Morgunblaðið - 27.02.2009, Blaðsíða 40

40 FólkFRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. FEBRÚAR 2009
GALLERÍ Dynjandi á
Bíldudal er í sýningaferð
um landið með Bíldudals-
stein, Vestfirði að vetri eftir
listamennina Hönnu Woll
frá Þýskalandi og Hafdísi
Húnfjörð frá Tálknafirði.
Sýningin verður sett upp
í Ketilhúsinu á Akureyri nú
um helgina. Hún verður
opnuð kl. 13 á morgun og
stendur til 18 þá, en til kl. 21 á sunnudags-
kvöld. Á miðvikudag og fimmtudag verður
sýnt í Háskólasetri Vestfjarða á Ísafirði; fyrri
daginn verður opið frá 14 til 21, en þann seinni
frá 9 að morgni til kl. 21.
Myndlist
Bíldudalssteinn
ferðast um landið
Bíldudalssteinn
HLJÓMSVEITIN Riot
heldur tónleika á Græna
hattinum kl. 22 í kvöld. Riot
er samsteypustjórn teg-
undanna, en í tónlist henn-
ar mætast djass, blús, popp
og klassík. Hljómsveitina
leiða Björn Thoroddsen og
Halldór Bragason. Jón
Rafnsson leikur á bassa,
Ásgeir Óskarsson á tromm-
ur og Karl Olgeirsson á hammondorgel. Þeir
lýsa tónlistinni sem snarstefjuðum sígaunaseið
að hætti galdramanna af Ströndum með takt-
hryni Voodoo-galdramanna Missisippi og seið-
manna Afríku.
Tónlist
Uppreisn á Græna
hattinum í kvöld
Björn Thoroddsen
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
„ÞETTA snýst allt um manneskjurnar og það
mannlega í okkur,“ segir Ítalinn Domenico
æðrulaus, en hann hefur nú dvalið á Íslandi í
viku og kynnst íslenskum vetraraðstæðum
betur en vaninn er um heimsfræga erlenda pí-
anóleikara sem hingað koma. Fyrsta verk
hans í heimsókninni til Íslands var að halda
tónleika og meistaranámskeið á Ísafirði. „Ég
þurfti að flýta mér eftir tónleikana til að ná
fluginu til Reykjavíkur. Tónleikunum átti að
ljúka hálffimm, en flugið var áætlað kl. fimm.
Hvaða annar flugvöllur í veröldinni gæti leyft
manni að mæta svo seint?!“ segir Codispoti og
hlær. „Mér fannst það stórkostlega fyndið
þegar fólkið á Ísafirði sagði, að til öryggis
myndi það hringja á völlinn og biðja flugstjór-
ann að bíða eftir mér. Er þetta ekki óborg-
anlegt?“ En þar með var sagan ekki öll. „Flug-
inu var frestað vegna veðurs, þannig að ég
þurfti að keyra til Reykjavíkur í miklum vindi
og dálítilli snjókomu – ég var þó ekki við stýr-
ið, en mér þótti þetta erfitt, en ferðin tókst. Ég
kem heldur ekki hingað fyrir veðrið og hitann,
heldur fyrir tónlistina og samskipti við fólkið.
Hér er ég alltaf svo hjartanlega velkominn og
mér líður vel á Íslandi. Hér er lífið einfalt og
laust við flækjur og mjög manneskjulegt.“
Í vikunni lék Codispoti á tvennum tónleikum
í tónleikaröð Gunnars Kvarans fyrir sérstaka
hópa fólks; á Kjarvalsstöðum fyrir geðsjúka og
á Litla-Hrauni fyrir fanga. „Það var mögnuð
reynsla fyrir mig, því ég hef aldrei áður spilað í
fangelsi. Ég spilaði þar nokkur smærri verk;
Beethoven, Schubert, Mozart, Schumann,
Liszt, Rakhmaninov og fleira, og þögnin með-
an ég spilaði var algjör og andaktug. Ég hef
ekki hugmynd um hvað þessir menn gerðu af
sér, en það sem skipti máli fyrir mig, var að ég
var að spila fyrir manneskjur og ég fann
sterka strauma frá þeim. Þeir stóðu upp og
klöppuðu mjög innilega í lokin og komu sumir
að spjalla við mig eftir tónleikana. Ég sá ekk-
ert annað en mannlegar kenndir og hlýju. Ég
kynnti verkin með sögum af tónskáldunum, og
eftir tónleikana sögðu sumir mér sögur af
sjálfum sér. Heimsóknin snart mig mjög og ég
fann svo vel hvað tónlistin er sterkt tæki til tjá-
skipta milli fólks. Ég vona að í þessu tilfelli
hafi hún rist dýpra en það ef ég hefði bara
komið inn til að spjalla.“
Spilar rómantík í Salnum í kvöld
Í kvöld heldur Domenico Codispodi tónleika
í Salnum og kveðst hlakka mjög til. „Síðast
þegar ég kom til Íslands spilaði ég Albeniz og
var beðinn að koma næst með meira af
spænskri tónlist, og það gerði ég. Þetta verður
mest rómantísk og síðrómantísk tónlist. Ég
ætla að leika þætti úr Goyescas eftir Grana-
dos, Petrarca-sonnetturnar eftir Liszt og
Kinderszenen eftir Schumann og það er í ann-
að skiptið sem ég spila það í heild. Rakhman-
inov-sónatan er „notuð“, hún er búin að vera á
verkalistanum mínum mjög lengi.“
Um helgina verður listamaðurinn með
meistaranámskeið í Tónlistarskóla Kópavogs á
vegum fjögurra tónlistarskóla á höfuðborg-
arsvæðinu, og leiðbeinir íslenskum píanónem-
um. „Mér finnst það styðja vel hvort annað að
spila sjálfur og að leiðbeina öðrum. Þetta er
ekki ósvipað og snýst í báðum tilfellum um að
finna leiðir til túlkunar á tónlist, og þegar ég
kenni er ég að segja sömu hluti við nemandann
og ég segi við sjálfan mig þegar ég er að æfa
mig.“
Píanistinn Domenico Codispoti nýtur samvista við fólk
Ég kom ekki hingað
fyrir veðrið og hitann
Í HNOTSKURN
» Domenico Codispoti fæddist 1975 áSuður-Ítalíu.
» Að loknum glæsilegum námsferli ogsigrum í fjölda píanókeppna hefur
hann haldið einleikstónleika og leikið
með virtum hljómsveitum á meginlandi
Evrópu, í Bandaríkjunum og í Asíu.
» Hann hefur nokkrum sinnum áðurleikið hér, við mikið lof.
Píanóleikarinn Domenico Codispoti.
FYRSTU tónleikar ársins í
klassískri tónleikaröð
menningar- og safna-
nefndar Garðabæjar verða í
Kirkjuhvoli á morgun kl.
17. Listrænn stjórnandi
tónleikaraðarinnar er pí-
anóleikarinn Gerrit Schuil.
Gerrit hefur fengið til liðs
við sig úrvalslið tónlist-
arfólks sem kemur fram á
tónleikunum. Á tónleikunum á morgun verður
Ágúst Ólafsson baritón gestur Gerrits og á
efnisskrá þeirra verða Tólf söngvar op. 35 eftir
Schumann, en einnig ljóðasöngvar eftir Schu-
bert, Tsjaíkovskíj og fleiri.
Tónlist
Ágúst og Gerrit
í Kirkjuhvoli
Ágúst Ólafsson
Á NÆSTU vikum og mán-
uðum stendur Wagner-
félagið á Íslandi fyrir fjór-
um viðburðum sem tengjast
tónskáldinu þýska og verð-
ur sá fyrsti í Listaháskóla
Íslands, Sölvhóli, á morgun
kl. 14. Halldór Björn Run-
ólfsson, safnstjóri Lista-
safns Íslands, segir frá
myndlistarsýningu í Genf
fyrir 2 árum og sýnir mynd-
ir af listaverkunum á skjá. Þar var í fyrsta sinn
safnað saman verkum víðs vegar að sem orðið
hafa til undir áhrifum frá Richard Wagner og
verkum hans.
Myndlist
Myndlist undir
áhrifum Wagners
Halldór Björn
Runólfsson
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
SUSAN Hiller segir verk sitt The
Last Silent Movie ekki fræðilegs
eðlis, en þó vekur það spurningar
um tengsl listar og fræða. Sýning á
verkinu verður opnuð í 101 Projects
á Hverfisgötu 18 B á morgun kl. 17.
Susan Hiller er heimsfræg fyrir
verk sín sem hefur verið lýst sem
könnunarleiðangri inn í undir-
meðvitund menningarinnar, vegna
áhuga hennar á þeim þáttum í
menningunni sem eru látnir liggja
milli hluta, gleymast eða eru taldir
ómerkilegir og eru þess vegna ekki
kannaðir innan fræðanna.
Myndbandsverk og grafík
The Last Silent Movie er verk af
þessum toga. Þar hefur listakonan
gert vídeómynd, með hljóði, þar sem
hún setur saman mynd- og hljóð-
skeið á tungumálum sem ýmist eru
við það að deyja út, eða eru með öllu
horfin. Í grafískum ætingum, sem
hún stillir til hliðar við skjáinn, sýnir
hún hljóðbylgjulínurit þess sem
heyrist í myndinni, eitt línurit fyrir
hvert tungumál.
Þótt Hiller geri lítið úr þeirri stað-
reynd að hún sé doktor í mannfræði,
og neiti því aðspurð að vera mann-
fræðingur, bera verk hennar merki
áhuga hennar og reynslu á því sviði.
„Eitt af því sem verk mitt gagn-
rýnir, er sú staðreynd, að á sama
tíma og meginstraumur evrópskrar
menningar hefur eyðilagt menningu
og tungumál minnstu samfélaga
mannsins út um allan heim, hefur
leifum og brotum tungumálanna
verið safnað saman og það sett til
hliðar á söfn. Þessar leifar eru ekki á
neinn hátt aðgengilegar almenningi,
en eru geymdar fyrir fræðileg not,
sem koma ekki til með að hafa áhrif
á nokkurn mann, aðra en þá sem eru
sjálfir í þeim fræðum. Ég vildi kynna
raddir þessara horfnu tungumála á
allt annan hátt. Ég var mjög gagn-
rýnin á mannfræðina sem fræði-
grein og hætti afskiptum af henni
fyrir þrjátíu árum,“ segir Susan
Hiller.
Ég held að enginn sem skoðar
The Last Silent Movie komist hjá
því að verða snortinn. Susan Hiller
sýnir okkur horfinn heim, sem fyrir
okkur Íslendinga, gæti allt eins ver-
ið okkar heimur. Maður hlýtur að
spyrja sig hvað tungumálið sé mann-
skepnunni og hvers vegna eitt
tungumál lætur undan öðru, – hvers
vegna ein menning útrýmir annarri.
En vísindalegi þáttur verks Hiller er
líka hrópandi andstæða raddanna
horfnu. Með því að skrá raddirnar
vísindalega í hljóðbylgjulínurit á
grafískan hátt og með hliðsjón af
orðum hennar sjálfrar vakna spurn-
ingarnar um gildi vísindanna and-
spænis manneskjunni. Hvers virði
er kunnáttan og vitneskjan þegar
manneskjan sem bar hvort tveggja
með sér frá vöggu til grafar er horf-
in án þess að nokkur taki við?
Fyrst og fremst sýnir Susan Hill-
er þó mátt listarinnar til að tjá hug-
myndir sínar og hugarheim á þann
áhrifaríka máta sem vafasamt er að
vísindin og fræðin hefðu getað.
Heimur glataðra tungumála
 Verk eftir Susan Hiller sýnd í fyrsta sinn á Íslandi  Verkum hennar hefur verið lýst sem könn-
unarleiðangri í undirmeðvitund menningarinnar  Leikur á mörkum listar og vísinda
Morgunblaðið/Heiddi
Hljóðbylgjulínurit Þannig sýnir Hiller okkur á vísindalegan hátt hljómfall lág-sorbísku, gamals slavnesks máls.
Ferill Susan Hiller spannar 35
ár, en hún lauk doktorsprófi í
mannfræði snemma á 8. ára-
tugnum og vann við mannfræði-
rannsóknir í öllum heimsálfum,
með áherslu á þjóðlega list, áð-
ur en hún sneri sér að myndlist-
inni. Viðfangsefni hennar og að-
ferðir í myndlistinni bera
þessum bakgrunni hennar vitni
en hún vinnur gjarnan á mörk-
um vísinda og ljóðrænu og nýtir
sér rannsóknaraðferðir mann-
fræðinnar.
Hiller er einnig þekkt fyrir
skrif sín en út hefur komið um
tugur bóka með fræðilegum
textum, auk bóka um myndlist
hennar sjálfrar.
Ljóðræna og vísindi