Morgunblaðið - 27.02.2009, Page 11

Fréttir 11INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2009
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
ÁRNI Tómasson, formaður skila-
nefndar Glitnis, segir að ekki sé
hægt að ganga út
frá þeirri for-
sendu að eigna-
söfn gömlu bank-
anna verði
afskrifuð um 50%
þegar þau verða
færð yfir til
þeirra nýju. Í til-
lögum Framsókn-
arflokksins um
aðgerðir til að bregðast við fjárhags-
vanda íslenskra heimila og atvinnu-
lífs er miðað við að afskriftirnar verði
ef til vill 50% og að þetta háa af-
skriftahlutfall leiði til þess að svig-
rúm myndist fyrir flatan 20% nið-
urskurð á húsnæðisskuldum og
skuldum fyrirtækja.
Árni kveðst ekki hafa kynnt sér til-
lögur Framsóknarflokksins til hlítar
en telur að ekki sé vænlegt að miða
við þá forsendu að eignasöfnin verði
færð yfir til nýju bankanna með fyrr-
greindu afskriftahlutfalli. Alls ekkert
liggi fyrir um hugsanlegar afskriftir.
Auk þess hljóti að þurfa að miða við
að kröfuhafarnir fái eðlilegt verð fyr-
ir eignir sínar, að afskriftirnar verði
miðaðar við raunverulega hættu á út-
lánatapi. Ef skuldir yrðu færðar nið-
ur með flötum niðurskurði yrðu eig-
endur skuldanna væntanlega fyrir
auknu útlánatapi. Það sé alls ekki
víst að kröfuhafar bankanna séu til-
búnir til að sætta sig við slík kjör.
„Þegar maður fellir niður skuldir þá
kemur það við einhvern, ríkissjóð
vegna húsnæðislána, lífeyrissjóði,
innlenda og erlenda kröfuhafa.“
Sumir tóku lán en áttu sparnað
Þá gerir Árni verulegar at-
hugasemdir við hugmyndina um flat-
an niðurskurð. Víst eigi margir erfitt
með að greiða af húsnæðislánum sín-
um en hins vegar séu einnig margir
sem eigi ekki í verulegum vandræð-
um með það. Sumir hafi frekar kosið
að taka hagstæð lán til langs tíma
fyrir húsum sínum fremur en að nota
sparnað sem þeir eigi í banka. Ýmsar
aðrar leiðir en flatur niðurskurður á
skuldum séu til að koma til móts við
þá sem hafa misst vinnuna og eiga
þess vegna í vandræðum með af-
borganir. Þannig megi lækka afborg-
anir eða fresta þeim um tiltekinn
tíma, aðstoða illa stadda skuldara við
að minnka við sig húsnæði, allt eftir
því hverjar aðstæður eru í hverju til-
viki.
Ekki hægt að ganga út
frá 50% afskriftum
Árni Tómasson
Verður að miða við að kröfuhafar fái eðlilegt verð fyrir eignir
Í HNOTSKURN
» Framsóknarflokkurinnsegir að 20% niðurfærsla
skulda feli ekki í sér kostnað
fyrir ríkið.
» Skuldir fyrirtækja nemaríflega 5.500 milljörðum
og 20% niðurfærsla myndi
kosta 1.100 milljarða.
Fjármálanámskeið á vegum
Íslandsbanka og Opna háskólans
í Háskólanum í Reykjavík
Undanfarið hafa margir viðskiptavinir Íslandsbanka lýst þeirri
skoðun sinni að bankinn eigi að bjóða fjármálafræðslu fyrir
almenning. Þess vegna býður Íslandsbanki nú fjármálanámskeið í
samstarfi við Opna háskólann í Háskólanum í Reykjavík.
Leiðbeinandi verður Þór Clausen, M.Sc. í fjármálum, ásamt
ráðgjöfum frá Íslandsbanka.
Markmið námskeiðsins er að veita ráðleggingar um flest sem snýr
að fjármálum fjölskyldunnar. Þátttakendur verða fræddir um
sparnað, lán, efnahagsreikning heimilisins, heimilisbókhald,
fjárfestingar, lífeyrissparnað og margt fleira.
Námskeiðin fara fram í Opna háskólanum í Háskólanum í Reykjavík,
Ofanleiti 2, og eru öllum opin. Hvert námskeið stendur í 3 klst. og
þátttökukostnaður er 1.000 kr. eða 1.000 punktar í Vildarklúbbi
Íslandsbanka.
Nánari upplýsingar á islandsbanki.is/fjarmalanamskeid.
Næstu námskeið:
• Laugardaginn 28. febrúar Kl. 10.00–13.00
• Miðvikudaginn 4. mars Kl. 17.15–20.15 UPPSELT
• Laugardaginn 7. mars Kl. 10.00–13.00
• Miðvikudaginn 11. mars Kl. 17.15–20.15
Skráning á www.opnihaskolinn.is eða í síma 599 6394.
Hvernig fæ ég yfirsýn
yfir útgjöld heimilisins?
Eru skuldabréf málið í dag?
Hvort er betra að spara í
verðtryggðu eða óverðtryggðu í dag?
Er munur á nafn-
og raunvöxtum?
Hver er munurinn á vara- og neyslusparnaði?
Get ég hætt að vinna við 65 ára aldur?
Af hverju losna ég
aldrei við yfirdráttinn?
Hvernig næ ég
tökum á fjármálunum?
Hvað er verðtrygging
og hvernig virkar hún?
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
0
8
-2
2
5
4
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
KENNETH S. Rogoff, prófessor í hagfræði við
Harvard-háskóla og náinn samstarfsmaður
margra lykilmanna í viðreisnarhópi hagfræð-
inga Obama-stjórnarinnar, spáir mikilli vaxta-
hækkun á mörgum efnahagssvæðum á næst-
unni. Stöndug hagkerfi muni fara fram á ystu
nöf erfiðrar skuldastöðu og önnur eins staða hafi
ekki blasað við heiminum í hundrað ár.
Hækkun vaxtastigsins verði afleiðing aukinn-
ar lántöku ríkisstjórna, enda hafi skattgrunn-
urinn veikst umtalsvert. Þessi þróun muni setja
fordæmalausan þrýsting á uppsprettur fjár-
magns í fjármálakerfunum.
Rogoff, sem lét þessi orð falla í fyrirlestri á
hnattvæðingarþingi Norðurlandanna í gær, er
meðhöfundur nýrrar bókar, This Time Is Diffe-
rent, þar sem rakið er með hvaða hætti fjár-
málakreppan nú skeri sig úr fyrri niðursveiflum.
Þar megi helst benda á alþjóðavæðingu fjár-
málakerfanna, á sama tíma og bjartsýni hafi
verið allt of mikil meðal stefnumótandi aðila í
bandaríska hagkerfinu.
Rogoff kennir glámskyggni um og því að
ráðamenn skuli hafa skellt skollaeyrum við að-
vörunum um þá stöðu sem nú sé uppi.
Á árunum 2003 til 2006 hafi hann átt í rökræð-
um við Alan Greenspan, þáverandi seðlabanka-
stjóra Bandaríkjanna, sem hafi ekki hlustað á
gagnrýni sem fór fram fyrir opnum tjöldum. Sú
röksemd Greenspan að ekk-
ert væri að óttast þar sem
áhættunni væri dreift svo
víða í alþjóðavæddu hagkerfi
hafi verið röng.
Vísbendingar um
djúpstæða kreppu
Vísbendingar hafi verið
um að heimurinn stefndi í
djúpstæða fjármálakreppu.
Rogoff rifjaði í framhaldi upp að Angela Mer-
kel, kanslari Þýskalands, hafi fyrir tveimur ár-
um vogað sér að leggja til að ef til vill þyrfti að
auka eftirlitið með vogunarsjóðum en George
W. Bush, Gordon Brown og Henry Paulson hafi
þá allir verið henni ósammála. Hann vék einnig
að viðreisnaráætlun Bandaríkjastjórnar, með
þeim orðum að skiptar skoðanir væru í röðum
bandarískra hagfræðinga um hvort heppilegra
væri að lækka vexti eða örva markaðina með
ríkisinngripi.
Kvaðst hann ekki telja fráleitt að demókratar
vildu fyrst kanna hvort sú braut sem repúblik-
anar hefðu markað í haust með því að hlaupa
undir bagga með bönkunum myndi bera árang-
ur áður en sú leið yrði farin að láta illa stæð fyr-
irtæki einfaldlega fara á hausinn.
Hann rifjaði einnig upp að heimurinn hefði
tekist á við 18 meiri háttar fjármálakreppur frá
síðari heimsstyrjöldinni. Hagkerfin hefðu unnið
sig í gegnum þær líkt og þau myndu gera nú.
Líklegt að vaxtastigið hækki mikið
Kenneth S. Rogoff
FORSÆTISRÁÐHERRAR Norðurlanda boðuðu aukna
samvinnu í orku-, umhverfis- og loftslagsmálum á fjöl-
sóttu hnattvæðingarþingi í nágrenni Bláa lónsins í gær.
Efnahagskreppan var efst á baugi og sögðu ráðherr-
arnir mikilvægt að hverfa ekki til efnahagslegrar ein-
angrunarstefnu, heldur bæri þvert á móti að sækja í
sameiningu fram á sviðum tækni og nýsköpunar.
Aðspurður hvort hann teldi líkur á að sænska hag-
kerfið yrði aðlagað að því markmiði að draga úr losun
koldíoxíðs, samhliða þróun tækni sem flytja mætti út til
erlendra markaða, kvaðst Fredrik Reinfeldt, forsætis-
ráðherra Svíþjóðar, telja að sænska hagkerfið hafi haf-
ið slíkt umbreytingarferli á 8. áratugnum. Hvað snertir
evruumræðuna í Svíþjóð hafi þróun síðustu mánaða
styrkt rök hans fyrir evruupptöku.
Spurður um evruna lét finnski forsætisráðherrann
Matti Vanhanen nægja að vísa til þess að smærri at-
vinnurekendur í Finnlandi væru ánægðir með evruna
og stöðugleika hennar í því ástandi sem nú ríkti.
Þá funduðu þau Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
maður Samfylkingarinnar, og Jens Stoltenberg, for-
sætisráðherra Noregs og formaður norska Verka-
mannaflokksins, og voru að þeim viðræðum loknum
sammála um að horfast yrði í augu við þá staðreynd að
gjaldmiðlasamstarf Íslands og Noregs væri óraunhæft.
Ítarlegra viðtal við Reinfeldt er að finna á mbl.is.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Setið fyrir svörum Matti Vanhanen, forsætisráðh. Finnlands, Jens Stoltenberg, forsætisráðh. Noregs, Jóhanna Sig-
urðardóttir forsætisráðh., Anders F. Rasmussen, forsætisráðherra Dana, og Fredrik Reinfeldt, forsætisráðh. Svía.
Nýsköpun efld á norðurslóðum