Morgunblaðið - 23.03.2009, Blaðsíða 25

Minningar 25
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 23. MARS 2009
✝ Karólína Stein-unn Halldórs-
dóttir fæddist í Súða-
vík 29. mars 1927.
Hún lést á hjúkr-
unarheimilinu Skjóli í
Reykjavík 10. mars
2009. Hún var dóttir
Sigrúnar Jensdóttur,
f. 1891, d. 1972, og
Halldórs Guðmunds-
sonar, f. 1885, d.
1968. Alsystkini
hennar voru Jens
Þorkell, f. 1923, d.
1993, Guðrún Ólafía,
f. 1925, Anna Þorbjörg, f. 1929, Sig-
rún Sigurdríf, f. 1930, og tvíbur-
arnir Óskar Haraldur, f. 1932, d.
1944, og Guðmundur Magnús, f.
1932, d. 1977, en hálfsystir hennar
samfeðra var Elísabet Halldórs-
dóttir, f. 1910, d. 1937.
Árið 1948 giftist Karólína Guð-
mundi Ingólfi Gestssyni, mótasmiði
og síðar verslunarmanni, f. 1925, d.
2001. Börn þeirra eru: 1) Sigrún, f.
1948, maki Jón Arnarr Einarsson,
þau skildu. Synir þeirra a) Orri, f.
1970, maki Þórdís Valdimarsdóttir,
börn þeirra Eyja, Kári og Flóki. b)
Arnarr Þorri, f. 1975, d. 2001, barn
Salka (móðir Svanhvít Tryggva-
dóttir). 2) Guðrún, f. 1949, maki
Einar B. Kristjánsson. Börn: a) Kar-
ólína, f. 1971, maki Guðmundur H.
Jónsson, dóttir þeirra Guðrún Em-
ilía, b) Kristján Freyr, maki Katrín
Erlingsdóttir, börn Darri (móðir
Björg Sveinbjörnsdóttir) og Erling-
ur. 3) Gestur, f. 1951, maki Kristín
Ólafsdóttir. Börn: a)
Rúnar Páll, f. 1970
(móðir Málfríður Lor-
ange), barn Birta, b)
Ólafur Steinar, f.
1989, c) Anna Karól-
ína, f. 1991.
Karólína ólst fyrst
upp í Súðavík en frá
átta ára aldri á Ak-
ureyri hjá móð-
ursystur sinni Önnu
Jensdóttur körf-
umublusmið og Karli
Einarssyni hús-
gagnabólstrara. Kar-
ólína gekk í Menntaskólann á Ak-
ureyri en lauk síðar sveinsprófi í
hárgreiðslu. Þá flutti hún til
Reykjavíkur og starfaði á hár-
greiðslustofu Kristínar Ingimund-
ardóttur. Þau Guðmundur stofnuðu
við hjúskap sinn heimili á Ásvalla-
götu 16, fyrstu árin var Karólína
heimavinnandi húsmóðir, hóf síðan
hárgreiðslu að nýju og rak um
skeið hárgreiðslustofu í kjall-
aranum heima. 1968 hóf hún störf á
Landakoti, lauk síðar sjúkraliða-
prófi og starfaði sem sjúkraliði,
lengst af á hjúkrunarheimilinu í
Hafnarbúðum, allt þar til hún fór á
eftirlaun 67 ára. 1982 fluttu þau
hjónin að Fjölnisvegi 6 og bjuggu
þar ásamt dætrum sínum og fjöl-
skyldum þeirra, en frá 2001 dvaldi
Karólína í sambýlinu Laugaskjóli
og á hjúkrunarheimilinu Skjóli.
Útför Karólínu fer fram frá Dóm-
kirkjuunni í Reykjavík í dag, 23.
mars, kl. 15.
Þú áttir þrek og hafðir verk að vinna
og varst þér sjálfri hlífðarlaus og hörð.
Þú vaktir yfir velferð barna þinna,
þú vildir rækta þeirra ættarjörð.
Frá æsku varstu gædd þeim góða anda,
sem gefur þjóðum ást til sinna landa,
og eykur þeirra afl og trú,
en það er eðli mjúkra móðurhanda
að miðla gjöfum – eins og þú.
(Davíð Stefánsson.)
Ég vil minnast tengdamóður minnar,
Karólínu, nokkrum orðum.
Margs er að minnast frá liðinni tíð.
Fyrir hart nær fjórum áratugum
kom ég fyrst á heimili þeirra hjóna
Karólínu og Guðmundar á Ásvalla-
götu í Reykjavík þegar við Guðrún,
dóttir þeirra, kynntumst. Þangað var
gott að koma og dvelja. Oft var setið í
eldhúskrók, drukkið kaffi og skrafað
um allt milli himins og jarðar, ekki
síst þjóðfélagsmál og pólitík sem
ungt fólk hafði mikinn áhuga á í byrj-
un áttunda áratugar síðustu aldar.
Við vorum jú 68-kynslóðin. Karólína
hafði margt og mikið til málanna að
leggja, enda áhugasöm um velferð al-
þýðu manna og kvenna til sjós og
lands. Hafði hún ákveðnar skoðanir
eins og faðir hennar, gamall baráttu-
jaxl og verkalýðsforkólfur vestan af
fjörðum. Karólína var hreinskilin og
afdráttarlaus, en umfram allt réttsýn
kona. Hún þoldi ekki órétt. Af henni
lærði ég margt, óreyndur ungur mað-
ur. Söng- og tónelsk var hún með af-
brigðum og hafði unun af mörgu því
sem út kom af íslenskri alþýðutónlist
á þessum árum sem hljómaði oft úr
hljómflutningstækjum heimilisins.
Ógleymanlegar eru ferðir og tjaldúti-
legur sem fjölskyldan fór í á sumrin
og voru þá barnabörnin með í för. Ár-
ið 1981 festi fjölskyldan, tengdafor-
eldrar mínir, Sigrún mágkona mín,
ásamt okkur Guðrúnu, kaup á sann-
kölluðu fjölskylduhúsi við Fjölnisveg
í Reykjavík. Þaðan eiga barnabörnin
góðar minningar um samveru með
Bóa afa og Kallí ömmu. Fyrir um ára-
tug greindist Karólína með ólækn-
andi sjúkdóm, Alzheimer, sem smátt
og smátt svipti hana ráði og rænu.
Aðdáunarvert var að sjá hvernig hún
brást við örlögum sínum af reisn og
myndugleika og lét aldrei hugfallast.
Að leiðarlokum er mál að standa
upp og þakka fyrir sig. Þakka fyrir að
hafa fengið að kynnast og umgangast
þá góðu konu, Karólínu. Blessuð sé
minning hennar.
Einar Kristjánsson.
Flauelsmjúk og djúp. Falleg, list-
ræn, fyndin og gáfuð. Svo hlý.
Grimm, þegar gengið var á hlut lít-
ilmagnans – einkum þó barna.
Það var hrein nautn að njóta ná-
vista við Karólínu tengdamóður mína
og vinkonu og alltaf átak að rífa sig út
úr hlýju og björtu geislaflóði hennar.
Í þeim heimi kúrðum við öll á mjúku
skýi og tilfinningin var sú að ekkert
illt gæti hent. Það undrar engan að öll
börn löðuðust umsvifalaust að Karól-
ínu.
Hún var stór kona í litlum álfkonu-
kroppi, með fisléttan kvenlegan lima-
burð og mjúka, hljómþýða rödd. Og
alltaf fallega klædd; í mjúkri bómull,
silki eða fínlegri ull.
Ég hef svo oft furðað mig á því og
reynt að skilja, hvernig brostin æska,
full af sársauka og óskiljanlegum
skilnaðarstundum gat skilað af sér
svo heilagri konu.
Karólína fæddist í Súðavík þar sem
faðir hennar Halldór var í forsvari
verkalýðsfélagsins. Átök verkalýðs-
forkólfa og atvinnurekenda leiddu til
þess að Halldór var gerður útlægur
sem vinnuafl og þurfti því að leita at-
vinnu í nágrannabyggðarlögum. Fót-
gangandi yfir fjöll og firnindi heim á
laugardagsnóttum náði hann aðeins
að heimsækja fjölskyldu sína í nokkr-
ar klukkustundir áður en hann aftur
þurfti að reima á sig skóna á sunnu-
dagkvöldum. Sigrún móðir Karólínu
sat eftir með barnafjöld og rýra hýru
og andlegt og líkamlegt álag sem
þessi viðkvæma, listræna sál réð ekki
við. Fjölskyldan splundraðist. Karól-
ína var komin á vergang. Hin langa
ganga fá einni fósturfjölskyldu til
annarrar hóf hér göngu sína og tvisv-
ar var henni skilað í tengslum við að
fósturforeldrar eignuðust sitt eigið
barn. Í einu þessara tilvika hafnaði
Karólína, sjö ára gömul, á sjúkrahús-
inu á Ísafirði því engan annan stað
var að hafa. Sjúkrahúsið var hennar
heimili í hálft ár og starfsfólk sjúkra-
hússins hennar fósturforeldrar. Þar
leið henni vel. Samt saknaði hún sárt
skruddnanna tveggja marglesnu sem
voru hennar eina veraldlega eign og
eina huggun í ókunnum húsum, en
þeim var í ógáti ekki skilað með Kar-
ólínu litlu þegar hún var látin af hendi
til hreppsyfirvalda aftur. Að endingu
bauðst móðursystir Karólínu til þess
að taka hana inn á heimili sitt á Ak-
ureyri en þangað flutti líka öldruð,
sjúk amma hennar sem náði á sinn
hátt að veita henni einhverja sárabót
fyrir öll árin þar sem síendurtekin
höfnun hafði verið aðalþemað í lífi
Karólínu. Þar dvaldi Karólína þar til
hún flutti að heiman til Reykjavíkur
18 ára gömul. Stuttu síðar kynntist
hún Guðmundi sínum.
Falleg hjón og 3 yndisleg börn. Og
manngæsku foreldranna var miðlað
til þeirra ríkulega. Það hefur verið
unun að fylgjast með hvernig þær
Sigrún og Guðrún, og Gestur þegar
hann hefur verið á landinu, hafa sinnt
móður sinni eftir að hún fékk Alz-
heimer fyrir meira en áratug. Dag-
lega í mörg ár hefur eitthvert þeirra
eða einhver á þeirra vegum, setið hjá
Karólínu og sinnt henni af einstakri
alúð og ást líkt og hún hafði sinnt
þeim. Með djúpri virðingu og sárum
söknuði þakka ég Karólínu fyrir sam-
veruna, son hennar og ómetanlegt
framlag til uppeldis barna okkar.
Kristín Ólafsdóttir
Við söknum ömmu okkar.
Við minnumst stundanna okkar
saman á Fjölnisvegi 6 þar sem maður
ávallt fann fyrir hlýju og ást. Amma
skammaði aldrei, heldur talaði hún
við okkur sem jafningja. Við gleym-
um aldrei dögunum með henni; ferð-
irnar í Mál og menningu sem oftast
enduðu með heitu súkkulaði og Ball-
erínukexi heima á Fjölnisveginum,
föndurdagarnir í skotinu og bíltúr-
arnir í litla gráa bílnum hennar.
Amma hafði þann eiginleika að
lýsa upp umhverfi sitt með gleði og
kærleika. Hún var amma okkar og
góður vinur. Við munum alltaf sakna
hennar og elska hana.
Ólafur Steinar Gestsson og
Anna Karólína Gestsdóttir.
Elsku besta amma mín.
Allar tilfinningar mínar og hugs-
anir fara á flug. Mér finnst svo stutt
síðan ég horfði á þig setja skeið af
sykri í vatnið hjá blómunum og þú
horfðir á mig dansa og tína rifsber af
runnanum í fallega sumarkjólnum
mínum sem Sifa barnið þitt saumaði.
Allir segja að lífið sé stutt, en mér
finnst það ekki stutt heldur gott og
fallegt. Sumir eiga erfitt með að sjá
það. Ég veit að þú ferð hátt upp til
himins. Þér mun líka himnaríki. Svo
ekki kvíða því að fara þangað. Þú
verður að ungum og fallegum engli
sem mun dansa undir fallegu guðs-
spili. Ég mun elska þig og mun ávallt
sakna þín, minnast þín og biðja fyrir
þér.
Þín elskandi besta
Eyja.
Ég varð þeirrar gæfu aðnjótandi
að alast upp í síðhippakommúnunni á
Fjölnisvegi 6. Fjölnó var gangvirki
sem gekk fyrir lambalærum, rifs-
berjasultu, marmarakökum, og suðu-
súkkulaði og var miðstöð þess eldhús-
borðið á miðhæðinni þar sem hún
amma mín og afi bjuggu. Rifsberja-
sultan var soðin á staðnum úr berjum
úr garðinum okkar sem var krökkur
af rifsberjarunnum og rabbabara. Í
sama garði voru stundum bakaðar
vöfflur á járni sem þáði rafmagn í
gegnum sláttuvélarsnúru. Þá vappaði
hún amma mín í sólskininu, fyrst í
kringum okkur ömmubörnin og síðar
langömmubörnin og ekki förlaðist
henni sá dans þótt árin liðu. Amma
var nefnilega á sér mála hjá raun-
veruleikanum; alltaf svo létt á fæti og
í skapi og skipti þá engu máli þó á
móti blési. Hún hafði afskaplega
sjarmerandi lag á því að lifa lífinu,
hún kunni svo sannarlega að njóta
þess. En ekki nam hún staðar við
sjálfa sig heldur úðaði hún sjarma
sínum og jákvæðni á allt umhverfið,
beggja vegna Atlantshafsins.
Amma átti lipran farskjóta sem hét
Gráni og á honum útréttaði hún heilu
aspirnar, timburstoðir og aðrar nauð-
synjar þegar framkvæmdir stóðu yfir
og svo skutlaðist hún með okkur
krakkana þegar einhver þurfti að
komast út fyrir miðbæinn. Á morgn-
ana breyttist Gráni í skólarútu sem
flutti okkur ömmubörnin í grunn-,
mennta- og leikskóla og varð þá
morgunþunglyndið og skammdegið
heldur betur fyrir barðinu á sjarm-
anum hennar ömmu. Göturnar
breyttust þá í skíðabrekkur þar sem
Gráni brunaði niður Þingholtin á leið
sinni á Brekkukot undir söng ömmu;
„Ke Ke Kerlingarfjöll, í Kerlingar-
fjöll í hvelli….“. Amma var þannig
botnlaus veita gleði fyrir okkur öll á
Fjölnisveginum og fyrir þá sem
þangað lögðu leið sína. Öllum var tek-
ið með opnum örmum og boðið upp á
kaffi og suðusúkkulaði eða eitthvað
annað í svanginn.
En hún amma var mér auk þess
mikil stoð í lífinu og bakland sem
ávallt var hægt að treysta á ef á móti
blés. Fyrir það verð ég ævinlega
þakklátur henni og mun ég áfram
leita í þann trygga sjóð, svo mikið er
víst. Amma er nefnilega sú albesta
fyrirmynd sem hægt er að hugsa sér
þegar þrautir lífsins verða á vegi.
Hvernig hún brást við og vann úr sín-
um raunum hefur haft mikil áhrif á
mig. Það er nefnilega mikill styrkur í
því að hafa hana ömmu með í ráðum
þegar á reynir. Þá er gott að spyrja
sig: hvað myndi amma gera, hvernig
myndi hún bregðast við? Það er með
miklu þakklæti og stolti sem ég kveð
hana ömmu mína, hún mun ætíð
fylgja mér í hjarta og minningarnar
um hana verða mér uppspretta um
ókomna framtíð.
Góða ferð, amma mín.
Kristján Freyr Einarsson.
Nú hefur Kallý frænka mín fengið
hvíldina. Mér finnst sem hún hafi ver-
ið leyst úr fjötrum því síðustu ár hef
ég upplifað hana sem fanga í eigin lík-
ama. Hún var alltof ung þegar svo var
komið fyrir henni. Þá kom sér vel
hennar létta lund til að komast betur
frá þessu. Aldrei heyrði ég hana tala
illa um nokkurn mann og tók hún oft
nærri sér ef hún heyrði fólk tala á nei-
kvæðum nótum.
Ég var komin vel á unglingsárin
þegar ég fór að kynnast Kallý að ráði
og varð okkur strax vel til vina. Á
skólaárum mínum í Reykjavík var
gott að fara í heimsóknir á Ásvalla-
götuna og fann ég svo vel hvað ég var
velkomin þangað og ekki var verra að
fá alltaf eitthvað gott í gogginn.
Þótt Kallý ætti dætur á mínum
aldri stílaði ég ekkert frekar upp á að
þær væru heima því ég var fyrst og
fremst að heimsækja Kallý.
Ekki leiddist okkur Stínu vinkonu
minni er Kallý og Bói komu óvænt og
buðu okkur í bíó. Kallý hafði þann
hæfileika að laða fljótt að sér börn og
unglinga. Tel ég að þar hafi, fyrir ut-
an hennar elskulegheit, haft mikið að
segja hvað hún kunni að hlusta vel og
tala við þau sem jafningja. Ég sé líka
vel fyrir mér að hún hafi hugsað vel
um eldra fólkið í Hafnarbúðum,
hennar gamla vinnustað.
Börnin mín minnast hversu hlýlegt
viðmót þau fengu alltaf er við fórum
að heimsækja Kallý frænku. Eftir
eina heimsóknina hafði Vilborg á orði
að þegar hún yrði gömul ætlaði hún
að vera svona hress og skemmtileg
eins og Kallý frænka. Ekki leiddist
mér að geta tekið Kallý tvisvar með
mér vestur þegar ég bjó í Bolung-
arvík og haft hana hjá okkur í viku
ásamt Ollu (mömmu) systur hennar.
Þær nutu þess svo vel að vera saman
þessa daga.
Þessar vikur gáfu mér mikið. Mér
fannst ég geta aðeins borgað fyrir
mig frá unglinsárunum í Reykjavík.
Ekki urðu orlofsdagarnir á Ísafirði
sumarið 2001 leiðinlegri þar vorum
við Daði, mamma, Kallý og Gunna.
Þá var t.d. ekið um nágrenni Ísafjarð-
ar, baldursbrá tekin upp með rótum á
Flateyri, áð undir steini fram í Hey-
dal og horft yfir svæðið sem Karólína
amma bjó forðum. Enduðum við
þessa daga á að aka Ísafjarðardjúp að
Staðarskála þar sem leiðir skildust,
þær mæðgur fóru með rútu suður, við
ókum til Akureyrar. Ég þakka þér,
Kallý mín, fyrir alla þína gæsku. Hvíl
þú í friði.
Elsku Sigrún, Gunna, Gestur og
fjölskyldur, mamma, Rúna og Anna,
ég votta ykkur mína dýpstu samúð.
Megið þið ylja ykkur við góðar minn-
ingar um góða konu.
Ráðhildur Stefánsdóttir.
Á milli Kallýjar og fólksins á Öldu-
götu 25A var ævinlega traust og gott
samband sem átti rætur að rekja,
sagði Kallý mér, til þess hvað amma
Jódís hafði tekið henni opnum örm-
um þegar hún kom í fjölskylduna.
Með móður minni og Kallý tókst ævi-
vinátta með reglulegum samgangi
því Kallý var um árabil hárgreiðslu-
dama og rak stofu á heimili sínu.
Þangað skundaði móðir mín hvenær
sem hún þurfti að láta „leggja á sér
hárið“ og kom aftur með þennan
lakkhjúp sem þá þótti ómissandi – og
nýjustu tíðindi af Ásvallagötunni. En
eftir að Kallý og Bói fluttu á Fjöln-
isveginn hittust þær vinkonur oft í
miðbænum þar sem móðir mín starf-
aði um árabil.
Kallý var glæsileg kona, fasið allt
og sérkennilega falleg rödd og svo
þessi aldrei skilgreinanlegu boð sem
berast frá augunum. Fundir við hana
voru umvafðir hlýju sem nærðist af
rótum sem stóðu djúpt. Manni skild-
ist að það hefði ekki verið mulið undir
hana í uppvextinum, gott ef hún átti
ekki að baki erfiðleika sem voru með
einhverjum þjóðsagnablæ. Þaðan var
áreiðanlega komið næmi hennar,
mannskilningur og réttlætiskennd
sem gerði henni kleift að miðla hlýju
og mildi til svo margra. Ekki síst kyn-
slóðanna sem voru að vaxa úr grasi.
Góðs af því naut sonur okkar Hrafn-
hildar, Dagur, þegar vinátta tókst
með honum og dóttursyni Kallýjar,
Orra. Músiktilraunir þeirra félaga í
skúrnum á Fjölnisvegi stóðu árum
saman og meðfylgjandi atlæti í eld-
húsinu hjá Kallý.
Vinátta sem vex og dafnar um fjóra
ættliði er dýrmæt og ekki er annað að
sjá en fimmtu ættliðirnir séu byrjaðir
að krunka sig saman í börnum Orra
og Dags. Óafvitað munu þau efalaust
búa að ættmæðrum sínum, þeim
Mundu og Kallý, konum sem fáir hafa
lýst betur en William Heinesen í
Glötuðum snillingum:
„Það eru konur á borð við hana
sem standa í miðdepli heimsins.
Geisla frá sér hlýju til allra átta, norð-
urá pól allaleið. Þær tákna með ein-
hverjum hætti stefnuna og tilganginn
í mannlífinu. Þær eru heilli en nokkur
guðfræði eða heimspeki getur verið.
Ekkert nema gerðir sínar…“.
Pétur Gunnarsson.
Nú er hún Karólína búin að kveðja.
Hún hvarf inn í græna landið fyrir
nokkrum árum og nú er hún farin
þaðan. Með henni kveður kona sem
ég þekkti í rúm fjörutíu ár, eða frá því
vinskapur varð með okkur Gesti. Þá
bjó hún í fjölskylduhúsi við Ásvalla-
götu með tengdamóður sína á loftinu
og unglingana í kjallaranum. Þar
kynntist ég þessum elskulegu hjón-
um, Karólínu og Guðmundi, sem voru
ekki síðri ástæða til að skreppa í
heimsókn á Ásvallagötuna en að hitta
Gest.
Síðan hefur Karólína verið föst
stærð í lífi mínu. Hún flutti úr einu
fjölskylduhúsi í annað. Á Fjölnisveg-
inum voru þau Bói eftir sem áður
miðpunkturinn en nú tóku að bætast
við tengda- og barnabörn sem þau
söfnuðu í kringum sig. Við Fjölnisveg
eru einhverjir stærstu og fegurstu
garðar í gömlu Reykjavík og þar undi
Karólína sér vel. Eina sólskinsstund
datt ég þar inn í barnaafmæli og þá
mynd ætla ég að geyma: Kallí í garð-
inum sínum, umvafin hópi afkom-
enda, ljómandi í kappi við sólina og
mátti ekki milli sjá hvor var fegurri.
Um leið og ég þakka Karólínu sam-
fylgdina votta ég þeim systkinunum,
Sigrúnu, Guðrúnu og Gesti og fjöl-
skyldum þeirra samúð mína.
Þröstur Haraldsson.
Karólína S.
Halldórsdóttir
Elsku amma mín.
Ég kom til þín þegar þú
varst sofandi alla daga.
Ég hefði ekki getað hugs-
að mér betri ömmu en þig.
Ég elska þig.
Kveðja,
Kári.
Hæ elsku amma mín.
Þú varst alltaf alveg frá-
bær amma og verður það
alltaf.
Ég elskaði þig alveg síðan
ég var í maganum á mömmu
minni.
Ég elska þig.
Salka.
HINSTA KVEÐJA