verið nánast inni á gafli hjá
þeim Ragnheiði og Sævari.
Sævars verður minnst sem mik-
ils lista- og handverksmanns og
skarta mörg heimili og staðir verk-
um eftir hann. Stofustássið heima
hjá mér er einmitt lampi eftir Sæv-
ar, sem þau hjónin gáfu mér í fer-
tugsafmælisgjöf og er hann úr reka
úr Reynisfjöru og stendur á hraun-
mola úr Kötlugosinu 1625. Þá eru
ófá skilti og listaverk, sem hann
hefur gert og eru uppi víðsvegar
um bæinn og bera hans merki. Það
eru forréttindi að hafa kynnst Sæv-
ari og eins og sagt er þá er ekki
hægt að verðleggja vináttuna. En
Sævar var góður vinur og notalegt
að koma á verkstæðið til hans og
ræða málin yfir kaffibolla og þiggja
góð ráð. Þá eru ógleymanlegar sög-
urnar sem hann hafði að segja en
hann var góður sögumaður og
komu leikhæfileikar hans þá vel
fram. Hann hefur kennt mér margt
handbragðið í gegnum tíðina, sem
ég met mikils. Hugur minn er nú
hjá þeirri góðu konu Ragnheiði
frænku og hennar fjölskyldu.
Ég og mín fjölskylda sendum
þeim Ragnheiði, Sigga, Jóhanni
Smára, Sigrúnu og þeirra fjölskyld-
um okkar innilegustu samúðar-
kveðjur. Hugur okkar er hjá ykkur.
Megi góður Guð gæta þín Sævar
minn. Far þú í friði.
Skúli Björnsson og fjölskylda.
Elsku Sævar frændi, mikið er ég
heppin að hafa átt og kynnst jafn
góðum og skemmtilegum frænda
og þér. Öll ættarmótin í víkinni
sem þú gerðir svo eftirminnileg.
Enginn hafði jafn góða frásagn-
arhæfileika og þú, enda lærður
leikari. Ég er svo miklu fróðari um
lífið sem afi ólst upp við í víkinni og
síðan amma og þið systkinin.
Kassabíllinn sem þú smíðaðir sem
var í víkinni var vinsæll hjá börn-
unum og var mikið leikið með hann.
Alltaf var eitthvað sem ég og fjöl-
skylda mín minntumst lengi eftir
að hafa verið með þér og stórfjöl-
skyldunni þar. T.d. þegar þú varst
með stóra kerru aftan í bílnum og
krakkarnir fóru í halarófu upp í
hana og þú keyrðir alla sandana og
niður að strönd.
Þú varst lærður málarameistari
en varst í raun miklu meiri lista-
maður og eru lamparnir frá þér til
dætra minna gott dæmi um það.
Það var alltaf gott að koma til þín í
Veghús, fyrir tveimur árum kom ég
með lampa til þín, sem ég erfði eft-
ir ömmu og afa í Innri-Njarðvík, til
að fá ráðleggingar um hvernig væri
best að mála hann dökkan, þú
sagðir mér að skilja hann eftir.
Þegar ég kom svo aftur sagðir þú
mér að ég mætti aldrei breyta um
lit á þessum lampa. Þú reyndir eins
og þú gast að komast að því eftir
hvaða listamann lampinn var en
undir honum stóð GK en enginn
vissi það, þú sagðir mér að eflaust
hefði lampinn verið fyrst kerta-
lampi og síðan breytt í rafmagns-
lampa. Þú hafðir svo gaman af
þessu. Ég komst síðan að því að
lampinn er frá árunum í kringum
1900.
Fyrir 12 árum veiktist ég og
þurfti að liggja inni á spítala, þegar
ég kom heim varst þú búinn að
koma og skilja eftir gjöf, þú sagðir
mér að þú hefðir fundið spýtu sem
fyrir skemmtilega tilviljun rak á
fjöru Hjörleifshöfða fyrir nokkru
þar sem langamma var vinnukona í
2 ár. Ekki var spýtunnar getið sem
reka og varla hefði þótt taka því að
hirða hana í eldinn hér áður fyrr,
þó gast þú grafið á hana bæn og
með því aukið gildi hennar. Þetta
listaverk þitt horfi ég á daglega á
heimili mínu. Með gjöfinni fylgdi
bréf sem er fallegasta bréf sem ég
hef fengið á ævi minni og á ég það
enn. Oft hringdir þú í mig, síðast í
febrúar, og alltaf sagðir þú: sæl,
frænka, hvað er að frétta? Og síðan
áttum við gott spjall. Erfitt var að
heimsækja þig á spítalann og heim
til þín eftir að þú veiktist þó að
baráttuvilji þinn hafi verið mikill.
Stoltastur varst þú af börnum og
barnabörnum þínum og Ragnheiðar
sem öll hafa staðið sig svo vel. Ég
ætla að geyma vel í hjarta mínu all-
ar góðu minningarnar um þig. Ég
veit að vel hefur verið tekið á móti
þér af ást og hlýju af þeim sem á
undan eru farnir.
Elsku Ragnheiður, Siggi, Jóhann
Smári, Sigrún og fjölskyldur, miss-
ir ykkar er mikill en þið eruð sam-
hent fjölskylda og það mun birta til
á ný. Guð styrki ykkur öll í sorg-
inni.
Þín frænka
Guðlaug Einarsdóttir.
Þegar ég frétti að Sævar frændi
væri dáinn eftir erfið veikindi fór
hugurinn hjá mér að reika um
þessa tilveru mannsins og hvað til-
veran getur verið óréttlát að taka
menn burt á besta aldri frá góðri
eiginkonu og börnum. En því miður
ræður það ekki alltaf för, en sem
betur fer ræður enginn yfir sínu
lífsskeiði og verða þeir sem eftir
lifa að taka því sem að höndum ber
þó að það geti stundum verið
ósanngjarnt og þungbært.
Ég og systkini mín kynntumst
Sævari frænda í foreldrahúsum í
Vík í Mýrdal þegar við vorum að
heimsækja afa og ömmu sem
bjuggu líka í Vík. Og eins komum
við bræður við í Víkinni þegar við
vorum sendir í sveit. Þegar fjöl-
skylda Sævars flutti til Njarðvíkur
var mikill samgangur milli heimila
okkar enda Helgi, pabbi Sævars,
bróðir mömmu. Við Sævar heitinn
störfuðum mikið saman á okkar
yngri árum í leikstarfsemi hér í
Njarðvík og Keflavík. Vorum við í
forsvari þar í áraraðir og lékum
saman í mörgum leikþáttum og
leikritum og stundum var hann
leikstjóri. Enda var hann útskrif-
aður úr leiklistaskóla Þjóðleikhúss-
ins og starfaði þar í nokkur ár.
Ég vil nota tækifærið og þakka
Sævari fyrir góð kynni, sem aldrei
bar skugga á. Sævar var fjölhæfur
handverksmaður enda naut hann
sín vel við það starf og hann var
einnig lærður málarameistari. Það
var gaman að skoða hjá honum
handverkin á vinnustofunni Veg-
húsum. Þegar ég átti leið um kíkti
ég inn í kaffi til hans á vinnustof-
una. Kæri frændi, ég kveð þig með
virðingu og þakklæti.
Ragnheiður mín, ég og fjölskylda
mín vil votta þér og fjölskyldu
þinni innilega samúð á þessari
sorgarstundu. Bið góðan Guð að
fylgja ykkur. Minningin um góðan
eiginmann, föður og vin mun lifa
með okkur.
Ingólfur Bárðarson
og fjölskylda.
Elsku Sævar frændi. Mikið er ég
heppin að hafa átt og kynnst jafn
góðum og skemmtilegum frænda
og þér. Öll ættarmótin í víkinni
sem þú gerðir svo eftirminnileg.
Enginn hafði jafn góða frásagn-
arhæfileika og þú, enda lærður
leikari. Ég er svo miklu fróðari um
lífið sem afi ólst upp við í víkinni og
síðan amma og þið systkinin.
Kassabíllinn sem þú smíðaðir sem
var í víkinni var vinsæll hjá börn-
unum og var mikið leikið með hann.
Alltaf var eitthvað sem ég og mín
fjölskylda minntumst lengi eftir að
hafa verið með þér og stórfjöl-
skyldunni þar. T.d. þegar þú varst
með stóra kerru aftan í bílnum og
krakkarnir fóru í halarófu upp í
hana og þú keyrðir alla sandana og
niður að strönd. Þú varst lærður
málarameistari en varst í raun
miklu meiri listamaður og eru
lamparnir frá þér til dætra minna
gott dæmi um það. Það var alltaf
gott að koma til þín í Veghús, fyrir
tveimur árum kom ég með lampa
til þín sem ég erfði eftir ömmu og
afa í Innri-Njarðvík til að fá ráð um
það hvernig væri best að mála
hann dökkan. Þú sagðir mér að
skilja hann eftir. Þegar ég kom svo
aftur sagðir þú mér að ég mætti
aldrei breyta um lit á þessum
lampa. Þú reyndir eins og þú gast
að komast að því eftir hvaða lista-
mann lampinn var en undir honum
stóð GK en enginn vissi það, þú
sagðir mér að eflaust hefði lampinn
verið fyrst kertalampi og síðan
breytt í rafmagnslampa. Þú hafðir
svo gaman af þessu. Ég komst síð-
an að því að lampinn er frá árunum
í kringum 1900.
Fyrir 12 árum veiktist ég og
þurfti að liggja inni á spítala, þegar
ég kom heim varst þú búinn að
koma og skilja eftir gjöf, þú sagðir
mér að þú hefðir fundið spýtu sem
fyrir skemmtilega tilviljun rak á
fjöru við Hjörleifshöfða fyrir
nokkru þar sem langamma var
vinnukona í 2 ár. Ekki var spýt-
unnar getið sem reka og varla hefði
þótt taka því að hirða hana í eldinn
hér áður fyrr. Þó gast þú grafið á
hana bæn og með því aukið gildi
hennar. Þetta listaverk þitt horfi ég
á daglega á heimili mínu. Með gjöf-
inni fylgdi bréf sem er fallegasta
bréf sem ég hef fengið á ævi minni
og á ég það enn.
Oft hringdir þú í mig, síðast í
febrúar og alltaf sagðir þú: Sæl
frænka, hvað er að frétta? Og síðan
áttum við gott spjall. Erfitt var að
heimsækja þig á spítalann og heim
til þín eftir að þú veiktist, þó bar-
áttuvilji þinn hafi verið mikill.
Stoltastur varst þú af börnum og
barnabörnum þínum og Ragnheiðar
sem öll hafa staðið sig svo vel. Ég
ætla að geyma vel í hjarta mínu all-
ar góðu minningarnar um þig. Ég
veit að vel hefur verið tekið á móti
þér af ást og hlýju af þeim sem á
undan eru farnir.
Elsku Ragnheiður, Siggi, Jóhann
Smári, Sigrún og fjölskyldur, miss-
ir ykkar er mikill en þið eruð sam-
hent fjölskylda og það mun birta til
á ný. Guð styrki ykkur öll í sorg-
inni.
Þín frænka,
Guðlaug Einarsdóttir.
Í dag er til moldar borinn góður
vinur minn, Sævar Helgason, eftir
langvarandi veikindi sem að lokum
leiddu hann til dauða. Okkar kunn-
ingsskapur nær aftur til þess tíma
er við sem ungir drengir ólumst
upp í Ytri-Njarðvík, en þangað
flutti hann með foreldrum sínum og
systkinum frá Vík í Mýrdal. Það
leið ekki langur tími þar til við
Sævar vorum óaðskiljanlegir vinir
og það varði allan þann tíma er við
bjuggum í Njarðvíkunum og gott
betur. Leiðir okkar skildi svo tíma-
bundið er ég fór til náms í Noregi,
en við vorum samt alltaf í sambandi
og hittumst við ýmis skilyrði og
alltaf góður þráður á milli okkar.
Sævar var mjög listfengur maður
og mjög verklaginn og allt það sem
hann tók sér fyrir hendur í þeim
efnum lék í höndunum á honum.
Hann lauk námi við Leiklistarskóla
Þjóðleikhússins og vann drjúgum
við leiklistina, enda mat hann leik-
listina mikils og ferðaðist víða um
landið og setti upp leikrit og stjórn-
aði. Hann lauk svo prófi í mál-
araiðn og vann einnig mikið í þeirri
grein og þótti ákaflega vandvirkur
sem slíkur. Hann gerði óteljandi
fallega muni úr nær öllu efni sem
hann fékkst við og þá einkum úr
tré.
Sævar var mjög ljúfur drengur
og trúr vinum sínum og var gott að
geta treyst honum. Hann og Ragn-
heiður eiginkona hans eignuðust
þrjú börn, sem hafa tileinkað sér
söng- og tónlistinni og náð langt í
þeim efnum, enda ekki langt að
sækja tónlistahæfileikana frá móð-
ur sinni. Kæra Ragnheiður, þú hef-
ur staðið þig eins og hetja í sjúk-
dómsferli manns þíns s.l. ár og
veitt honum allan þann stuðning og
væntumþykju sem þér er einni lag-
ið.
Þegar litið er til baka þá er þetta
lífsskeið okkar hér á jörðu ákaflega
fljótt að líða, en við eigum þó þetta
Sævar Helgason