Morgunblaðið - 30.03.2009, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 30. MARS 2009
Einar Sigurðsson.
Ólafur Þ. Stephensen.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Óhætt er aðsegja aðlínur hafi
skerpzt í stjórn-
málunum eftir
landsfundi þriggja
stærstu stjórnmálaflokkanna,
nú síðast Sjálfstæðisflokks og
Samfylkingar, um nýliðna
helgi.
Það liggur nú algerlega
skýrt fyrir að núverandi ríkis-
stjórnarflokkar ganga til
kosninga í bandalagi. Sjald-
gæft er að flokkar hafi talað
jafnskýrt um stjórnarsam-
starf fyrir kosningar.
Á landsfundi Vinstri
grænna fyrir rúmri viku lýsti
Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður flokksins, því yfir að
hann vildi halda núverandi
samstarfi áfram og útilokaði
samstarf við Sjálfstæðisflokk-
inn.
Í gær gaf Jóhanna Sigurð-
ardóttir út svipaðar yfirlýs-
ingar; vill starfa áfram með
VG og telur Sjálfstæðisflokk-
inn bezt kominn á „stjórn-
arandstöðubekknum“.
Vinstriflokkarnir á Íslandi
hafa aldrei áður átt möguleika
á að mynda hreina vinstri-
stjórn sem rekur hreinrækt-
aða vinstripólitík.
Mestur samhljómur er með
landsfundarályktunum stjórn-
arflokkanna þegar kemur að
áherzlunni á skattahækkanir,
ríkislausnir og ríkisforsjá. Á
öðrum sviðum eru þeir ósam-
mála, til dæmis í Evrópumál-
unum þar sem Samfylkingin
leggur fram skynsamlega
stefnu sem vitað er að Vinstri
grænir eru ósammála.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
átt undir högg að sækja. Á
landsfundi sínum um helgina
lagði flokkurinn hins vegar
grunninn að því að geta mynd-
að mótvægi við vinstriblokk-
ina, sem stefnir nú að því að
taka öll völd í landsstjórninni.
Kynslóðaskipti
hafa orðið í forystu
flokksins. Bjarni
Benediktsson og
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
fengu góða kosningu og eiga
að geta höfðað til breiðs hóps.
Uppgjörið við fortíðina og
þau mistök, sem gerð voru í
aðdraganda bankahrunsins,
voru lífsnauðsynleg fyrir
Sjálfstæðisflokkinn. Endur-
reisnarnefnd flokksins skilaði
góðu verki. Aðrir flokkar hafa
ekki ráðizt í neina viðlíka end-
urskoðun á eigin stefnu og
starfsháttum og það sem fram
kemur í skýrslu endur-
reisnarnefndarinnar og álykt-
uninni sem sjálfstæðismenn
samþykktu í tvígang á fund-
inum.
Í niðurstöðum landsfund-
arins er líka stillt upp skýrum
valkosti við ríkisvæðingar-
pólitík vinstriflokkanna. Þar
er áherzlan á athafnafrelsi ein-
staklinga og skattahækkunum
hafnað. Þetta er stefna sem
hefur alla tíð átt hljómgrunn
hjá Íslendingum og raunar
verður því varla trúað að
meirihluti þjóðarinnar vilji
kjósa yfir sig fullkomna and-
stæðu hennar.
Eitt á hin nýja forysta Sjálf-
stæðisflokksins þó ógert; hún
þarf að leggja fram skýrar
hugmyndir um það hvernig
hún hyggst draga saman í
rekstri hins opinbera til þess
að geta náð endum saman og
komizt hjá skattahækkunum
um leið og velferð fjölskyldna í
landinu er tryggð.
Þetta er erfitt verkefni en
þó eina færa leiðin við núver-
andi aðstæður. Stjórnarflokk-
arnir hafa nú þegar gefizt upp
á þessu verkefni, þannig að hið
stóra tækifæri sjálfstæð-
ismanna liggur í að sýna fram
á að þeir geti hrint því í fram-
kvæmd.
Vinstriflokkarnir
ganga til kosninga
í bandalagi}
Skarpari línur
Sagt var frá þvíí Morg-
unblaðinu í gær
að fyrsta jarð-
varmavirkjunin,
sem íslenzkt fyr-
irtæki hannar og reisir er-
lendis, hefði verið gangsett í
El Salvador. Það er Enex,
dótturfyrirtæki Geysis Green
Energy, sem sá um verkið.
Útrás orkugeirans fékk á
sig slæmt orð eftir REI-
hneykslið, þar sem fólk fékk
á tilfinninguna að gráð-
ugustu útrásarvíkingarnir
væru að reyna að læsa klón-
um í eignir almennings.
Verkefni eins og það, sem nú
er lokið í El Salvador, sýna
hins vegar vel að
möguleikar Ís-
lands á þessu
sviði eru miklir.
Mikil eftirspurn
er eftir þekkingu
og reynslu Íslendinga á sviði
orkuvinnslu. Möguleikarnir
eru raunverulegir og ávinn-
ingurinn raunverulegur; í
þessum bransa duga engar
sjónhverfingar.
Orkuútrásin heldur áfram.
Hún getur orðið þáttur í end-
urreisn íslenzks efnahagslífs,
hún stuðlar að vistvænni lífs-
háttum á jörðinni og hún
getur orðið til þess að fátækt
fólk fái ódýrt rafmagn víða
um heim.
Möguleikarnir í út-
rás orkufyrirtækja
eru raunverulegir}
Ekki gleyma útrásinni Þ
að er jafnvíst og að jörðin er á
sporbaug um sólu að Davíð Pét-
ursson á Grund í Skorradal sækir
landsfundi Sjálfstæðisflokksins.
Hann hefur sótt alla landsfundi
síðan árið 1959 og landsfundurinn um helgina
var engin undantekning þar á. Ég fékk tæki-
færi til að setjast með Davíð í gær og þá dró
hann upp úr vasanum gamalt bréf frá Pétri
Ottesen, þeim þingmanni sem lengst allra
hefur setið á þingi. Það voru kunnugleg stef í
bréfinu, sem dagsett er 1. mars árið 1959, og
skrifað í tilefni landsfundar. Þar talar Pétur
um nauðsyn þess að Sjálfstæðisflokkurinn
styrki sem best aðstöðu sína til að hafa áhrif
á gang mála, svo að von sé viðreisnar úr því
ófremdar- og hættuástandi sem skapast hafi í
þjóðfélaginu. „En það er engan veginn létt
verk, eins og komið er.“
Óhætt er að segja að Pétur Ottesen hafi verið áhrifa-
mestur þeirra þingmanna í þingsögunni, sem ekki urðu
ráðherrar. Hann var einkavinur Ólafs Thors og það hélt,
þó að hann tæki afstöðu gegn nýsköpunarstjórninni, af
því að hann vildi ekki vinna með kommúnistum.
Pétri varð ekki þokað, ef sá gállinn var á honum. Og
annað gilti um hann en aðra þingmenn, þegar hlutað var
um það hvar þingmenn skyldu sitja. Pétur átti sitt fasta-
sæti, hægra megin við dyrnar inn í þingsalinn. Ef Pétur
dró ekki sætið, þá keypti hann við menn um að fá það.
Þegar Morgunblaðið gerði athugasemdir við hálf-
gerða einokun Sláturfélags Suðurlands, þá
varð Pétur hinn versti. Hann hitti fyrir Eyj-
ólf Konráð Jónsson ritstjóra á skrifstofu
Morgunblaðsins og dembdi sér yfir hann.
Svo rauk hann út og skellti hurðinni svo fast
á eftir sér að allt lék á reiðiskjálfi og glerið
brotnaði. Matthíasi Johannessen þótti
skemmtilegra að tala við hann um rímna-
kveðskap en Sláturfélagið.
Davíð Pétursson talar hlýlega um sinn
gamla þingmann og segir að hann hafi ekki
bara unnið fyrir sjálfstæðismenn, heldur
alla, sama hvar í flokki þeir voru. Enda hafi
hann unnið allar kosningar. Víst hafi aðrir
flokkar átt sína stuðningsmenn, bara ekki á
kjördag.
Bréfið til Davíðs er stílað til „kærs vinar“.
Og öðrum þræði eru landsfundirnir vina-
fundir, kannski af sama toga og þingfundir við Öxará
forðum. Sömu mennirnir sækja þá áratugum saman og
hittast kannski hvergi nema þar. Og þá verða fagn-
aðarfundir. Þetta eru gamlir baráttujaxlar og kosn-
ingasmalar eða þá áhrifamenn heima í héraði, sem allir
eiga sammerkt, að hafa barist fyrir Sjálfstæðisflokkinn.
Og það skapast mikil eining á landsfundum. Þau sam-
loðunaráhrif eru kannski skýringin á því að Sjálfstæð-
isflokkurinn klofnaði ekki þegar Gunnar Thoroddsen
myndaði ríkisstjórn í trássi við Sjálfstæðisflokkinn árið
1980. Flokkurinn hélt velli, menn hittust á landsfundi og
tókust á. En vináttuböndin héldu. pebl@mbl.is
Pétur
Blöndal
Pistill
Vinátta í stjórnmálum
FRÉTTASKÝRING
Eftir Halldór Armand Ásgeirsson
haa@mbl.is
Í
stjórnmálaályktun sem sam-
þykkt var á landsfundi Sam-
fylkingarinnar í gær segir
meðal annars að hags-
munum Íslendinga eftir
kosningar sé best borgið með fé-
lagshyggjustjórn sem sæki um aðild
að Evrópusambandinu (ESB). Þar
er því tekið undir orð ályktunar
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs (VG) frá 22. mars um
myndun félagshyggjustjórnar eftir
kosningar. Ljóst er að flokkarnir
munu að öllu óbreyttu leitast við að
mynda ríkisstjórn eftir kosningar.
Á heildina litið eru málefni flokk-
ana tveggja lík. Báðir flokkar boða
aðgerðir á borð við frystingu lána og
aukið tillit til skuldara við inn-
heimtuaðgerðir hins opinbera til að
aðstoða heimilin í landinu. VG vill
jafnframt afnema verðtryggingu.
Þá vilja flokkarnir afla tekna með
skattastefnu sem tryggir „réttláta“
dreifingu byrða og hafa velferð-
armál í forgrunni þegar kemur að
útdeilingu opinberra útgjalda. Báðir
flokkar líta ennfremur svo á að verð-
mætasköpun í atvinnulífinu sé und-
irstaða endurreisnar efnahagslífs-
ins. Samfylkingin vill að mótuð verði
heildstæð sóknarstefna fyrir ís-
lenskt atvinnulíf með það að mark-
miði að Ísland verði komið í hóp tíu
samkeppnishæfustu þjóða heims
fyrir 2020. VG vill leggja áherslu á
að skapa störf um allt land og vill að
ríki og sveitarfélög horfi til manna-
flsfrekra framkvæmda og viðhalds-
verkefna.
Markmið flokksins er að fyrir lok
næsta árs hafi atvinnulausum fækk-
að um helming frá því sem nú er.
Ólík afstaða til Evrópumála
Flokkarnir hafa þó ólíka stefnu í
Evrópumálum. Samfylking vill í að-
ildarviðræður strax eftir kosningar
og segja má að sambandsaðild sé
leiðandi stef í öllum helstu stefnu-
málum flokksins. VG telur hags-
munum Íslendinga betur borgið ut-
an sambandsins en leggur áherslu á
að aðild að ESB eigi að leiða til lykta
með þjóðaratkvæðagreiðslu.
Samsett mynd
Fundir Á landsfundum VG og Samfylkingar var ályktað um mörg mikilvæg
stefnumál. Flokkana tvo greinir helst á í Evrópumálum.
Stefnumál stjórnar-
flokka ríma saman
Samfylkingin vill semja um aðild að Evrópusambandinu
strax eftir kosningar og leggja samninginn undir þjóð-
aratkvæðagreiðslu. Þá vill flokkurinn þegar í stað hefja
undirbúning að upptöku evru.
Vinstrihreyfingin – grænt framboð telur að hagsmunum Ís-
lands sé best borgið utan Evrópusambandsins. Flokkurinn
leggur þó áherslu á að aðild að sambandinu eigi að leiða
til lykta með þjóðaratkvæðagreiðslu.
Sjálfstæðisflokkurinn telur að aðild að Evrópusam-
bandinu þjóni ekki hagsmunum íslensku þjóðarinnar en
telur jafnframt mikilvægt að sífellt sé í skoðun hvernig
hagsmunum Íslands verði best borgið í samstarfi Evr-
ópuríkja.
Frjálslyndi flokkurinn telur ekki rétt „að svo stöddu“ að Ís-
lendingar leiti eftir aðildarviðræðum við Evrópusam-
bandið. Flokkurinn telur að endurreisn íslensks efnahags
á eigin forsendum sé brýnasta verkefnið.
Framsóknarflokkurinn vill að Ísland hefji aðildarviðræður
við Evrópusambandið á grundvelli samningsumboðs frá Al-
þingi. Leiði viðræður til samnings skal íslenska þjóðin taka
afstöðu til hans í þjóðaratkvæðagreiðslu. Flokkurinn setur
þó ýmis skilyrði fyrir aðild að sambandinu, t.d. óskorað
forræði Íslendinga yfir auðlindum þjóðarinnar.
Hver er afstaða flokkanna
til Evrópusambandsins?
Nú hafa landsfundir allra flokka, sem bjóða fram til Alþingis,
farið fram og nýjar ályktanir þeirra um Evrópumál liggja fyrir.